◄ توسعه ترانزیت کشور در بن بست موانع داخلی
با وجود قرار گرفتن ایران در قلب چهارراه تجاری اوراسیا، نه از رونق ترانزیت خبری است و نه از درآمد آن سهمی به سفره مردم رسیده است. کارشناسان می گویند علت اصلی این عقب ماندگی نه تحریم خارجی، بلکه تصمیمات داخلی، ساختار ناکارآمد و ناهماهنگی میان دستگاه هاست.
محمد مهدی کریمی قهی: با وجود قرار گرفتن ایران در قلب چهارراه تجاری اوراسیا، نه از رونق ترانزیت خبری است و نه از درآمد آن سهمی به سفره مردم رسیده است.
به گزارش تین نیوز ، کارشناسان می گویند علت اصلی این عقب ماندگی نه تحریم خارجی، بلکه تصمیمات داخلی، ساختار ناکارآمد و ناهماهنگی میان دستگاه هاست.
ایران می توانست به عنوان پل زمینی شرق و غرب و شمال و جنوب، سهمی چشمگیر از بازار ترانزیت جهانی را در اختیار داشته باشد؛ اما در حالی که کشورهای همسایه با توسعه مسیرهای جایگزین، جایگاه خود را در تجارت جهانی تثبیت کرده اند، ایران همچنان درگیر موانعی است که ریشه در داخل دارد.
بر اساس گزارش های رسمی وزارت راه و شهرسازی، حدود ۹۰ درصد از مشکلات ترانزیت کشور ناشی از تصمیمات، رویه ها و ضعف های مدیریتی داخلی است. در حالی که موقعیت ژئوپلیتیکی ایران می تواند میلیاردها دلار درآمد ارزی سالانه ایجاد کند، نبود یک سیاست واحد و پایدار در حوزه حمل و نقل و ترانزیت، این فرصت را به تهدیدی تبدیل کرده است.
خاطرنشان می شود که ترانزیت فقط اقتصاد نیست، بلکه امنیت ملی و اعتبار سیاسی کشور را هم تقویت می کند. وقتی مسیر عبور کالا از ایران متوقف شود، نفوذ منطقه ای ما هم تضعیف می شود. بخش عمده مشکلات در مرزها و بنادر، ناشی از مقررات پیچیده و دخالت نهادهای متعدد در فرآیند ترخیص و عبور کالاهاست.
از سوی دیگر، باز کردن پلمب کانتینرهای ترانزیتی، کندی حمل و نقل ریلی، نبود تجهیزات مدرن در پایانه های مرزی برای جلوگیری از ارزیابی فیزیکی و سنتی و تصمیمات سلیقه ای دستگاه ها (بنیش از 20 دستگاه و سازمان)، باعث شده تجار بین المللی، ایران را به عنوان اولویت اصلی و مقرون به صرفه خود انتخاب نکنند.
مهرداد تقی زاده، معاون پیشین وزارت راه وشهرسازی، نیز در گفت وگویی عنوان کرده بود که تا وقتی مشکلات داخلی را حل نکنیم، هیچ توافق خارجی کارساز نیست. بارها شاهد بوده ایم که تفاهم نامه های ترانزیتی امضا می شود اما در مرحله اجرا به بن بست می رسد، چون ساختار داخلی آمادگی ندارد.
این نابسامانی ها در حالی ادامه دارد که کشورهای همسایه نظیر ترکیه، آذربایجان، عراق و حتی افغانستان با سرعت در حال توسعه مسیرهای جایگزین هستند؛ مسیرهایی که روزگاری قرار بود از ایران عبور کنند.
کارشناسان می گویند اگر دولت در قالب برنامه هفتم توسعه، ستاد ملی ترانزیت را به صورت واقعی فعال کند و مسئولیت هماهنگی دستگاه ها را بر عهده بگیرد، می توان بخشی از این عقب ماندگی را جبران کرد. به باور آن ها، تدوین نقشه راه ملی ترانزیت، اصلاح رویه های گمرکی، دیجیتالی سازی فرآیندها و ثبات در تصمیم گیری ها می تواند مسیر ایران را دوباره به نقشه تجارت جهانی بازگرداند.
اما در غیاب چنین اراده ای، ترانزیت ایران همچنان در چرخه تصمیمات متناقض و مدیریت جزیره ای گرفتار است؛ چرخه ای که نه تنها درآمدی برای کشور ندارد، بلکه فرصت های بزرگ اقتصادی را از سفره مردم حذف کرده است.
