◄ من گفت‌وگو را از همین‌جا آغاز می‌کنم

پویا مهرابی

سخنان حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل، تصویری متفاوت از ایران به جهان نشان داد.

پیش از مذاکرات فشرده 1+5 با ایران که به توافق هسته‌ای در 23 تیرماه 1394 انجامید، اجماع جهانی خطرناکی علیه ایران شکل‌گرفته بود که آمریکا و قدرت‌های جهانی از ایران کشوری گریزان از مذاکره نشان می‌دادند و مدام ایران را به‌پای میز مذاکره فرامی‌خواندند. اما امروز ایران به پشتوانه سیاست خارجه قوی خود علاوه بر این‌که اروپا را متحد خود نگه‌داشته است، آمریکا را به‌پای میز مذاکره می‌خواند.

حسن روحانی در پاسخ به سخنان تند دونالد ترامپ که تندترین سخنان رییس جمهور آمریکا علیه ایران در طول تاریخ بود و ایران را به تروریست دولتی متهم کرد. حسن روحانی در پاسخ به این سخنان گفت که آمریکا معاهده2231 شورای امنیت را نقض کرده و بابیان این‌که "من گفت‌وگو را از همین‌جا آغاز می‌کنم.  هر گفت‌وگویی می‌تواند، از همان‌جایی و از همان کسی که گفتگو را قطع کرده و پیمان را زیر پا گذاشته است، شروع شود". به جامعه بین‌الملل نشان داد برخلاف ادعای آمریکا، ایران کشوری اهل گفت‌وگو است.

باوجوداینکه ایران برگ‌های برنده بسیاری در اختیار دارد و می‌تواند باقدرت فشارهای خارجی را تحمل کند اما یک نقطه‌ضعف یا پاشنه آشیل مهم دارد. این نقطه‌ضعف مهم همان فشارهای داخلی، عدم اعتماد بخشی از جامعه و بحران اقتصادی کشور است. به‌طورقطع مسئولان کشور از این پاشنه آشیل مطلع هستند؛ پس برای این‌که بتوانند باقدرت فشارهای خارجی را تحمل کنند باید داخل را مستحکم و امید را در جامعه ایجاد کنند تا امید رقبای خارجی به فروپاشی از داخل محقق نشود.

مهم‌ترین نکته اما ایستادگی اروپا برای ایران در مقابل آمریکا است که بی‌سابقه و ارزشمند است. تحریم‌های اخیر به اروپا نشان داد نظام مالی این مجموعه کشور تا چه اندازه به سیستم مالی و بانکی آمریکا وابسته است. درنتیجه ایران و اروپا به دنبال راهکارهای عملی برای ادامه همکاری اقتصادی با یکدیگر خواهند بود. پس راهکارهایی که توسط شبکه‌های خارجی از دیروز مطرح می‌شود و می‌گویند چندان عملی نیست، اطلاعات سوخته‌ای است که برای گمراه کردن رسانه‌ها و آمریکا از عمد درز پیداکرده است که نشان از بازی رسانه‌ای قدرتمند ایران و اروپا در این جنگ اقتصادی است. اما تمامی تلاش‌های چندماهه بین ایران و اروپا وابسته به یک تصمیم داخلی است که اگر محقق نشود تمامی تلاش‌های چندماهه تیم مذاکره‌کننده ایرانی را از بین خواهد برد. این تصمیم داخلی همان پذیرش FATF  است که آخرین فرصت ایران برای پذیرش آن اواخر مهرماه خواهد بود. ایران برای پیوستن به اقتصاد جهانی راهی جز پذیرش FATF ندارد و برای تحمل فشار تحریم‌های آمریکا و مبادلات مالی، بدون شکل نیازمند این موضوع است. به‌عنوان‌مثال همان‌طور که برای استفاده از تلفن بین‌الملل باید یک سری مقررات و آیین‌نامه‌ها را رعایت کنیم تا بتوانیم با شخصی آن‌طرف دنیا صحبت کنیم و ممکن است دراین‌بین حتی صحبت‌ها شنود شود ایران نیز باید ریسک‌های عضویت در FATF را بپذیرد یا تصمیم بگیرد از تلفن بین‌الملل استفاده نکند تا صدایش هم به گوش کسی نرسد!

درنهایت باید منتظر سخنان حسن روحانی در کنفرانس خبری بعد از جلسه شورای امنیت بمانیم و ببینیم روحانی در پاسخ به سخنان دونالد ترامپ چه واکنشی نشان خواهد داد. به‌احتمال‌زیاد به دلیل غیرقابل‌پیش‌بینی بودن عملکرد و سخنان ترامپ، حسن روحانی و محمدجواد ظریف در جلسه شورای امنیت شرکت نخواهند کرد.