◄ هشدار نسبت به خطرات تضاد منافع بر روی ایمنی و امنیت هوانوردی در مدیریت سازمان هواپیمایی

یک کارشناس هوانوردی نسبت به خطرات جدی تضاد منافع بر روی ایمنی و امنیت هوانوردی در مدیریت سازمان هواپیمایی کشوری هشدار داد.

به گزارش تین نیوز ،  خلیل الله معمارزاده ( محمد معمار ) گفت: تضاد منافع Confilict Of Interest (COI) مواجهه با موقعیت هایی است که منافع شخصی افراد در تعارض با منافع عمومی قرار می گیرند و تامین منافع شخصی یا گروهی یا صنفی یا ارگانی یا بخشی بر منافع عمومی ترجیح داده می شوند و اثرات بسیار ناروایی بر کیفیت تصمیم گیری ها می گذارند.

وی در کانال تلگرامی خود ب بیان این مطلب، افزود: شیوع موقعیت های تضاد منافع فعلی می توانند عوامل ریشه ای و موثری در وقوع حوادث و سوانح جدی ایمنی یا امنیتی هوانوردی ما در آینده نزدیک باشند.

خلیل الله معمار زاده عنوان کرد: مدیریت تضاد منافع در سازمان هواپیمایی کشوری برای نظارت موثر بر ایمنی هوانوردی ضروری است زیرا تعداد نیروی انسانی کافی با احراز انواع صلاحیت ها و تخصص های مقتضی برای انجام تمام فعالیت های نظارتی لازم در دسترس نیست و انجام بازرسی ها و نظارت مستمر و موثر، صرفا با تکیه بر کارکنان موجود سازمان هواپیمایی کشوری (CAA) در طیف گسترده و وسیعی از زنجیره های صنعت هوانوردی کشور با کسب و کارهای مختلف و شکل های متفاوت ممکن نیست.

او ادامه داد: ایکائو قبلا این مشکل را تشخیص داده و درک کرده و به کشورها اعلام نموده  است که « راهبردی برای کاهش مسائل احتمالی تضاد منافع در کشورها باید ایجاد و مستند شود ». و سند بالادستی ایکائو در این خصوص که کشور ما نیز متعاهد آن است، ماده ۷(۴) کنوانسیون ANCAC,2003 است.

این کارشناس تاکید کرد: ایکائو خواستار تفکیک شفاف اختیارات بین بخش های نظارتی و بخش های تحت نظر و تصدی گری است.

او افزود: علاوه بر این استانداردی در انکس ۱۹ (مدیریت ایمنی) بند 3.2 همراه با بند 3.3 در انکس یک منتشر کرده است و کشور ما متعهد به رعایت این مقررات است که از دولت ها می خواهد یک سیستم نظارتی را ایجاد و اجرا کنند تا اطمینان حاصل شود مدیران و پرسنلی که وظایف نظارت بر ایمنی را انجام می دهند از موقعیت های تضاد منافع واقعی یا درک شده در انجام وظایف رسمی خود اجتناب می ورزند.

معمارزاده گفت: همچنین این نگرانی در سند DOC 8335 ایکائو (دستورالعمل راهنمای رویه های بازرسی عملیاتی) پاراگراف 5.3 تاکید و ابراز شده است که انجام وظایف نظارتی توسط پرسنل ذینفع در بخش های تحت نظارت و جابجایی افراد شاغل و بازنشسته از سازمان هواپیمایی کشوری به بخش های تحت نظارت و بالعکس ( موقعیت در چرخان Revolving Door ) ، مخاطرات تضاد منافع را تشدید می کند.

وی مصادیق این مورد را برشمرد و عنوان کرد: مانند انتصاب ریاست سازمان هواپیمایی کشوری (DGCA) از میان خلبانان یا مدیران شرکت های هواپیمایی یا نظامیان در مرخصی با حقوق یا بدون حقوق با فاصله کمتر از سه سال و مرخصی بدون حقوق شاغلان در سازمان هواپیمایی کشوری و اشتغال آنان در بخش های تحت نظارت و یا تضاد منافع Examiner های سازمان هواپیمایی و تدریس پرسنل سازمان هواپیمایی کشوری در بخش های تحت نظارت.

او با تاکید بر این که این موقعیت های پر مخاطره تضاد منافع مجددا باز در سند DOC 9734 ایکائو (راهنمای نظارت بر ایمنی) بخش های A و C یادآوری و تاکید شده است، گفت: سناریوهای بروز تضاد منافع در هوانوردی می توانند شامل موارد ذیل باشند:

۱ - تعامل یک بخش از دولت (ناظر) با بخش های تحت نظارت که مشمول مقررات هستند (مثل تعامل بین سازمان هواپیمایی کشوری با شرکت های هواپیمایی ، فرودگاه ها و ارائه دهندگان خدمات ناوبری هوایی ، سازمان های آموزشی هوانوردی ، سازمان های تعمیر و نگهداری تایید شده ، سازمان های صنفی و سندیکایی) 

نمونه هایی از موقعیت تضاد منافع که ممکن است در جریان چنین تعاملاتی ایجاد شوند عبارتند از : 

۱-۱- منافع مالی مستقیم یا غیر مستقیم مقام های سازمان هواپیمایی کشوری در بخش های تحت نظارت

۲-۱- جابجایی افراد بین مشاغل در بخش های نظارتی و بخش های تحت نظارت(موقعیت در گردان) 

۳-۱- انجام وظایف نظارتی توسط کارکنان بخش تحت نظارت

۴-۱- پیشبرد منافع تجاری بخش های تحت نظارت به هزینه منافع عمومی مثل مداخله مقام های سازمان هواپیمایی کشوری در افزایش نرخ و تعرفه ها به نفع بخش های تحت نظارت به بهای قربانی کردن منافع و مصلحت های عمومی ( بروز پدیده تصرف نظارتی Regulatory Capture )

۵-۱- انجام رایزنی ها و لابی ها در نهادهای سیاست گذاری های دولتی یا قانون گذاری مجلس یا نظام قضایی به نفع مجموعه های تحت نظارت 

۶-۱- بهره برداری از منافع اجتماعی و سوء استفاده از موقعیت های شغلی به هر عنوان

۲ - از طریق روابط بین ارگان ها یا نهادهای مختلف نظامی یا دولتی در فعالیت های هوانوردی که می توانند شامل موارد ذیل باشند :

۱-۲- انجام فعالیت های تجاری خرید هواپیمای غیرنظامی و قطعات آن توسط مقام های سازمان هواپیمایی کشوری یا نهادهای نظامی 

۲-۲- تداخل و هم پوشانی وظایف و مسئولیت ها بین نهادهای نظارتی با سایر ارگان ها مانند ارتش ، سپاه ، پلیس ، گمرک و نهادهای تحقیقاتی

۳-۲- کنترل نهادهای نظارتی توسط دولت مثل بررسی سوانح هوانوردی

۴-۲- ترکیب وظایف نظارتی و تصدی گری مثل تلاش سازمان هواپیمایی کشوری جهت ورود به بخش های تصدی گری فرودگاه ها و شرکت های هواپیمایی به دلیل کمبود منابع مالی داخلی یا احیای اقتدار سازمانی

۵-۲- اعمال فشارهای سیاسی بر سازمان هواپیمایی کشوری به نفع بخش های تحت نظارت و یا اعمال فشارهای سیاسی برای اداره هوانوردی ملی و فرودگاهی کشور

۶-۲- دخالت نظامیان در امور هوانوردی غیر نظامی مثل ورود خلبانان نظامی بازنشسته به انجام فعالیت های هوانوردی تجاری غیرنظامی

معمارزاده افزود:  از جمله اقدام های پیشنهادی برای بهبود اثربخشی مدیریت تضاد منافع در هوانوردی می توانند موارد ذیل باشند :

۱- برابری پرداخت بین پرسنل بخش های نظارتی و بخش های تحت نظارت

۲- به کارگیری اساتید دانشگاهی و دانشگاه‌ها جهت انجام وظایف و مسئولیت های نظارتی

۳- انتصاب افراد در مقام های سازمان هواپیمایی کشوری بدون تضاد  منافع اساسی و رعایت فاصله های زمانی احتیاطی سه ساله در موقعیت های در گردان

۴- جدایی نهادی بین بخش های نظارتی و بخش های اجرایی و تصدی گری و مراقبت از ورود اقتدارگرای رگولاتوری در بخش های تحت نظر و تحمیل انتصاب افراد

۵- ترویج فرهنگ اجتناب از موقعیت تضاد منافع و ارتقای آگاهی در مورد موقعیت های تضاد منافع احتمالی 

۶- تنظیم قوانین و مقررات مدیریت تضاد منافع در هوانوردی