◄ منحنی های مشخصه (رفتاری) توربوشارژر لوکوموتیو GE، تاثیر دما و ارتفاع

عباس قربانعلی بیک: سال 1369 به دلیل نرخ بالای خرابی توربوشارژر لوکوموتیوهای GT26 که ناوگان اصلی کشش راه آهن را تشکیل می داد، با دستور آقای مهندس پورمیرزا (معاونت فنی وقت که مسئولیت زیربنا، ناوگان و بهره برداری را برعهده داشتند) با بررسی آمار خرابی های 101 نمونه و مقایسه دو نوع آمریکایی و کانادایی، جستجوی همبستگی و پیامدهای هر مشکل ...، 20 عامل شناسایی گردید که به عنوان نمونه به افت فشار روغن، گرفتگی فیلتر هوا، گرم کردن موتور، دشارژ بودن باتری (برای تغذیه پمپ کمکی)، برخورد اجسام خارجی از سمت اتاق تمیز، تزریق سوخت اضافی، خاموشی و استارت مکرر و اشکالات گاورنر میتوان اشاره نمود که در هر مورد به عوامل زیربخش و تشکیل دهنده آنها نیز پرداخته شد به عنوان مثال در گرم کردن موتور به خرابی ترموستات، گرفتگی رادیاتور به دلیل عدم استفاده از نالوکو، سوختن زیاد فن رادیاتور، نشتی زیاد آب.

در بخش بعدی به عوامل بهره برداری از لوکوموتیو، راهبری، تعمیر و نگهداری، تدارکات، آموزش، طراحی و ماموریت لوکوموتیو و نهایتا گردش اطلاعات در لوکوموتیو نیز مورد بررسی و نقد قرار گرفت. برای اجرا سه اولویت کوتاه مدت 10 مورد، میان مدت 8 مورد و میان مدت 6 مورد پیشنهاد شد (تین 221605).

یکی از باورهای پایه در این بررسی در صفحه 6 چنین ذکر شده: بررسی آمار خرابیها و عیوب یک طرح و تجزیه و تحلیل آن میتواند معیارهای ارزیابی طرحهای بعد را مشخص نموده و بصورت اصلاحی بر طرح اولیه و یا در قالب طرح بدیع متجلی میگردد.

دانش فنی (Know how) در واقع همین اطلاعات و دستاوردهای شرکت های معظم است که اسرار شرکت را تشکیل می دهد ...، بدین ترتیب تناوب تعمیرات و نگهداری یک حکم مطلق و فراگیر نیست   و ... در مواردی حتی لازم التغییر خواهد بود.

بر اساس تجربه افزایش 50 درصدی کشش لوکوموتیوهای جنرال موتورز در 1369 (تین 158010)، قابلیت کشش بار لوکوموتیوهای GE با 100 درصد  افزایش و بدون تغییر قیمت به 2000 تن در فراز 10 درهزار رسید.

در 1370 در بازرسی لوکوموتیوها در کارخانه سازنده مواردی مشاهده گردید که نشان از بی توجهی سازنده به موارد تعهد شده در مذاکرات داشت و به همین دلیل پیشنهادی در بازگشت از ماموریت به معاون فنی داده شد مبنی بر استفاده از حداکثر از ظرفیت کشش پذیرفته شده یعنی 2000 تن برای ارزیابی کارایی واقعی و آشکارشدن کاستی ها در دوران گارانتی.

پس از ورود سری نخست لوکوموتیوهای خریداری شده (U30C)، با رویکرد فوق ضعف های این لوکوموتیو در دوران گارانتی آشکار و با اثبات قصور شرکت GE ساخت سری اول متوقف و مذاکرات سری دوم آغاز شد که منتج به لوکوموتیو (C30-7) با همان موتور 3300 اسب و کشش 2800 تن در فراز 10 درهزار گردید.

از اشکالات بسیار مهم سری اول بالا بودن نرخ خرابی توربوشارژر، آزادکردن پینیون تراکشن موتور ... بود که در اینجا به موضوع خرابی توربوشارژر و ریشه یابی آن که زمینه ساز تغییرات سیستم خنک کاری و بزرگ کردن رادیاتور شد میپردازیم (تین 246781). 

براساس نتایج بررسی آماری و تحلیل خرابی توربوشارژر لوکوموتیوهای GT26 در سال 69 و بررسی آماری خرابی توربوشارژر GE، از سوی ایران مشکلات به دمای بالای کارکرد موتور نسبت داده شد (منحنی دور و دمای توربوشارژر و رابطه آن با دمای محیط و ارتفاع از سطح دریا از شرکت GE درخواست و اخذشد) و اینکه ظرفیت سیستم خنک کاری موتور برای بدترین شرایط اعلام شده یعنی ارتفاع 1400 و دمای 45 مناسب نبود که این نظر ابتدا از سوی GE مردود ولی نهایتا تغییر سیستم خنک کاری پذیرفته شد. 

دمای خروجی آب از موتور در دمای محیط 40 درجه، با 16 درجه کاهش از 103 به 87 درجه سانتیگراد رسید که این امر هم برای دمای و ارتفاع زیاد مناطق مرکزی کشور و هم در شرایط کاری لوکوموتیوهای دوبله و بیشتر، گرفتگی رادیاتور، ... مناسب بود. 

با اصلاح سیستم خنک کاری و به ویژه با تغییر تراکشن موتور، لوکوموتیو سی ساله و کم تعداد C30-7 اکنون آماده به کاری بالایی دارد. 

نکاتی از منحنی های توربوشارژر موتور 12 سیلندر 7FDL دریافتی از شرکت  GE: 1) تاثیر دمای محیط بر دور و دمای توربوشارژر با رابطه 18 دور بر درجه سانتیگراد و 2 درجه سانتیگراد بر درجه سانتیگراد، 2) تاثیر ارتفاع بر دور و دمای توربوشارژر با رابطه 126 دور بر 100 متر و 2.4 درجه سانتیگراد بر 100 متر، (هر 20 متر ارتفاع برابر 1 درجه افزایش دمای محیط است، 3) دمای گازهای خروجی توربوشارژر در محل کارخانه با ارتفاع 230 متر از سطح دریا و دمای 27 درجه به حدود 580 درجه بالغ می گردید.