◄ قدرت مندترین کشورهای جهان در ۲۰۲۲ به روایت رسانه های ایران
خبرگزاری های داخلی در خبری مغالطه آمیز، مدعی شده اند ایران، قدرت هجدهم اقتصادی جهان است. آگاهان می دانند که بررسی های تک بعدی و مبتنی بر یک شاخص معین، ارزش و اعتبار علمی ندارد و در بررسی های کلان حوزه توسعه، باید براساس شاخص های متنوع و مختلف و نیز اصل تقاطع شاخص ها و آمارها، اظهار نظر کرد.
خبرگزاری های داخلی در خبری مغالطه آمیز، مدعی شده اند ایران، قدرت هجدهم اقتصادی جهان است. آگاهان می دانند که بررسی های تک بعدی و مبتنی بر یک شاخص معین، ارزش و اعتبار علمی ندارد و در بررسی های کلان حوزه توسعه، باید براساس شاخص های متنوع و مختلف و نیز اصل تقاطع شاخص ها و آمارها، اظهار نظر کرد.
این خبر در حالی ایران را جزو ۲۰ کشور برتر جهان معرفی می کند که از وضعیت و موقعیت رقبای گذشته و کنونی ایران، سخنی به میان نمی آورد. از سوی دیگر، مبتنی بر واقعیت های ملموس و فشارهای مضاعف اقتصادی بر گُرده اقشار و دهک های ضعیف و طبقات فرودست، این خبر با ادراک اجتماعی و استنباط جامعه، هیچ انطباقی ندارد.
منبع خبر، نشریه «یو اس نیوز» است که طی گزارشی، کشورهای قدرتمند اقتصادی جهان را در سال ۲۰۲۲ معرفی کرده است.
براساس این گزارش، «آمریکا» با ۲۳ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی ( ۱۰۰ برابر ایران!) و سرانه ۷۰ هزار دلاری یعنی ۴.۵ برابر ایران (PPP- شاخص برابری قدرت خرید) قدرتمندترین کشور جهان ارزیابی شده است. «چین»، «روسیه»، «آلمان» و «انگلیس» رتبه های بعدی را در اختیار دارند.
این نشریه «ایران» را با ۲۳۲ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی و سرانه ۱۶ هزار دلار، در رتبه هجدهم قدرتمندترین کشورهای جهان معرفی کرده است.
با رقم ۲۳۲ میلیارد دلاری GDP ، سهم ایران از اقتصاد جهان، تنها ۲۵/ درصد یا یک چهارصدم اقتصاد جهان است که نسبت به ابتدای انقلاب، ۸ برابر کاهش داشته است. سهم اقتصاد ایران در پایان رژیم پهلوی، ۱.۹ درصد بوده است.
در شاخص GDP و بدون لحاظ سرانه قدرت خرید، ایران در رتبه پنجاه و یکم جهان است. پایین تر از کره جنوبی(دهم)، اندونزی (شانزدهم)، ترکیه (نوزدهم)، عربستان (بیستم)، امارات (بیست وهشتم)، مالزی (سی وهفتم) و پاکستان (چهل وچهارم).
این رتبه زمانی بدتر می شود که با جمعیت متقاطع شود. یعنی تبدیل شود به سرانه تولید ناخالص داخلی یا درآمد سرانه. (نباید با PPP اشتباه شود)
براساس آمار صندوق بین المللی پول، رتبه ایران در این شاخص با درآمد سرانه 2 هزار و ۸۰۰ دلاری، هشتاد و پنجم جهان است. یعنی در بین کشورهای با مردمان فقیر دسته بندی می شود. مقایسه کنید فقط با کشورهای همسایه ایران: قطر ۶۲ هزار دلار، امارات ۳۵ هزار دلار، کویت ۲۵ هزار دلار، عربستان ۲۳ هزار دلار، عمان ۱۹ هزار دلار، روسیه ۱۲.۵ هزار دلار، ترکمنستان ۷.۳ هزار دلار، آذربایجان ۵.۴ هزار دلار، عراق۵.۲ هزار دلار، ارمنستان ۲/۵ هزار دلار، پاکستان ۱.۵ هزار دلار و .افغانستان. ۶۰۰ دلار (منبع:خبرگزاری ایرنا) قطر رتبه ششم جهان و ایران رتبه یازدهم از ۱۳ کشور همسایه است!
GDP ایران در سال پایه ۱۳۵۶(سال پایانی پهلوی) ۸۴ میلیارد دلار و درآمد سرانه حدود 2 هزار و ۶۰۰ دلار بوده است. علی رغم افزایش سه برابری جمعیت و رشد و توسعه چشمگیر تکنولوژی و فن آوری در ۴۵ سال گذشته، تولیدناخالص داخلی، تنها ۲۵ درصد رشد داشته است. در همان سال تولید ناخالص داخلی کره جنوبی و ترکیه ۶۰ میلیارد دلار بوده است. (۷۵ درصد تولید ایران). هم اکنون کره جنوبی (رقیب قدیمی) با یک هزار و ۴۱۰ میلیارد دلار در رتبه دهم و ترکیه (رقیب کنونی) با ۸۱۵ میلیارد دلار در رتبه نوزدهم جهان ایستاده اند؛ هردو بدون نفت و منابع طبیعی جدی! (منبع:دکتر حسن منصور، اقتصاددان) همان طور که شاهد هستیم GDP کره جنوبی و ترکیه در ۴۵ سال گذشته به ترتیب ۲۳ و ۱۳ برابر رشد کرده است که به نسبت رشد ۲۵ درصدی ایران، اختلافی بسیار فاحش دارد.
از نکات جالب گزارش یو اس نیوز، رتبه برخی از کشورهاست که در گذشته و حال، رقبای جدی ایران در آسیا و منطقه بوده اند و هستند.
در این رتبه بندی، ترکیه نزدیک ترین رقیب ایران با ۸۱۵ میلیارددلار تولید ناخالص داخلی (۴ برابر ایران) و سرانه دو برابری ایران (۳۱ هزار دلار) در رتبه هفدهم قراردارد.
عربستان سعودی دیگر رقیب اصلی ایران در منطقه، شرایط بهتری دارد و با تولید ناخالص داخلی ۳.۶ برابری نسبت به ایران، در رتبه یازدهم است. سرانه دلاری این کشور حدود ۳ برابر ایران و رقم ۵۰ هزار دلار است.
اسرائیل با دو برابر تولید ناخالص داخلی و حدود سه برابر سرانه ایران، در رتبه دهم است. ( جمعیت ایران ۱۰ برابر و مساحت ایران تقریبا ۸۰ برابر اسراییل است!)
از دیگر کشورهای قابل مقایسه با ایران می توان به امارات متحده عربی در رتبه نهم (تولید ناخالص داخلی: ۳۵۹ میلیارد دلار و سرانه ۶۷ هزار دلار) ژاپن (تولید ناخالص داخلی: ۴۹۴۰ میلیارد دلار و سرانه ۴۳ هزار دلار) و کره جنوبی (تولید ناخالص داخلی: ۱۸۰۰ میلیارد دلار و سرانه ۴۷ هزار دلار) اشاره کرد.
نکته جالب این است که در بین رقبای مستقیم ایران در گذشته (مانند ژاپن و کره جنوبی) و رقبای کنونی ایران در منطقه (مانند ترکیه، عربستان، امارات و اسرائیل) ایران پایین ترین تولید ناخالص داخلی و کمترین سرانه درآمد (براساس شاخص PPP- شاخص برابری قدرت خرید) را دارد و این نشان می دهد ایران در رقابت با کشورهای نسبتا مشابه و رقبای اصلی خود در گذشته و اکنون، با فاصله قابل توجهی عقب مانده است.
ایران کمترین فاصله را با امارات متحده عربی (۱.۶ برابر به نفع امارات) و بیشترین فاصله را با ژاپن (۲۱ برابر به نفع ژاپن) دارد. هم چنین در شاخص برابری قدرت خرید، ایران با دو برابر اختلاف، کمترین فاصله را با ترکیه و با بیش از چهار برابر اختلاف، بیشترین فاصله را با امارات متحده عربی دارد.
پی نوشت: برابری قدرت خرید (PPP) نوعی نرخ مبادله است برابر با نسبت هزینه های دو سبد کالای یکسان در دو جامعه بر حسب ارزهای ملی. هرچه این عدد بزرگ تر باشد یعنی افراد آن کشور قدرت خرید بهتری دارند.
منبع: https://www.usnews.com/news/best-countries/rankings/power
* کارشناس رسانه و ارتباطات
تشکر، تحلیل بسیار خوبی است. در کنار شاخص تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه خوب است سهم صادرات بخصوص صادرات غیر نفتی از اقتصاد کشورها هم مقایسه شود. توان صادراتی یک کشور مولفه مهمی برای تعیین نقش اقتصادی او در منطقه و جهان است. بعنوان نمونه ترکیه در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۲۵۴ میلیارد دلار صادرات داشته که تماما غیر نفتی بوده است. کل صادرات ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۸۶ میلیارد دلار بوده که البته بخش عمده آن مربوط به حوزه نفت و پتروشیمی است. شاخص GDP علی رغم اینکه یک چشم انداز کلی از اقتصاد ارائه می کند اما حاوی بسیاری از ناگفته هاست که می تواند درک نادرستی از توان اقتصادی کشور ارائه کند. بعنوان نمونه نقش بازارهای انحصاری مثل خودرو در افزایش GDP قابل توجه است در حالی که چنین صنعت بزرگی در کشور حتی توان صادرات یک دستگاه خودرو به کشورهای در سطح متوسط را هم ندارد که نشان از سطح کیفی و رقابت پذیری پائین آن دارد.