تراموا نباید حیثیتی شود؛ پول شهر نباید صرف برندسازی شود

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران گفت: تراموا جای کمبود اتوبوس را نمی گیرد. هنوز تا رسیدن به شش-هفت هزار اتوبوسی که در شهر تهران مورد نیاز است خیلی خیلی فاصله داریم.

جعفر تشکری هاشمی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر درباره اظهار نظرهای  متفاوت   در خصوص تراموا از سوی مدیریت شهری به اکو ایران گفت: نه شهرداری و نه هیچ کجای دیگر، نباید بحث تراموا را حیثیتی کند بلکه باید همه چیز مبتنی بر مطالعات و ارزیابی های اقتصادی، فنی، اجتماعی و موضوعات مربوط به حمل و نقل و ترافیک باشد و ما باید با این دیدگاه در مورد آن صحبت کنیم.

و تصریح کرد: اینکه عده ای بخواهند بحث تراموا را برای خود حیثیتی جلوه دهند یا پرداختن به آن را به عنوان نماد مطرح کنند، صحیح نیست. پول مردم و اعتبار این شهر بایستی به جای برندسازی، صرف رفع نیازها شود. اگر برای رفع نیازهای مردم قرار است تراموا هم ساخته شود، باید آن را بسازیم ولی انجام این کار بدون مطالعه و ارزیابی های اقتصادی، اجتماعی، فنی، ترافیکی، زیست-محیطی و غیره قطعاً خطای بزرگ و غیرقابل جبرانی خواهد بود. به همین سبب ما روز اولی که این موضوع را مطرح کردند از شهرداری تهران خواستیم داده ها را بیاورند. آن ها در جلسه ای که به صورت غیرعلنی برگزار شد، اطلاعاتی راجع به تراموا ارائه کردند و همان لحظه ایرادات اساسی را که مطرح بود به آن ها گفتیم و قرار بر این شد تا از سوی شهرداری، اطلاعات جامع تر، مطالعات دقیق تر و پاسخ به ابهامات را داشته باشیم.

تشکری هاشمی اظهار داشت: به هر حال ما از اینکه شهرداری مستندات مربوط به مطالعات خود را [که توسط شرکت های ذیصلاح فنی در حوزه ریل انجام شده باشد] در صحن علنی ارائه کند، استقبال می کنیم. ما از کارشناسان و خبرگان می خواهیم که نظرات فنی خود را بر آن اساس ارائه کنند تا در شورا ارزیابی شود و مسلم است که ما بدون کسب اجازه از شورا اجازه انجام این کار را نمی دهیم و تا اطمینان حاصل نکنیم و پارامترهای اندازه گیری شده اثبات نکند که این گزینه و سناریو برتر از سایر سناریوها است، باز هم این کار را انجام نخواهیم داد.  در نهایت باید ببینیم از بین صدها پروژه ای که ممکن است پیشنهاد شود (و با توجه به منابع محدود شهرداری) این مسئله در کدام مرحله از اولویت های کاری ما قرار می گیرد.

او گفت: با این تفاسیر، تراموا می تواند بعد از سیر آن مراحل، جزء پروژه های اولویت دار ما قرار بگیرد، ممکن است تأییدیه های فنی را اخذ کند ولی در اولویت نباشد یا ممکن است هیچ کدام را به دست نیاورد. ما بدون قضاوت منتظر می شویم ولی زمانی که مستندات را ارائه کردند، از خبرگان دانشگاهی و صاحبان تخصص خواهیم خواست که داده های ارائه شده را تحلیل و ارزیابی کنند و بر اساس آن در شورا نظر خواهیم داد.

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر در تشریح جزئیات کارشناسی ارزیابی شاخص های داده های تراموای شهری گفت: تراموای چرخ لاستیکی با اتوبوس سه کابین تقریباً ظرفیت مشابهی دارد و حتماً عمر یک تراموا بیش از یک اتوبوس است اما آیا این تنها شاخص ما برای تصمیم گیری است؟ خیر، ما شاخص های بسیار مهم تر از این را داریم چون عمر به قیمت بستگی دارد. مثلاً اگر بگویند عمرش دو برابر و قیمتش شش برابر است، خواهیم گفت که این ها تناسبی با هم و توجیهی ندارد. علاوه بر مسائل اقتصادی، بحث های فنی هم مطرح است. این ها نیاز به تعمیرات، تأمین قطعات، آموزش، پایانه و تعمیرگاه های مخصوص و سیستم سیگنالینگ شهری دارند. باید تقاطع های غیر همسطح زیادی در سطح شهر برای آن ها احداث شود چون نمی توانند در خیابان هایی که به کرات تقاطع عابر یا تقاطع خودرو داریم با هم به صورت میکس حرکت کنند.

او همچنین متذکر شد: موضوعات ایمنی حتماً برای ما حائز اهمیت است و باید تمام این پارامترها را بررسی کنیم و ارزیابی هایی را که گفتم داشته باشیم و امتیاز هر کدام از این سیستم های مشابه هم مشخص شود. به عنوان مثال ممکن است وقتی از اتوبوس سه کابین استفاده کنیم نیازی به ساخت تقاطع غیر همسطح نداشته باشیم. اتوبوس می تواند در همین تقاطع ترمز کند و مثل یک ماشین معمولی بایستد اما ممکن است تراموا نتواند. نکته دیگر این است که گاهی دوستان فقط ناوگان را با هم مقایسه می کنند. بله در مورد اتوبوس فقط خود ناوگان است و زیرساختی به آن شکل ندارد. حداکثر کار منطقی این است که مسیر را ایزوله کنند اما در تراموا نیاز به پایانه مبدأ و مقصد، تعمیرگاه، تیم های تخصصی تعمیر و نگهداری، تأمین برق برای آن ها در فواصل مختلف از زمین یا هوا، سیستم سیگنالینگ، زیرسازی و کارگذاری ریل در صورت ریلی بودن و ساخت پل همه باید در قیمت تمام شده و محاسبات در نظر گرفته شود و بعد بگوییم آیا واقعاً این اقتصادی است یا خیر.

تشکری هاشمی با اشاره به ضرورت مدیریت زمان در بهره گیری از وسائل حمل و نقل شهری ادامه داد: من باز هم معتقدم چون منابع ما محدود است باید به سمت پروژه هایی برویم که علاوه بر صرفه اقتصادی، سهل الوصول باشند و دسترسی به آنها آسان تر باشد. ما سه سال است در شورا هستیم و حداکثر با همین چند صد اتوبوس مانور می دهیم. این اصلاً زیبنده ما نبود و نیست.  انتظار خودمان این بود که بتوانیم حداقل سالی دو سه هزار اتوبوس بیاوریم و بودجه هایی که مصوب می کردیم به همین منظور بود. اگر قرار باشد این یک سال باقی مانده را هم به همین مباحث بگذرانیم و همچنان ناوگان اتوبوس رانی فقیر باشد، از ما پذیرفته نیست.

او تاکید کرد: تأیید شدن یا نشدن تراموا جای کمبود اتوبوس را نمی گیرد. هنوز تا رسیدن به شش-هفت هزار اتوبوسی که در شهر تهران مورد نیاز است خیلی خیلی فاصله داریم. شهرداری تهران باید بالاترین همت خود را برای این موضوع بگذارد و البته گفته شده قراردادهایی بسته اند اما ارزیابی های دقیق تر ما مشخص می کند چقدر در طول این سه سال موفق به تحقق بخشیدن به این انتظار شده ایم.

به عنوان مثال، چهار دستگاه اتوبوس سه کابین (که قرار بود تعداد زیادی باشد ولی بعد از شدت گرفتن تحریم ها نتوانستیم آنها از تأمین کننده خارجی بگیریم) به لحاظ فناوری و کیفیت، مدرن ترین اتوبوس ها در زمان خود و در دوره حاضر هستند. این اتوبوس ها تا پایان دوره شورای چهارم کار می کردند. در دوره شورای پنجم آنها را خواباندند و به دلیل خواب زیادشان نیاز به سرویس های اساسی پیدا کردند. در این دوره گفتند اتوبوس ها را آوردیم اما ظاهراً یکی دو روز در خیابان ها چرخید و باز هم فعالیتی از آنها نمی بینیم ولی به هیچ عنوان کسی نمی تواند بگوید به لحاظ فنی، زیرساخت و عوامل دیگر مشکل دارند.

او با تاکید بر ضرورت توجه به نگهداری از وسایل حمل و نقل مدرن، ادامه داد: قطعاً هر وسیله نقلیه ای نگهداری خاص خود را می طلبد و این اتوبوس ها هم همین طور. هر چیز دیگری هم بخریم به همین صورت است. قطارهای مترومان هم همین هستند. اگر کسی از آن ها نگهداری نکند حتماً دچار حادثه و از رده خارج می شوند. پس به نظر من این اتوبوس ها جزء بهترین برندهای دنیا بودند که وارد کشور شدند و اگر به درستی نگهداری شوند هر کدام به راحتی بیست-سی سال عمر می کنند. همان طور که می بینید اتوبوس های چینی که در سال هشتاد و شش اولین سری از آن را خریدیم هنوز هم بعد از شانزده-هفده سال دارند در خیابان ها کار می کنند هرچند موتور، گیربکس و همه چیزشان آلمانی بود. بنابر این هیچ دلیلی ندارد اتوبوس هایی که از بهترین برندهای دنیا بودند، بعد از دو-سه سال کار در پارکینگ ها بخوابند.