ضرورت استفاده از سرباره آهن و فولاد در زیرساخت راه و راه آهن
ضرورت بازیافت و استفاده از سرباره آهن و فولاد در زیرساخت راه و راه آهن جهت پیشگیری از مشکلات زیست محیطی از جمله ایجاد گرد و غبار در نواحی شهری
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی گفت: بازیافت و استفاده از سرباره آهن و فولاد در زیرساخت راه و راه آهن جهت پیشگیری از مشکلات زیست محیطی از جمله ایجاد گرد و غبار در نواحی شهری ضرورت دارد.
به گزارش تین نیوز به نقل از بازار، محمدمهدی حیدری رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه بازیافت و استفاده از سرباره آهن و فولاد در زیرساخت های راه و راه آهن برای پیشگیری از مشکلات زیست محیطی از جمله گردوغبار در نواحی شهری ضرورت دارد، گفت: در دو دهه اخیر بحث بازیافت و استفاده مجدد از مواد کم ارزش و باطله در صنایع مختلف مورد توجه زیادی قرار گرفته است. چرا که با این کار علاوه بر حل مشکل زیست محیطی آن عامل، به جنبه اقتصادی این مسئله نیز توجه می شود. سرباره فولاد از جمله مواردی است که ضمن اشغال فضای زیادی از زمین های اطراف کارخانه ذوب آهن و فولادسازی، می تواند باعث ایجاد برخی مشکلات زیست محیطی از جمله ایجاد گرد و غبار در نواحی شهری شود.
حیدری توضیح داد: سرباره یک محصول جانبی در فرایند تولید مذاب فلزی کارخانه های آهن و فولاد است و شامل اکسیدهای فلزی و غیرفلزی است. در حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد وزنی از مذاب آهن تولیدی، سرباره به وجود می آید. با توجه به مشخصه های فنی سرباره اعم از وزن بالا برای سرباره ای فولاد و… امکان استفاده از سرباره به عنوان خاکریز مهندسی در دنیا مورد توجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در کشور ایران در کنار مراکز فولادسازی بزرگ، نزدیک به ۵۰ میلیون تن انباشت سرباره وجود دارد، گفت: بیشترین مقدار انباشت به ترتیب مربوط به شرکت ذوب آهن اصفهان، شرکت فولاد مبارکه و فولاد اهواز است. به طور متوسط ۲۰ درصد از تولید فولاد را سرباره تشکیل می دهد. لیکن با چشم انداز سند توسعه که در سال ۱۴۰۰ مبنای تولید ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور را دارد، به خوبی مشخص خواهد شد که در سال حداقل ۵ میلیون تن سرباره تولید خواهد شد و اگر چنانچه برنامه ریزی جامع و دقیقی برای این منظور انجام نشود معضل بسیار بزرگی برای محیط زیست در اثر انباشتگی سرباره در کنار مراکز فولاد به وجود خواهد آمد. با این مقدار سرباره می توان یک راه آهن دو باند رفت و برگشت به طول حداقل ۴۰۰ کیلومتر را احداث کرد.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در توضیح دلایل و ضرورت بازیافت و استفاده از سرباره افزود: این دلایل را از سه جنبه ملاحظات زیست محیطی، ملاحظات فنی و رویکردهای اقتصادی می توان مورد بررسی قرار داد. متاسفانه تاکنون مواد اولیه راه سازی و ساختمان و بتن و آسفالت و… همگی از تخریب منابع طبیعی حاصل شده است و با در نظر گرفتن حجم مصالح مورد نیاز و برداشت این مواد از دامن طبیعت و منابع طبیعی و در طول سنوات آینده می توان حدس زد که چه خسارت غیر قابل جبرانی به منابع طبیعی وارد خواهد آمد.
حیدری با تشریح اقدامات انجام شده از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در حوزه بازیافت سرباره، گفت: این کار در نتیجه زحمات ۱۵ ساله در مرکز تحقیقات و بر اساس برنامه ۵ ساله مصوب در بخش ژئوتکنیک و زیرساخت و با مشارکت اساتید دانشگاه ها و محققان و صاحب نظران صنعت انجام شده است. این طرح براساس نیازهای واقعی کشور و براساس دسته بندی و اولویت بندی طرح مصوب در دستور کار مرکز قرار گرفته است.
وی ادامه داد: بدین منظور پس از ارسال مصالح سرباره شرکت های فولاد با دانه بندی مشخص تولیدی به آزمایشگاه بخش ژئوتکنیک مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و در ادامه مشخص کردن ترکیبات شیمیایی سرباره، مقایسه ای در مورد ترکیب سرباره فعلی با داده های سال های قبل همین کارخانه و کنترل ترکیبات مضر و شیرابه آن صورت می گیرد. در فازهای بعدی با انجام آزمایش های تخصصی، ارتباط بین مدول برجهندگی با پارامترهای ساده تر چون CBR برای اهداف مهندسی و تعیین ابعاد هندسی لایه های روسازی در طراحی تعیین می شود.
حیدری در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی در حوزه انتشار اسناد و تهیه مدارک فنی برای استفاده از سرباره و اطمینان از عملکرد صحیح آن به عنوان جایگزین مصالح طبیعی در کشور صورت گرفته است؟، گفت: دو دستورالعمل و سه راهنما و چندین پیش نویس راهنما و گزارش تحقیقاتی در این زمینه انتشار یافته است که در دسترس عموم است. در همین رابطه، دستورالعمل اخذ گواهینامه فنی استفاده از سرباره توسط مرکز تحقیقات مصوب شده است که هم به تولیدکنندگان (کارخانه تولید) و هم به استفاده کنندگان این اطمینان را می دهد که حسب مورد و براساس شرایط و ضوابط از مصالح سرباره استفاده شود.
