مشارکت مردم در تولید صنایع ریلی مشروط به چیست؟

مهرداد تقی زاده گفت: «قطعا می توان از مشارکت مردم و جذب سرمایه گذار خصوصی برای پروژه ها در بخش ریلی از جمله تولید ریل، واگن و لکوموتیو استفاده کرد. البته نه فقط در این حوزه بلکه در هر حوزه و بخشی می توان از سرمایه گذاری مردم بهره برد ولی شرط لازم برای تحقق این امر جذاب بودن مدل سرمایه گذاری برای مردم است. به عبارت دیگر؛  این مدل باید برای بخش خصوصی که می خواهد سرمایه گذاری کند از جذابیت بالا برخوردار باشد و سود مناسبی را نصیب او کند.»

جذب سرمایه بخش خصوصی امکان پذیر است؛ اگر…

او در پاسخ به این پرسش که با توجه به عدم اعتمادی که اکنون مردم نسبت به دولت دارند و شکاف بین مردم و دولت آیا چنین موضوعی قابلیت اجرایی دارد؟ نیز گفت: «طراحی مدل جذاب که سود مناسب و قابل قبولی داشته باشد، می تواند مشکل عدم اعتماد را هم حل کند. مثلا دیدیم که با وجود عدم اعتماد به بخش دولتی اما هنگام ثبت نام خودرو که شد مردم سرمایه خود را به میدان آوردند و ثبت نام کردند وبا توجه به سود خوبی که می بردند ریسک بی اعتمادی را پذیرفتند. در حوزه ریلی نیز وضع همین است و اگر مدل جذابی ارائه شود بخش خصوصی حتما سرمایه گذاری می کند.»

تقی زاده تاکید کرد: «بنابراین با وجود عدم اعتمادی که وجود دارد، سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه ریلی امکانپذیر است  منوط به اینکه مدل مناسب برای جذب سرمایه گذاری طراحی شود تا مردم بیایند سرمایه گذاری کنند.»

معاون اسبق حمل ونقل وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که آیا تجربه چنین کاری در کشور وجود دارد نیز گفت: «بله در گذشته چنین تجربه ای داشتیم. من اولین مدیرعامل شرکت رجا بودم. در آن دوره حتی یک دستگاه واگن متعلق به بخش خصوصی وجود نداشت و تمام واگن ها برای راه آهن بود که دولتی به حساب می آمدند. این واگن ها با کیفیت بسیار پایین مسافران را جا به جا می کردند.»

او با بیان اینکه من معتقد بودم تا زمانی که این بخش به مردم سپرده و خصوصی نشود، کیفیت هم ارتقا پیدا نمی کند؛ افزود: «مشکل ما صرفا مشکل مالی نبود. تاکید این بود که کیفیت هم باید ارتقا پیدا کند و این هدف با واگذاری به بخش خصوصی اتفاق می افتاد، زیرا بخش خصوصی به دنبال جذب مشتری بیشتر و افزایش درآمدش است؛ بنابراین کیفیت خدمات را ارتقا می دهد و در حوزه ریلی مثلا در خرید واگن سرمایه گذاری می کند.»

تقی زاده اضافه کرد: «بنابراین ما در همان زمان خصوصی سازی واگن ها را شروع کردیم که طی مراحل مختلفی انجام شد. در قدم ابتدایی بهره برداری از واگن ها به بخش خصوص سپرده شد و آنها شرکت بهره برداری واگن ها شدند که حقوق مهماندار، نظافت و پذیرایی برعهده آنها بود. به این ترتیب، بخشی از درآمد برای آنها بود و بخشی را هم به شرکت رجا برمی گردانند. بعد از مدتی قدم را فراتر گذاشتیم و بازسازی واگن های فرسوده را به بخش خصوصی واگذار کردیم. بازسازی واگن سرمایه گذاری زیادی می خواست چون واگن ها بسیار قدیمی و فرسوده بودند. با واگذاری این کار به بخش خصوصی قطار سبز ایجاد شد که الان در مسیر تهران-مشهد مسافر جا به جا می کند.»

معاون اسبق حمل ونقل وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: «قدم بعدی بلندتر برداشته شد. به صورتی که مدیرعامل بعد از من کار را ادامه داد و موجب شد که شرکت های قطار سیمرغ و… پای کار آمدند، حتی واگن نو از خارج خریدند و به کشور وارد کردند؛ یعنی حضور بخش خصوصی در حوزه ریلی تا مرحله خرید و واردات واگن به کشور پیش رفت.»

او با تاکید بر اینکه توانایی مالی بخش خصوصی در ایران بسیار بالاست، گفت: «ترکیه، امارات و گرجستان را ایرانیان آباد کرده اند. متاسفانه در داخل سرمایه آنها را جذب نکردیم و آنها سرمایه خود را به خارج از کشور بردند و آنجا را آباد کردند.»

تقی زاده تصریح کرد: «بخش خصوصی می تواند در داخل کشور سرمایه گذاری کند که این کار در گذشته اتفاق افتاده است؛ طوری که اکنون حتی یک دستگاه واگن هم برای بخش دولتی نیست و همه متعلق به بخش خصوصی است. این اتفاق درباره واگن های باری هم افتاده است و الان هیچ واگن باری نداریم که برای دولت باشد. البته در بخش لکوموتیو حدود ۳۰ درصد از لکوموتیوها برای بخش خصوصی است و ۷۰ درصد مابقی هنوز خصوصی نشده است که باید از مسئولان پرسید چرا این ۷۰ درصد باقی مانده را هم به بخش خصوصی واگذار نمی کنند؟»