◄ سنگ تمام ذوب آهن در ارایه آمار و ارقام عجیب و غیر واقعی

توسعه خطوط راه آهن در کشور طی سال های گذشته شتاب بیشتری گرفته است و از آنجایی که توسعه مسیرهای ترانزیتی راه آهن از اولویت های کشور است، شرکت ها و کارخانجات مختلفی در این مسیر نقش آفرینی می کنند. اگر لکوموتیو و واگن را که اصلی ترین نقش را در راه آهن ایفا می کنند‌، کنار بگذاریم، توسعه خطوط ریلی به احداث زیرساخت ها‌، ریل ها، تراورس‌، تجهیزات سیگنالینگ و‌... وابسته است. سوزن ریل یکی از استراتژیک ترین اجزا از خطوط ریلی است، هم به دلیل عملکرد و هم به دلیل تکنولوژی خاص سوزن های ریلی‌، تولید این قطعات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

انتشار یک مصاحبه در برخی رسانه ها از مسئولان ذوب آهن و ارایه آمار و ارقامی که به نظر نادرست می آمد، دلیل نوشتن این مقدمه شد.

تیتر خبر از این قرار بود: "تولید 7000 سوزن و صرفه جویی 500 میلیون یورویی و پایان وابستگی". این اعداد و صحبت هایی در خصوص سوزن ریل‌، باعث شد که جهت شفافیت بیشتر و آگاهی از وضعیت واقعی این محصول استراتژیک نگاهی به تاریخچه تولید سوزن ریل داشته باشیم.

اگر بخواهیم سوزن ریل را مورد بررسی قرار دهیم، تنها مرجع در کشور شرکت ایرید، اولین و بزرگترین تولید کننده سوزن در کشور است.

تایید سوزن های تولیدی صنایع ریلی ایران(ایرید) توسط راه آهن جمهوری اسلامی

صرفه جویی 9 میلیون یورویی با تولید سوزن های ریلی

تاریخچه و وضعیت تولید سوزن ریل در ایران

مطالبی که در ادامه منتشر می شود، حاصل گفتگو با مسئولان شرکت صنایع ریلی ایران که به اختصار به شرکت ایرید شهرت دارد، درباره تاریخچه و وضعیت سوزن ریل در ایران است:

مهندس گرزن معاون اجرایی شرکت ایرید تاریخچه تولید سوزن را این طور بیان می کند: سوزن وسیله ای است که وظیفه هدایت قطار را به مسیرهای مختلف برعهده دارد‌. در ابتدا در سال 1376 پروژ ای در شرکت ماشین سازی تبریز با عنوان طرح سوزن طراحی و اجرا شد که به تاسیس شرکت ایرید منجر شد. در آن زمان طی قراردادی با راه آهن مسئولیت ساخت 900 قطعه سوزن ریل را برعهده این شرکت قرار گرفت‌. در حال حاضر شرکت تحت عنوان ایرید و با حدود 135 نفر پرسنل و کارخانجات مستقر در تبریز و دفتر تهران در حال فعالیت است‌. سه سالن در تبریز در اختیار داریم به وسعت 8 هکتار‌، سالن های ماشین کاری، مونتاژ و جوشکاری و ساخت قطعات و پیچ ها‌. یک سالن فورج هم سال آینده افتتاح خواهیم کرد‌.

در سال گذشته بر اساس درخواستهایی که داشتیم 300 دستگاه سوزن تولید کردیم‌. البته ظرفیت تولید امروز ما 700 دستگاه است که با چند تغییر جزیی و بدون نیاز به افزایش سرمایه، امکان افزایش ظرفیت به 1000 دستگاه سوزن نیز وجود دارد.

در حال حاضر طبق آمارهایی که موجود است‌، در کل حدود 8000 سوزن در شبکه ریلی وجود دارد‌، که بخشی از آنها مستهلک شده و نیاز به تعویض دارند و آمارهایی که داده می شود و عنوان می شود که سالانه 7000 سوزن نیاز داریم‌، آمارهایی غیر واقعی است‌. ما در شرکت ایرید سالانه بر اساس نیازی که به ما اعلام می شود تولید داریم و طبق نیاز سال گذشته 300 دستگاه سوزن تولید و در اختیار بهره بردار قرار داده ایم.

در ادامه نشست مهندس محمد متقی پور مدیرعامل شرکت ایرید از مشکلات تولید و وضعیت فعلی تولید سوزن ریل در کشور را این گونه عنوان کرد: یکی از بزرگترین مسایلی که وجود دارد‌، موضوع طلب هایی است که ما از دولت داریم‌. این رقم در حال حاضر به 300میلیارد تومان رسیده است که برای شرکت ما رقم بالایی است‌. از سایر خریداران نیز مبالغ قابل توجهی طلب داریم و این موضوعی است که به اندازه کافی برای ما مشکل ایجاد میکند و منطقی نیست که یک کانال رقابتی هم توسط دولت و ذوب آهن ایجاد شود‌، بخصوص با توجه به اینکه کشور هم نیازی به تولید بیشتر سوزن ندارد‌، و در شرکت ایرید ظرفیت به اندازه کافی وجود دارد و پاسخگو نیازهای خطوط ریلی کشور هست.

متقی پور ضمن اظهار تاسف از ارایه آمار و ارقام اشتباه و غیر واقعی که تصمیم گیران را به اشتباه می اندازد‌، عنوان کرد که این اتفاقات نشان دهنده حضور افرادی است که به قدر کافی با صنعت ریلی آشنا نیستند که چنین آمار عجیبی اعلام می شود‌. ضمن اینکه جایی مثل ایرید را نادیده می گیرند که بیش از 25 سال سوزن ریل تولید کرده است و نیازهای صنعت ریلی را مرتفع کرده است‌. به طور کلی نیاز صنعت با توجه به بودجه مشخص می شود‌ و بودجه سوزن هم با توجه به بودجه عمرانی تعریف می شود‌. واقعیت موجود و با توجه به شرایط کشور و اعلام نیازها برای سال آینده ما به رقم 420 دستگاه سوزن رسیدیم که باید تولید شود‌. و قطعا اگر اعلام نیاز شود و سفارش دهنده توان تامین مالی داشته باشد ما امکان پاسخگویی بیشتری هم داریم. و اگر وضعیت اقتصادی خوب باشد‌، در کشور می توان خطوط جدید احداث کرد که بطور طبیعی نیاز به سوزن هم خواهیم داشت.

تولید سوزن های ریلی قوس دار برای نخستین بار در کشور در شرکت ایرید

برنامه ریزی های ایرید برای سال آینده

متقی پور با اشاره به برنامه ریزی های ایرید برای سال آینده و مباحث مربوط به بودجه‌، رقم 7000 سوزن مورد نیاز در سال  را کاملا غیر واقعی اعلام و تاکید کرد:  این نیاز با توجه به میزان گسترش خطوط ریلی جدید و نیز بودجه تخصیص داده شده برای تعویض سوزن های قدیمی مشخص می شود که با توجه به مسایلی که اهالی و متخصصان صنعت ریلی به خوبی می دانند این آمار و ارقام کاملا اشتباه است و نتیجه ای جز گمراه کردن تصمیم گیرندگان نخواهد داشت‌. البته ما پیرو اعلام فراخوان ذوب آهن جهت مشارکت در تولید‌، اعلام آمادگی کردیم که تابحال پاسخی دریافت نکرده ایم.

تولید سوزن‌، با توجه به اهمیت آن و تکنولوژی خاصی که دارد، نیازمند نیروی متخصص است‌. خوشبختانه ما در شرکت ایرید مجموعه ای از مهندسین و متخصصین و امکانات خوبی که در کارخانجات داریم، ظرفیت بالایی برای توسعه در اختیار داریم و تجربه 25 ساله ای که در این حوزه در شرکت ایرید وجود دارد، در صنعت ریلی کم نظیر است‌. در حال حاضر ما برای اغلب خطوط‌، بر اساس درخواستهای شرکت های مختلف سوزن اختصاصی آن خط را طراحی و تولید میکنیم‌، و از سال آینده نیز فعالیت در زمینه فورج قطعات را نیز در شرکت ایرید انجام خواهیم داد‌، که با این اقدام تمامی مراحل تولید بطور کامل در داخل شرکت انجام خواهد شد.

تکه مرکزی هم که از چند سال پیش در داخل شرکت طراحی و تولید می شود و جوشکاری خاص آن هم توسط متخصصان شرکت و با روش ابداعی که گواهی ثبت اختراع نیز دارد انجام می شود و با توجه به این اقدامات دو سال پیش شرکت ایرید تبدیل به شرکت دانش بنیان شده است. تمامی این اقدامات با سالها زحمت و سرمایه گذاری توسط متخصصین و همکاران ما در شرکت ایرید انجام شده است.

رونمایی از پروژه سخت‌کاری انفجاری تکه مرکزی سوزن ریل

نوع ساخت و آلیاژهای استفاده شده در سوزن خطوط ریلی

مهندس گرزن معاون اجرایی شرکت ایرید، نوع ساخت و آلیاژهای استفاده شده در سوزن خطوط ریلی را بسیار تخصصی دانست و درباره تاریخچه سوزن گفت: آلیاژی که در تکه مرکزی سوزن استفاده می شود نوعی فولاد است به نام هدفیلد، که توسط آلفرد هدفیلد کشف شده است‌، این فولاد غیرقابل ماشین کاری است و فرم نهایی محصول بعد از ریخته گری ایجاد می شود‌. و بعد از آن یک مرحله عملیات حرارتی هم برای تولید محصول نهایی دارد‌. این ماده به نوعی است که هر چه فشار بیشتری به آن وارد شود مقاومت و سختی بیشتری پیدا می کند و با هربار عبور قطار سختی تکه مرکزی بیشتر می شود‌. در ماشین کاری هم این ماده مقاوم تر می شود‌. جوشکاری این ماده به شکل خاصی انجام می شود که تنها در اختیار 4 کشور قرار دارد‌. جوشکاری تکه مرکزی بسیار پیچیده است، به این دلیل که یک طرف ریل و یک طرف هدفیلد قرار گرفته و در زمان جوشکاری نباید خواص هیچکدام تغییر کند و از آنجایی که جوشکاری فرایندی حرارتی است‌، باید به صورت خاصی انجام شود که ما در ایرید با نوآوری هایی که در این زمینه داشتیم توانایی جوشکاری را هم خودمان به دست آوردیم و از این بابت شرکت دانش بنیان شدیم.

 شرکت دانش بنیان گسترش صنایع ریلی (ایرید)؛ نوآور برتر

مهندس متقی پور‌، مدیرعامل شرکت ایرید‌، با اشاره به ممنوعیت ورود سوزن، از تعامل مناسب با وزارت صمت خبر داد و افزود: بعضا سوزن هایی از قدیم در خطوط استفاده می شود به خصوص در مترو که وارداتی بوده اند و الان هم به صورت خیلی محدود برای جایگزینی آنها واردات انجام می شود که‌ وزارت صمت برای همه اینها از شرکت ایرید استعلام می گیرد و با تایید ایرید واردات انجام می شود و اگر هم خودمان بتوانیم تولید کنیم که برایشان طراحی و تولید می کنیم‌. در حال حاضر بزرگترین مشتری ما شرکت زیرساخت و بعد از آن راه آهن و در مرحله بعد خطوط مترو هستند‌. که تاکنون برای مترو قم، مشهد‌، تبریز و کرمانشاه تامین سوزن کردیم‌. همچنین بخشی از سوزن های مترو تهران را هم شرکت ایرید تامین کرده است‌‌. البته بسته به بار محوری و سایر شرایط تفاوتهایی بین سوزن خطوط مترو و راه آهن وجود دارد که شرکت ایرید توانایی طراحی و تولید را در هر دو بخش داراست‌. در بخش خطوط ریلی معادن هم با توجه به بار محوری بیش از 50 تن، سوزن هایی با ویژگی های مخصوص توسط ایرید طراحی و تولید می شود‌.

از اقدامات دیگر شرکت برنامه ریزی برای تولید گرم کن سوزن است که نمونه های آن ساخته شده و در صورت درخواست می توانیم در کنار سوزن‌، گرم کن را هم به مشتری ارایه کنیم. البته با توجه به شرایط کشور‌، بجز در مناطق خاص و زمان های محدود، سرمای شدیدی نداریم و در مناطقی از کشور که یخبندان می شود می توان از این هیترها استفاده کرد.

برنامه ریزی برای افتتاح سالن فورج

 مهندس متقی پور‌ افزود: سال آینده برنامه ریزی برای افتتاح سالن فورج داریم و یک پروژه عملیات حرارتی هم در حال برنامه ریزی داریم‌، که سخت کاری هم توسط خودمان انجام دهیم‌. دستگاه فلش بات را هم سال آینده نصب و راه اندازی خواهیم کرد که بعد از آن بتوانیم وارد حوزه صادرات شویم.

مهندس گرزن در خصوص الزامات صادرات و دلایل استفاده از فلش بات گفت: روش ابداعی ما در شرکت ایرید کاملا تایید شده است و استفاده از فلش بات به دلیل تمایل مشتریان خارجی به استفاده از این روش است‌. البته تکنولوژی تولید ما که منحصر به فرد است، تمام الزامات فلش بات را برآورده می کند، مثلا تست خستگی فلش بات تا سه میلیون سیکل را تحمل می کند‌، اما با روش تولیدی ما تا 5 میلیون سیکل هم تست خستگی را انجام داده ایم‌ و اگر فلش بات داشته باشیم برای صادرات راحت تر خواهیم بود‌.

برای اولین بار در ایران صورت گرفت؛ طراحی و تولید سوزن ۳۷ تنی در ایرید

صرفه جویی ارزی از محل تولید سوزن در داخل

مهندس متقی پور با اشاره به صرفه جویی ارزی از محل تولید سوزن در داخل عنوان کرد: قیمت هر سوزن در خارج از کشور 50 تا 60 هزار یورو است و با تولید هر سوزن در کشور این رقم صرفه جویی می شود و با توجه به تعداد سفارش های ما که برای سال آینده تا الان 420 دستگاه بوده، این میزان رقم قابل توجهی صرفه جویی ارزی می شود‌. ضمن اینکه ما از ابتدای سفارش و تمام مراحل طراحی و نصب و حتی بعد از بهره برداری برای تامین قطعات و ..... در کنار مشتری خواهیم بود‌ که این خدمات در صورت واردات وجود ندارد.

مهندس متقی پور با اشاره به مشکلات تولید، بر ضرورت حمایت بانک ها از تولید کنندگان تاکید کرد و ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته قراردادهایی با تولید کنندگان منعقد و هزینه تولید توسط بانک تامین می شود و بهره بردار به صورت اقساطی هزینه ها را به بانک باز می گرداند‌. اما به هر حال ما در کار تولید مشکلات مختلفی داریم و موانع زیادی ایجاد می شود و حمایت خاصی نمی شود‌، تنها کاری که انجام می شود دریافت به موقع مالیات و عوارض و.... است‌. ما به خاطر فعالیت های دانش بنیانی که داشتیم بعد از تلاش های فراوان‌، لطف کردند و به ما یک میلیارد تومان وام تخصیص دادند که با توجه به مقیاس شرکت ایرید، این رقم جای تعجب دارد و متاسفانه هیچ حمایتی از تولید کننده انجام نمی شود‌. به هر حال با همه موانع و مشکلات شرکت ایرید به فعالیت خود و رفع نیازهای کشور ادامه داده است و متوقف نشده است‌، و روند توسعه ای را در پیش گرفته است 

در پایان این نشست تخصصی و روشن شدن وضعیت تولید سوزن ریل در کشور، و شفاف شدن نیازهای واقعی با مقایسه اعداد ارایه شده توسط ذوب آهن به روشنی متوجه خواهیم شد‌، که سرمایه گذاری در بخشی که در حال حاضر پاسخگو نیاز صنعت و فراتر از آن هست‌، به نوعی اتلاف سرمایه ملی و موازی کاری بیهوده قلمداد می شود‌. این سرمایه گذاری شاید در بخش های دیگر که کمبودهای جدی تر وجود دارد، از جمله تولید ریل با کیفیت که دچار شکستگی هم نشود‌، قابل توجیه باشد‌. در هر صورت شرکت های تولیدی لازم است با هم افزایی و مشارکت در پیشبرد اهداف توسعه ای کشور گام بردارند و رقابت های نابجا مانعی برای توسعه تولید در کشور نشوند. 

بازسازی اولین زبانه و ریل پهلویی در شرکت صنایع ریلی ایران(ایرید)