◄ روند نامطلوب توسعه استراتژیک بخش ریلی طی دهه‌های گذشته

با توجه به تاکید برضرورت توسعه حمل‌ونقل ریلی از زبان مسئولان و ضرورت توسعه این صنعت برای کلانشهرها و محورهای مواصلاتی برون شهری، روند توسعه این صنعت همچنان کند است. کاهش 28 درصدی بودجه ریلی کشور نیز شاهد دیگری است بر این مدعا که آینده صنعت ریلی را با چالش مواجه خواهد کرد.

در همین ارتباط، معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ونقل شرکت راه‌آهن به خبرنگار ما گفت: اینکه توسعه صنعت ریلی یکی از راهکارهای مدیریت شهری است امر آشکاری است. حتی جهت اطلاع شما اخیراً آژانس بین‌المللی انرژی نتیجه گزارشی را منتشر کرده که براساس آن مشخص شده سهم تولید آلایندگی حمل‌ونقل ریلی آنقدر پایین است که بسیاری از کشورها برای کنترل و حفظ محیط زیست به سمت این شیوه به نام حمل‌ونقل سبز رفته‌اند که براین اساس فاینانسی با نام «گرین فاینانس» ایجاد شده است. ما نیز به دنبال عمل بر طبق این رویکرد جهانی، در راه‌آهن هستیم.

نورالله بیرانوند ادامه داد: همانگونه که مستحضرید نسبت مصرف بنزین در حمل‌ونقل ریلی به جاده‌ای یک دهم است. اما نحوه مواجهه با توسعه استراتژیک بخش ریلی در کشور ما طی دهه‌های گذشته روند مطلوبی نبوده و نرخ رشد حمل‌ونقل ریلی افزایش پیدا نکرده است. نرخ رشد حمل‌ونقل ریلی هم نسبت به سایر شئون حمل‌ونقل افزایش چشمگیری نداشته و همچنین حمل‌ونقل ریلی در مقایسه با خودش و رشد آن در کشورهای دیگر رشد مطلوبی را تجربه نکرده است. نرخ رشد آزادراه‌ها نیز از بخش ریلی بیشتر بوده است. بنابراین اگر قرار است این روند را تغییر دهیم باید روشهای‌مان را هم عوض کنیم. در اسناد بالادستی بر توسعه حمل‌ونقل ریلی تاکید شده اما مهم آنچه است که در عمل انجام می‌شود.

بیرانوند در پاسخ به این پرسش که، با توجه به اینکه امریکا هر روز مشغول ایجاد موانع بر سر راه توسعه کشور است و در عین حال تاکید برنامه ششم بر توسعه حمل‌ونقل ریلی است؛ در بودجه 97 هم سهم عمرانی این صنعت کاهش 28 درصدی را نسبت به گذشته تجربه کرده و مسئولان تأمین مالی پروژه‌های ریلی را از طریق فاینانس خارجی ممکن می‌دانند، شما چقدر به آینده صنعت ریلی خوشبین هستید، گفت: در برنامه ششم یکی از احکامی که قید شده این است که یک درصد فروش نفت و گاز به توسعه حمل ونقل ریلی اختصاص یابد اما به بهانه اینکه قانون برنامه، مؤخر قانون بودجه شد، این قانون امسال حذف شد و برای سال 97 هم دارند آن را حذف می‌کنند. یا موضوع شمول مناطق محروم به دستیابی به حمل‌ونقل ریلی که در برنامه ششم آمده اما صندوق توسعه ملی هنوز منابعی به انجام آن تخصیص نداده است.

بیرانوند ادامه داد: بنابراین برای رشد صنعت ریلی باید همه ارکان و سازمان‌های بینابینی به کمک بشتابند. علامت‌های بودجه می‌تواند تأثیر منفی بر این روند داشته باشد. ما در راه آهن با مشارکت بخش خصوصی و تأمین اعتبار دولت توانستیم بخش زیرساخت را توسعه دهیم. در این بخش بیشتر سیاست‌مان بر ایجاد کردن بسترهای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی است. نمونه‌اش قرارداد فاینانسی است که هفته گذشته به ارزش 3 میلیارد دلار با روسیه امضا کردیم و ال سیِ قرارداد برقی سازی تهران مشهد نیز انجام شد. در بورس نیز مشغول سرمایه‌گذاری هستیم. ما داریم از همه گزینه‌هایمان استفاده می‌کنیم.

این مقام مسئول در خصوص استفاده دولت از کمک کارشناسان راه‌آهن و بخش خصوصی ریلی در بحث بودجه گفت: بخش مرکز پژوهش‌های مجلس با ما قرارداد همکاری دارد. همچنین با سازمان برنامه هم در تعامل کامل هستیم اما برای توسعه بخش ریلی نیاز به برنامه‌ریزی بهتر برای تخصیص بودجه به بخش‌های ضروری‌تر داریم. مشکل اصلی ما نیز کمبود منابع نیست بلکه بهینه‌سازی تخصیص آن مسئله اصلی است. اطلاعات لازم نزد تصمیم گیرندگان است و فقط باید در بحث تخصیص دهی کارآمادتر عمل کرد.

بیرانوند همچنین در مورد سنگ‌اندازی‌های امریکا ادامه داد: باید به خاطر بیاوریم که در زمان تحریم‌ها هم در زیمنه ناوگان ریلی و تامین قطعات و وسایل موردنیاز توسعه آن از طرقی که پیش‌بینی‌شده بود مشکلی جود نداشت اما برای سرمایه‌گذاری خارجی این فضاسازی‌های دولت ترامپ جلوی بعضی از فرصت‌ها را در مورد کشورهای اروپایی به‌خصوص در مشارکت در تأمین منابع مالی آن‌ها با ما و اعتماد به سرمایه‌گذاری در کشور ما گرفته است. در کل اما بخش ریلی نسبت به بخش هوایی با مشکلات کمتری به لحاظ انتقال دانش فنی و تأمین اعتبار مواجه بوده است. همین‌طور، برنامه‌ریزی برای توسعه بخش ریلی در داخل کشور ضرورت مهم‌تری است که نیاز به توجه و دقت بیشتری دارد.