◄ دستورالعمل فعالیت رانندگان حمل و نقل بار ومسافر برون شهری و روستایی

به استناد تبصره ماده 6 اصلاحی قانون الزام ... مصوب 1381 و با عنایت به تفویض اختیار شماره 13056/11 مورخ 28/6/85 مقام عالی وزارت راه و ترابری دستورالعمل صدور، تمدید، تعویض و لغو دفترچه کار (برگ فعالیت) به شرح ذیل تنظیم و ابلاغ می‌گردد:
 
ماده یک: در این مجموعه دستورالعمل، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
 الف- سازمان: منظور سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و یا مراکز استانی آن می‌باشد.
 ب- راننده: کلیه اشخاصی که مطابق آئین‌نامه راهنمایی و رانندگی مجاز به رانندگی با وسایل نقلیه عمومی باری و مسافری مربوطه می‌باشند.
 ج- دفترچه کار (برگ فعالیت): دفترچه یا برگه‌ای که مطابق ضوابط مندرج در این دستورالعمل بعنوان مجوز فعالیت رانندگان در بخش حمل و نقل عمومی بین شهری صادر گردیده و به منزله شناسنامه فعالیت راننده می‌باشد. این دفترچه یا برگه ممکن است به صورت الکترونیکی (هوشمند) یا غیرالکترونیکی باشد و در هر صورت این دستورالعمل از آن به عنون «دفترچه کار» نام برده می‌شود.
 د- فرم شناسایی رانندگان: فرمی است خاص درج خلاصه اطلاعات مربوط به رانندگان (مندرج در بند ب) در بخش حمل و نقل عمومی بین شهری.

فصل اول: صدور دفترچه کار 
ماده دو: شرایط مربوط به صدور دفترچه کار راننده به شرح زیر می‌باشد:
     داشتن حداقل 23 سال و حداکثر 66 سال سن.
    داشن گواهینامه معتبر رانندگی متناسب با نوع وسیله نقلیه مورد استفاده و مشروط بر اینکه یک سال تمام از تاریخ صدور گواهینامه متقاضی گذشته باشد. در صورت نیاز اصالت گواهینامه بایستی از اداره راهنمایی و رانندگی محل صدور استعلام شود.
    دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی سوم راهنمایی.
    دارا بودن کارت صحت و سلامت جسمی و روحی از مراجع ذیصلاح بهداشتی و درمانی کشور.
    داشتن تابعیت ایرانی.
    گذراندن دوره‌های عمومی آموزشی کوتاه مدت مطابق ضوابط سازمان که متعاقباً اعلام خواهد شد.
    عدم سوء پیشینه موثر کیفری و نداشتن ممنوعیت قانونی برای رانندگی با وسایل نقلیه مربوطه.
    عدم اعتیاد.
 
تبصره 1: اتباع خارجی در صورت داشتن پروانه کار معتبر از سوی وزارت کار و امور اجتماعی و احراز سایر شرایط ماده 2 می‌توانند درخواست صدور دفترچه کار نمایند. بدیهی است مدت اعتبار دفترچه کار صادره نبایستی بیشتر از مدت اعتبار پروانه کار باشد.
 
تبصره 2: فهرست رانندگان محروم از رانندگی بایستی از طرف پلیس‌راه به سازمان حمل و نقل و پایانه‌های استان اعلام گردد بدیهی است که در صورت عدم اعلام پلیس‌راه فرض بر عدم محرومیت راننده گذاشته خواهد شد.
 
تبصره 3: صدور دفترچه کار برای افراد بازنشسته ممنوع می‌باشد.
 
ماده سه: مدارک مورد نیاز جهت صدور دفترچه کار عبارت است از:
     درخواست کتبی مبنی بر تقاضای صدور دفترچه کار فعالیت در یکی از دو بخش باری یا مسافری به همراه نشانی و شماره تلفن محل سکونت متقاضی.
    تصویر کلیه صفحات شناسنامه، گواهینامه رانندگی معتبر، مدرک تحصیلی و کارت صحت و سلامت جسمی و روحی.
    تصویر کارت پایان خدمت سربازی یا معافیت دائم برای متقاضیان ذکور (مطابق قانون خدمت وظیفه عمومی 1364).
    دو قطعه عکس 4×3 تمام رخ مربوط به یک سال اخیر.
    اصل و تصویر فیش واریزی مربوط به صدور دفترچه کار به حساب مربوطه.
    ارایه گواهینامه معتبر از مراجع مورد تایید سازمان مبنی بر اتمام دوره آموزشی موضوع بند 6 ماده که ضوابط آن متعاقبا اعلام خواهد شد.
    ارایه گواهی یا معرفی نامه معتبر ممهور به مهر سازمان تامین اجتماعی.
    ارایه گواهی عدم سوء پیشینه موثر کیفری.
    ارایه معرفی نامه از انجمن‌های صنفی رانندگان بار و مسافر در شهرستان و یا استان مربوطه و در صورت عدم وجود انجمن از کانون ذیربط.
 
ماده چهار: نحوه صدور دفترچه کار بشرح زیر می‌باشد:
 پس از ارایه مدارک مذکور در ماده فوق و کنترل شرایط آن و در صورت نداشتن سابقه اخذ دفترچه کار (به استثنای موارد مذکور در ماده 7 این دستورالعمل) فرم شناسایی رانندگان و فرم تقاضای دفترچه کار مربوطه (بخش بار یا مسافر) تکمیل و در سیستم رایانه‌ای مربوطه ثبت می‌گردد و پس از اختصاص شماره شناسایی، دفترچه کار با مدت اعتبار یکساله برای متقاضی از سوی سازمان صادر خواهد شد. مبلغ صدور دفترچه کار مطابق مصوبه مجمع عمومی سازمان می‌باشد.
 
تبصره 1: کنترل انطباق تصویر با اصل مدارک مذکور در ماده قبل بر عهده مرجع صادر کننده دفترچه کار یا تحویل گیرنده مدارک مربوط می‌باشد.

فصل دوم: تمدید دفترچه کار
 ماده پنج: دارنده دفترچه کار مکلف است حداقل یک ماه قبل از انقضای مدت اعتبار دفترچه کار، نسبت به تمدید آن از طریق مرجع صادر کننده اقدام نماید. مدارک مورد نیاز جهت تمدید دفترچه کار بشرح ذیل می‌باشد:
 
    ارایه درخواست کتبی از سوی راننده.
    ارایه تصویر کارت سلامت معتبر اخذ شده از مراجع ذیربط.
    ارائه گواهینامه معتبر رانندگی با وسیله نقلیه مربوطه و نداشتن ممنوعیت قانونی در خصوص تمدید دفترچه کار که از طریق تخلفات ثبت شده در دفترچه کار راننده قابل احراز است.
    ارائه مدرکی دال بر رعایت تابعیت ایرانی یا داشتن پروانه کار معتبر در مورد اتباع خارجی.
    ارایه مدرکی (تصویر شناسنامه یا کارت ملی) دال بر این که سن متقاضی از 68 سال تجاوز ننموده باشد.
    ارایه معرفی نامه از انجمن‌های صنفی رانندگان بار و مسافر در شهرستان و یا استان مربوطه و در صورت عدم وجود انجمن از کانون ذیربط.
 
ماده شش: در صورت دارا بودن شرایط مذکور در ماده قبل و پس از کنترل اعتبار بیمه و گواهینامه رانندگی راننده و عنداللزوم تصحیح اطلاعات مربوط به فرم شناسایی رانندگان (در موارد تغییر در هر یک از اقلام اطلاعاتی مربوط با دریافت مدارک مستند) و در صورت عدم وجود ممنوعیت‌های پیش‌بینی شده مربوط به تخلفات مندرج در این آیین نامه دفترچه کار جدید با اعتبار دو ساله توسط مرجع صادر کننده آن برای راننده صادر خواهد شد.
 
ماده هفت: چنانچه دارنده دفترچه کار ظرف مدت یکسال از تاریخ اتمام اعتبار دفترچه کار نسبت به تمدید آن اقدامی ننماید دفترچه کار مذکور باطل و از درجه ساقط تلقی گردد بدیهی است که در صورت تمایل راننده به ادامه فعالیت در حمل و نقل برون شهری بعد از مدت یاد شده به عنوان متقاضی جدید با وی رفتار خواهد شد.
فصل سوم: تعویض دفترچه کار یا صدور المثنی
 
ماده هشت: در صورت اتمام صفحات دفترچه کار، تغییر در هر یک از اقلام اطلاعاتی مربوط به راننده مندرج در دفترچه کار و یا غیرقابل استفاده شدن دفترچه کار لازم است متقاضی ضمن رعایت مفاد ماده 5 نسبت به ارایه دفترچه کار قبلی و یک قطعه عکس اقدام و با تامین موارد مذکور، از سوی سازمان دفترچه کار جدید جهت متقاضی صادر می‌گردد. مبلغ تعویض دفترچه کار مطابق مصوبه مجمع عمومی سازمان می‌باشد.
   
تبصره 1: مدت اعتبار دفترچه کار جدید معادل مدت اعتبار مانده از دفترچه کار قبلی (در صورت عدم وجود ممنوعیت خاص مندرج در آیین نامه) می‌باشد.
 
تبصره 2: در صورت تغییر نوع فعالیت (باری یا مسافری) گذراندن دوره آموزشی مرتبط با آن مطابق بند 6 ماده دو الزامی است برای تغییر نوع فعالیت حداقل بایستی شش ماه از صدور دفترچه کار گذشته باشد، ضمن این که دفترچه کار قبلی اخذ و بایگانی می‌گردد. تغییر نوع فعالیت در طول دوره اعتبار دفترچه کار حداکثر دو بار امکان‌پذیر است.
 
تبصره 3: در موارد غیر قابل استفاده شدن دفترچه کار ارایه لاشه آن جهت صدور دفترچه کار جدید کفایت می‌نماید.
 
ماده نه: صدرو دفترچه کار المثنی صرفا در موارد مفقود، سرقت یا معدوم شدن امکان‌پذیر بوده و با رعایت موارد ذیل قابل انجام می‌باشد:
    اعلام به نیروی انتظامی و اخذ گواهی از مراجع ذیصلاح در خصوص موضوع با ذکر چگونگی مورد لازم به ذکر است ارائه گواهی از پلیس‌راه ناجا مبنی بر عدم ضبط دفترچه در واحدهای پلیس‌راه به علت تخلف یا تصادف منجر به جرح یا فوت نیز ضروریست.
    ارایه تعهد محضری در خصوص پذیرش مسئولیت عواقب ناشی از هر گونه سوءاستفاده احتمالی و عودت دفترچه کار در مواردی که پیدا شود (مفقودی سرقتی)
    ارایه تصویر یک نوبت آگهی مبنی بر مفقود شدن یا به سرقت رفتن دفترچه کار در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار.
 
مبلغ صدرو دفترچه کار المثنی مطابق مصوبه مجمع عمومی سازمان می‌باشد.
 
تبصره 1: پس از انجام اقدامات فوق‌الاشاره از سوی راننده، سازمان می‌تواند حداکثر تا شش ماه (با تشخیص سازمان) بعد از تاریخ درخواست متقاضی و با رعایت مفاد ماده 3 این دستورالعمل نسبت به صدور المثنی اقدام نماید که در این صورت قید مهر المثنی در دفترچه کار (صفحه 3) الزامی می‌باشد.
 
تبصره 2: صدور دفترچه کار المثنی برای هر راننده حداکثر برای دو مرتبه امکان‌پذیر می‌باشد.
فصل چهارم: ضوابط و شرایط لغو دفترچه کار
 
ماده ده: از بین رفتن هر یک از شرایط و ضوابط مربوط به صدور دفترچه کار، موجب می‌شود دفترچه کار مذکور از درجه اعتبار ساقط و باطل گشته و دارنده آن تا زمان اخذ دفترچه کار معتبر مجاز به رانندگی با وسایل نقلیه عمومی جاده‌ای نمی‌باشد.
 
ماده یازده: در صورت بروز هر یک از تخلفات مندرج در جدول ذکر شده در این ماده، متناسب با نوع تخلف، دفترچه کار راننده متخلف بشرح جدول مذکور لغو می‌گردد:
فصل اول: مدارک مورد نیاز رانندگان
 
رانندگانی که در نظر دارند در زمینه حمل و نقل عمومی جاده ای فعالیت نمایند،بایستی علاوه بر مدارک عمومی از قبیل گواهینامه رانندگی و گواهینامه بیمه اجباری شخص ثالث که برای هر راننده اعم از این که حمل و نقل عمومی و یا شخصی انجام می دهد مورد نیاز می باشد،لازم است اسناد و مدارک ذیل را نیز دارا باشد:
 
1-دفترچه کار:
 دفترچه کار راننده،برگ فعالیّت وی بوده که به استناد ماده(6)قانون اصلاح قانون الزام،توسط پلیس راه در آن درج می گردد و بر اساس تبصره ذیل ماده (6) قانون الزام تردد در جاده ها بدون همراه داشتن دفترچه کار ممنوع است و سازمان می تواند در صورت تخلف راننده در هر نوبت حداکثر به مدت 6 ماه دفترچه وی را ظبط نماید.
2.کارت شناسایی هوشمند:
 
کارت شناسایی هوشمند راننده که عکس دار می باشد،توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به منظور تسهیل در امر حمل و نقل و شناسائی رانندگان بین شهری و کنترل رانندگان در حین تردد از مبدا تا مقصد صادر می گردد،کلیه رانندگان دارای دفترچه کار که در حمل و نقل عمومی فعالیت می نمایند بایستی با مراجعه به سازمان استانها نسبت به تکمیل فرم پرسشنامه و اخذ کارت اقدام نمایند.
 
3.کارت وابستگی:
 برای آنکه مشخص گردد وسایل نقلیه مسافربری متعلق به کدامیک از شرکت ها ی حمل و نقل مسافر می باشند،بایستی دارندگان وسایل نقلیه مذکور،نسبت به اخذ آن از شرکت مربوط اقدام نمایند.

4.کارت صحت و سلامت جسمی و روحی:
 کلیه رانندگان بخش حمل و نقل عمومی بایستی از طریق مراجع ذیربط (وزارت بهداشت و درمان)نسبت به دریافت کارت صحت و سلامت جسمی و روحی اقدام نمایند.چنانچه هر شرکت حمل و نقلی به رانندگان بدون داشتن کارت های شناسائی و وابستگی وسیله نقلیه و صحت و سلامت جسمی و روحی،مسافر یا بار تحویل نماید،به استناد بندهای (ب)،(ج)و(ه)ماده (3)آیین نامه حمل بار و مسافر متخلف محسوب شده ،شرکت مذکور را جهت برخورد قانونی لازم به کمیسیون ماده (12)معرفی می نمایند.

5.کارت شناسایی ناوگان حمل و نقل: 
طرح شناسایی ناوگان باری و مسافری صرفا یک طرح آماری بوده و به منظور نگهداری اطلاعات ناوگان طراحی گردیده است.در فرم شناسایی ناوگان مشخصات وسیله نقلیه بیان شده و هدف اصلی جمع آوری اطلاعات ناوگان بوده و مسایل جانبی نظیر صدور کارت آمار و برچسب فقط برای هماهنگی با پلیس راه و شرکت های حمل و نقل در جهت هدایت ناوگان فاقد کارت آمار به مراکز آمارگیری پیش بینی گردیده و همچنین از کارت مذکور در پایانه های باری و مسافری نیز استفاده می گردد.

6.دفترچه مدت کار و بازرسی سرعت: 
دفترچه ای است که از طرف نیروی انتظامی برای رانندگان واجد شرایط بخش مسافربری صادر می شود،و بر اساس آن مدت کار کار رانندگان در طول سفر و زمان تعویض آنها مشخص و تخلفات رانندگان در آن ثبت و برابر ضوابط تعیین شده بر حسب نوع تخلف به عنوان مجازات برای مدت محدود از رانندگی بر روی وسایل نقلیه مسافربری عمومی محروم می شوند.