◄ نقش نیروی انسانی در حل معمای بهره‌ وری

عباس قربانعلی بیک: رئیس جمهور در همایش ملی بهره وری در 11 خرداد 1404، با استناد به آیه قرآنی *«إِنَّ اللّهَ لا یُغَیِرُ ما بِقَوْمٍ حَتّی یُغَیِروا ما بِأَنْفُسِهِم»، تأکید کرد که تحول واقعی در جامعه تنها با تغییر درونی افراد امکان پذیر است و این که پیشرفت پایدار نیازمند تغییر نگرش و عملکرد فردی است و تا زمانی که مردم خود خواستار دگرگونی نباشند، وضعیت موجود تغییری نخواهد کرد. ایشان به شدت از رویکرد جناحی در مدیریت کشور انتقاد کرد و گفت: «آیا هنگام انتخاب مدیران، صلاحیت آن ها را می سنجیم یا فقط وفاداری حزبی؟». وی با بررسی تجربیات ۴۰ کشور جهان، سه اصل مشترک در اصلاحات موفق را برشمرد: 1) مسئولیت پذیری (روشن بودن وظایف هر فرد). 2) نوع کار (تمرکز بر کیفیت و اثربخشی). 3) پاسخگویی (بررسی عملکرد و عواقب عدم انجام وظیفه).

رئیس جمهور به پنج راهبرد جهانی در بهره وری اشاره کرد کرد: 1) مدیریت عملکرد نیروی انسانی (تفکیک افراد پرتلاش از کم کار). 2) پرداخت حقوق بر اساس کارایی. 3) واگذاری تدریجی اختیارات به بخش خصوصی (نه به صورت کامل و یک باره). 4) حذف بی عدالتی در توزیع مزایا (پاداش به کارآمدها). 5) همکاری با دانشگاه ها و نخبگان (استفاده از ظرفیت علمی کشور) و اضافه نمود: در برخی سازمان ها، افراد کم کار از تمام مزایا برخوردارند، درحالی که فرد پرتلاش حتی فرصت ناهار خوردن ندارد! 

قبل از رئیس جمهور هم نکاتی توسط سخنرانان مطرح شد از جمله اینکه: روند رشد اقتصادی در ایران نشان می دهد که در نیم قرن اخیر متوسط رشد بهره وری کل عوامل تولید 0.2% (2 در هزار) بوده اما واقعیت مهم و تاثیرگذار نوسانی بودن این رشد است. 

دکتر علینقی مشایخی (تین 298370): در کشورهای موفق، مدیران رده بالا در قوای سه گانه، از نخبگان و تحصیل کرده ها در بهترین دانشگاه ها و بهترین رشته های تحصیلی هستند. استعداد بیشتر و تحصیل بهتر، فارغ التحصیلان این دانشگاه ها را آماده پذیرش سمت های مدیریتی در حاکمیت یا شرکت ها و موسسات بزرگ دولتی و خصوصی می کند؛ چراکه عموما پذیرش در دانشگاه های تراز اول کشورها، معرف آمادگی ذهنی و استعداد بالای افراد پذیرفته شده در آن دانشگاه هاست.

در ایران نیز، در دوران اول بعد از انقلاب، عموما فارغ التحصیلان مسلمان دانشگاه های تراز اول نظیر دانشگاه های تهران، شریف، امیرکبیر، شیراز و شهید بهشتی یا دانشگاه های معتبر خارجی در سمت های بالای مدیریتی قرار می گرفتند. اکثر آنها جوان، اما از استعداد و تحصیلات خوب برخوردار بودند. این مدیران و کارشناسان، شرایط به هم ریخته بعد از انقلاب و همچنین شرایط سخت دوران جنگ را اداره کردند. ... در ۲۰ سال گذشته، بیشتر نیروهای نخبه مهاجرت کرده یا از سازمان های حکمرانی خارج شده اند و در بخش خصوصی کار می کنند.

در بعد از انقلاب برخی افراد با سابقه تحصیلی ضعیف بدون آنکه ملاک های کیفی پذیرش در دوره های تحصیلات تکمیلی باکیفیت را داشته باشند، به دوره های تحصیلات تکمیلی وارد شدند و در سمت های تصمیم گیری و قانون گذاری و مدیریتی قرار گرفتند و کیفیت تصمیمات، سیاست ها، قانون گذاری ها و تفاوت ها کاهش پیداکرد. 

صفحات 256 و 257 کتاب "سیاست مالی و رشداقتصادی" اثر دکتر منوچهرتهرانی، از اساتید برجسته اقتصاد در سال ۱۳۵۱:

- مطالعه تطبیقی نظام های مالیاتی:

1- تنوع در نرخ های مالیاتی: ژاپن با نرخ نهایی ۷۵ درصد، بالاترین نرخ مالیاتی را در میان کشورهای مورد مطالعه داشته است، پس از آن هند با ۶۵ درصد و فیلیپین با ۶۰ درصد قرار دارند، سنگاپور با ۳۵ درصد، پایین ترین نرخ مالیاتی را در میان کشورهای مورد بررسی داشته و ایران با نرخ ۵۵ درصد در حد متوسط قرار داشته است. 2) آستانه اعمال مالیات: تفاوت چشمگیری در نسبت درآمد مشمول بالاترین نرخ به درآمد سرانه وجود دارد، فیلیپین این نرخ را برای درآمدهای ۵۸۸ برابر درآمد سرانه اعمال می کرده است، ژاپن در سطح پایین تری (۱۲۲ برابر درآمد سرانه) نرخ بالای خود را اعمال می کرده و ایران نرخ ۵۵% را برای درآمدهای ۲,۸۱۲ برابر درآمد سرانه اعمال می کرده است (23 برابر ژاپن)، (تین 286760).

تبعات سنگین الگوی غلط اقتصادی تملک گران و بهره برداری ارزان (تین 294596) که ریشه در نظام مالیاتی غیرعادلانه پیش از انقلاب دارد، نه تنها سرمایه ها را از بخش تولید فراری می دهد بلکه سبب فرار نخبگان و تضعیف کارکنان پرتلاش در سازمان های دولتی شده و ظاهرا ریشه اصلی ناکامی 50 ساله دولت ها در افزایش بهره وری و اهداف رشد برنامه های توسعه گذشته بوده است.