◄ پندی از مدل صعود به اورست برای نجات راه‌ آهن

عباس قربانعلی بیک: خبرآنلاین (14040914) به نقل از دکتر فرزاد دهقانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد نوشت: داستان ما درباره سه کوهنورد است؛ دکتر استوارت هاچیسون، دکتر جان تاسکی و لو کازیشکی (بخش خبر دانشگاه مک گیل کانادا، فتح اورست، تریاژ در منطقه مرگ)؛ افرادی که شاید نامشان را کمتر شنیده باشید. هنگامی که گروه اعزامی هنوز در پایگاه بود، رهبر گروه زمان «بازگشت» روز صعود به قله اورست را ساعت یک بعدازظهر تعیین کرد. زمان بازگشت یعنی لحظه ای که کوهنورد حتی اگر تنها چند قدم تا قله فاصله داشته باشد باید صعود را متوقف کند و برگردد. این قاعده برای پیشگیری از خطرات برگشت است؛ مرحله ای که نیازمند مهارتی بیش از صعود است.

آمارها نیز هشدار می دهند که شمار افرادی که هنگام پایین آمدن از اورست جان خود را از دست می دهند هشت برابر افرادی است که حین صعود می میرند. اما هیچ کوهنوردی دوست ندارد پس از تحمل سختی ها و تا نزدیکی نوک قله، بازگردد. فلسفه تعیین زمان بازگشت دقیقاً برای مقابله با همین وسوسه طراحی شده است؛ فلسفه ای که سه پیام مهم دارد:

1) پافشاری همیشه فضیلت نیست: شرایط جسمی، وضعیت مسیر و پیش بینی هوا باید تعیین کننده ادامه یا توقف باشند. هنگامی که نشانه ها حکم به بازگشت می دهند، ادامه دادن دیگر شجاعت نیست؛ بی پروایی است.

2) تصمیم درست نیازمند «برنامه ریزی پیش از موقعیت» است: به قول دنیل کانمن، بدترین زمان برای تصمیم گیری «زمانی است که در موقعیت قرار دارید». وقتی در اورست به قله نزدیک می شوید و سرمایه گذاری عاطفی و فیزیکی زیادی کرده اید، عملاً صلاحیت تصمیم عقلانی درباره ادامه مسیر را ندارید. برای همین، زمان بازگشت، پیشاپیش تعیین می شود؛ نه در لحظه بحران.

3) هدف واقعی، «بازگشت ایمن» است: رسیدن به قله جذاب و مهم است، اما هدف نهایی زنده ماندن و بازگشت سالم به دامنه کوه است. این یادآوری، تمرکز را از «قله پرستی» به «حفظ جان» تغییر می دهد.

هاچیسون در میانه راه از رهبر گروه پرسید چه مدت تا قله مانده است. پاسخ سه ساعت بود. آن ها به ساعت نگاه کردند؛ ۱۱:۳۰ صبح بود و نزدیک ۱۲ ساعت در حرکت بودند. زمان بازگشت یک بعدازظهر تعیین شده بود. پس برخلاف میل طبیعی و قله وسوسه کننده، تصمیم گرفتند در همان ۱۱:۳۰ بازگردند. بی هیچ حادثه ای به کمپ ۴ و سپس به دامنه کوه رسیدند. و اما چرا داستان آن ها مشهور نیست؟ چون اتفاق خارق العاده ای رخ نداد. چون مانند قهرمان های کلاسیک «تا سر حد مرگ پیش نرفتند». آنها فقط از قانون پیروی کردند، قله را نادیده گرفتند و زنده ماندند. رهبر اعزام، راب هال همان کسی که اهمیت زمان بازگشت را به آن ها گوشزد کرده بود همراه چهار نفر دیگر که به قله رسیدند، در مسیر برگشت جان خود را از دست داد (برداشت از کتاب «رها کن!» نوشته انی دوک).

تحلیل و تجویز راهبردی: برای مدیران، رهبران و سیاست گذاران، مفهوم «زمان بازگشت» حیاتی است. هر راهبرد و سیاست باید نقطه ای داشته باشد که رسیدن به آن، الزاماً به معنی توقف، اصلاح یا تغییر مسیر باشد. اما آیا در مدیریت کشور این نقاط از پیش تعیین شده اند؟ نقطه بازگشت حکمرانی آموزش عالی کجاست؟ وقتی ورودی دانشگاه ها به صفر برسد؟ یا بسیار قبل تر از این ها باید تصمیم گرفت؟ نقطه بازگشت حکمرانی آب و انرژی چیست؟ پایان یافتن منابع؟ فرونشست غیرقابل برگشت؟ یا هزاران نشانه کوچک تر که پیش تر دیده می شوند؟  نقطه بازگشت مدیریت هوای شهرها کجاست؟ مرگ ومیر ۵۰ درصدی؟ مدیرانی که بدون توجه به این نقاط هشداردهنده بر ادامه مسیر اصرار می کنند و آنرا به عنوان «استقامت، مقاومت و شجاعت» میدانند، در حقیقت جان مردم و آینده سازمان را به خطر می اندازند. 

این حکایت با عنوان فاجعه قله اورست در 1996 (1996 Mount Everest disaster) که در منابع مختلف از جمله بریتانیکا، نیویورک تایمز ... و کتاب پرفروش به سوی هوای رقیق نقل شده، متاسفانه در صنعت حمل و نقل ریلی هم مکررا تکرار شده و شاهد مشکلاتی هستیم که با وجود اثبات آثار مخرب حرف های سست و تصمیمات غلط گذشته (تین 261446) همچنان ادامه دارد.

بررسی مجدد و آسیب شناسی تصمیمات کلان گذشته، اصلاح رویکردهای حیاتی راه آهن را تسریع و تسهیل می نماید (تین 309904).  

خصوصی سازی راه آهن انگلستان که در دوران خانم تاچر آغاز شد، فراز و فرودهای فراوانی داشته و همواره مورد نقد و تنش های اجتماعی بوده تا اینکه با لایحه اخیر دولت، مقدمه بازگشت این ساختار به یک مجموعه منسجم (VI) فراهم شد (تین 309558).

*  گفتگویی از NotebookLM ، پندهایی از فاجعه ۱۹۹۶ اورست

۱۸ دقیقه، ۳۴ مگ

* گزارهنمای گویا از NotebookLM ، پندهایی از فاجعه ۱۹۹۶ اورست

۹ دقیقه، ۶۵ مگ

 پندهایی از فاجعه 1996 اورست  NotebookLM