◄ چرا مجازات تخلف رانندگی حین ناهوشیاری نیاز به بازنگری دارد؟

درست یک‌سال قبل در چنین روزی یک سانحه رانندگی به سرخط خبرهای تهران تبدیل شد. به روایت واحد مرکزی خبر، ساعت 6 و 40 دقیقه روز شنبه ششم مرداد 97، در مسیر غرب به شرق بزرگراه بابایی در محدوده پل هنگام، یک دستگاه خودروی پژوی 206، با سرعت بالا از مسیر منحرف شد و پس از برخورد به گاردریل و ورود به فضای سبز حاشیه بزرگراه، هشت نفر از کارگران فضای سبز را زیر گرفت. گرچه راننده  و سه نفر سرنشین خودور از این حادثه جان سالم به در بردند اما متاسفانه در اثر شدت برخورد سه کارگر در دم و 2 نفر دیگر در مسیر انتقال به بیمارستان جان سپردند.

خیلی زود مشخص شد که راننده و سرنشینان خودروی پژو، همگی حداکثر 18 ساله و در حال بازگشت از  یک مهمانی شبانه بوده‌اند. پلیس راهنمایی و رانندگی تهران نتیجه تست الکل راننده و سرنشیان خودرو را مثبت اعلام کرد. بعدتر اما رئیس وقت پلیس راهنمایی و رانندگی تهران عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه را به عنوان دلیل اصلی بروز این سانحه معرفی کرد  و خواب آلودگی و استفاده از مشروبات الکلی را در این سانحه موثر دانست.

بیشتر بخوانید: کشته و زخمی شدن 6 عابر پیاده در تصادف اتوبان بابایی

در حالی‌که افکار عمومی جامعه به شدت جریحه‌دار از دست رفتن جان پنج کارگر افغانستانی  بود؛ فرمانده پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کرد که با توجه به مصرف الکل سرنشنیان در این سانحه، پرونده به مراجع قضایی انتقال داده خواهد شد. وی افزود: خودروی مقصر در این سانحه به مدت طولانی متوقف و گواهینامه راننده به مدت 6 ماه ابطال می‌شود. سردار مهماندار در پاسخ به پرسشی در خصوص کفایت یا تناسب تنبیه توقیف 6 ماهه گواهینامه در تخلف منجر به جان باختن پنج نفر، تاکید کرد: «البته قانون ما ضعف‌هایی دارد که باید اصلاح شود».

همان زمان در بُعد قضایی این پرسش مطرح بود که آیا پرونده‌هایی از این دست باید با موضوع قتل غیر عمد حوادث رانندگی بررسی شوند، یا با توجه به علم قبلی راننده از پیامدهای احتمالی ناشی از رانندگی حین ناهوشیاری، باید به عنوان قتل شبه عمد مورد بررسی قضایی قرار بگیرند. همچنین مشخص نبود که آیا شرکت‌های بیمه‌گر در چنین سوانحی کماکان متعهد به جبران خسارت هستند یا آن‌که همچون برخی کشورها، دستگاه قضایی به شرکت‌های بیمه این حق را خواهد داد تا پس از پرداخت خسارت به اشخاص ثالث، کل مبلغ خسارت را از بیمه‌گذار طلب کرده و حتی نسبت به توقیف اموال او برای جبران زیان خود اقدام کنند.

از دست ندهید:  6 راهکار برای جلوگیری از رانندگی در حالت ناهشیاری

متاسفانه پس از گذشت یک‌سال از این سانحه مرگبار، تلاش‌های نویسنده برای  کسب اطلاع از فرآیند دادرسی و نتایج بررسی قضایی پرونده به نتیجه‌ای نرسید. حال آن‌که برای جلوگیری موثر از تکرار چنین حوادثی لازم است خطرات، مقررات و مجازات رانندگی تحت تاثیر الکل به خوبی برای جامعه منعکس شود. از همین رو، از مسئولین محترم راهور ناجا و قوه قضائیه درخواست می‌شود علاوه بر اطلاع‌رسانی در خصوص پرونده سانحه مذکور به‌طور خاص، آخرین قوانین مجازات تخلف رانندگی حین ناهوشیاری را با رسانه‌ها در میان بگذارند. طبیعتاً متخصصین ایمنی ترافیک با بهره‌گیری از دستورالعمل‌ها و تجارب موفق جهانی و با توجه به ملاحظات فرهنگی کشور می‌توانند همکاری موثری با نهادهای مسئول در تدوین و اعمال قانون‌های بازدارنده از این نوع تخلف داشته باشد.

 در پایان یاد عزیزان از دست رفته در این سانحه را گرامی داشته و برای خانواده هایشان طلب صبر می‌کنیم. امیدواریم خون پاک این عزیزان موجب درک و توجه جدی به اهمیت رسیدگی به تخلف رانندگی تحت تاثیر الکل در کشور گردد. در این راستا پیشنهاد می‌شود روز وقوع این سانحه، به عنوان روزملی «مبارزه با رانندگی حین مستی» در تقویم کشور ثبت گردد تا هر ساله نهادهای ذی‌ربط و متخصصان ایمنی ترافیک به بررسی آمار تخلفات و تلفات، مرور و ارزیابی اقدامات انجام شده و ارائه پیشنهادات فنی جهت مقابله با این تخلف  مرگبار بپردازند.

* پژوهشگر دکتری ترافیک