10 عاملی که زندگی بشر را تهدید می کنند
هرچند پیشرفت علم با هدف بهبود زندگی انسان ها شتاب گرفت و هر روز افق های جدیدی پیش روی علوم مختلف گشوده می شود اما واقعیت این است که همسان با رشد علم، خطرهایی که بشر را تهدید می‌کنند نیز قدرت می گیرند.
نوریل روبینی، اقتصاددان آمریکایی در کتاب ابرتهدیدها به معرفی 10 خطر بزرگی پرداخته که از نظر وی، آینده جهان و انسان ها را با چالش مواجه می کنند. کتاب روبینی دو ویژگی ارزشمند دارد که خواندن آن را برای مخاطب لذت بخش تر می کند؛ اول اینکه کتاب پر از مثال ها و شاهدهای مستند است. دوم هم اینکه مثال های کتاب به روز و مرتبط با همین سال های اخیر است. نسخه اصلی کتاب در سال 2022 یعنی سه سال پیش منتشر شد و موسسه فرهنگی دکسا چندی پیش آن را با ترجمه وحید موسوی داور، همراه با مقدمه فرهاد نیلی راهی بازار نشر ایران کرد.
پیش بینی های نحس
نوریل روبینی از سال ها پیش از نوشتن این کتاب، به عنوان یک اقتصاددان به تحلیل تحولات اقتصادی و بررسی مخاطرات آن ها می پرداخت و پیش بینی هایی منتشر می کرد که چندان موردپسند سیاستگذاران اقتصادی و همکارانش نبود. به همین خاطر در محافل اقتصادی به وی لقب دکتر نحس دادند. نوریل در مقدمه کتاب آورده است: «من در سال 2006 شاهد قیمت های نجومی مسکن، بدهی های سنگین ناشی از وام مسکن و ساخت مجتمع های مسکونی بیش از نیاز بودم. سازندگان خانه های جدید دربه در دنبال خریدار بودند. من هشدار می دادم که حبابی تاریخی به زودی می ترکد و این مقدمه رکود جهانی و بحران مالی خواهد بود. بیان علنی این حرف ها باعث شد که همه از من برنجند. منتقدان مرا مسخره می کردند و من را «دکتر نحس» می نامیدند. آنها به هشدارهای من برای احتیاط و هوشیاری اعتنایی نمی کردند. هنگامی که رویدادها همانطور که من پیش بینی می کردم آشکار شد و به بحران مالی جهانی انجامید، قیمت مسکن در سرتاسر ایالات متحده و سایر کشورهای دارای حباب مسکن سقوط کرد. این پیامد هایی جهانی برای اقتصادها و نهادهای مالی داشت. خطرات و تهدیدها همه جا در کمینند اما برخی آهسته پیش می روند و برخی بسیار خطرناک تر از بقیه اند. برخی از خطرناک ترین آنها نیز به کندی پیش می روند و این باعث دشواری بیشتر در تدارک واکنش جمعی به آنها می شود. در این کتاب می خواهم توجه همه را به بزرگترین تهدیدهایی که ما روی سیاره مان با آنها روبروییم جلب کنم. این خطرها چه آهسته پیش بروند یا نه، دیر یا زود به ما ضربه ای اساسی خواهند زد. من این خطرها را ابرتهدیدها می نامم و آنها را مشکلاتی جدی می دانم که ممکن است آسیب ها و مصائب زیادی ایجاد کنند، ضمن اینکه به سرعت یا به راحتی قابل حل نیستند.»
10 تهدید بشریت
۱۰ تهدیدی که روبینی در این کتاب به آنها اشاره می کند، تازه و عجیب نیستند و اغلب آن ها را همه ما بارها و بارها شنیده ایم. روبینی هر تهدید را به تفصیل شرح می دهد و برای هر یک مدارک و شواهدی از وقایع و اخبار روزنامه و رسانه های معتبر ارائه می کند. «بحران بدهی ها»، «ناکارآمدی دولت ها و بخش خصوصی»، «مشکلات جمعیت شناختی مانند پیری جمعیت و مهاجرت های گسترده»، «وسوسه کسب پول آسان و سرمایه گذاری های پرخطر»، «رکودهای تورمی»، «بی ثباتی مالی در سطح ملی و بین المللی»، «کاهش سرعت جهانی سازی و تقویت نیروهایی که جهانی زدایی را ترویج می کنند»، «خطرات هوش مصنوعی»، «احتمال تشدید جنگ سرد به خصوص بین آمریکا و چین» و در نهایت «نابودی محیط زیست که زندگی در کره زمین را غیرممکن خواهد ساخت»، بزرگترین خطرهایی هستند که به نظر روبینی بشریت آینده بشر را تهدید می کنند.
وحید موسوی داور، مترجم کتاب در مقدمه ای که بر آن نوشته، آورده است: «نوریل روبینی آیندۀ کره زمین و ساکنانش را چندان روشن نمی بیند و هشدار می دهد که جهان آینده حتی ممکن است وحشتناک تر از آن چیزی باشد که او پیش بینی می کند. با این حال روبینی فضای کمی را نیز برای خوش بینی باقی می گذارد. او می گوید که حل و فصل این ابرتهدیدها فقط با اتحاد همه انسان ها و فداکاری آن ها به نفع نسل های بعد ممکن خواهد بود. با نگاهی گذرا به اخبار و مطالب هرروزه رسانه ها می توان دریافت که این خطرها و تهدیدها چندان دور از واقعیت نیستند و با زندگی عادی تقریباً همه انسان ها گره خورده اند؛ به ویژه می توان به موضوعاتی مانند گسترش جنگ ها، اختلافات مرزی و منطقه ای، افزایش احتمال کاربرد تسلیحات هسته ای، افزایش تورم و مشکلات اقتصادی در بسیاری از کشورها، تشدید کم آبی در بیشتر مناطق جهان، افزایش خطرات هوش مصنوعی و استفاده از آن در جهت مقاصد شیطانی، قدرت یابی شخصیت ها و احزاب افراطی در مناطقی مختلفی مانند اروپا، گسترش بیماری ها و همه گیری های خطرناک اشاره کرد. این ابرتهدیدها در کنار یکدیگر، زندگی تمام انسان ها را تهدید می کنند و مقابله با آنها وظیفه تک تک ساکنان کره زمین است. کتاب تهدیدها گرچه ممکن است از برخی جهات اغراق آمیز بنماید تاثیر شگفت آوری دارد و خواننده را به تأمل عمیق در روندهای جهانی فعلی وامی دارد؛ از جنگ ها و تعارضات منطقه ای گرفته تا نابودی محیط زیست و سلطه هوش مصنوعی و تغییرات اقلیمی که امروزه کم و بیش همه مردم جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. این کتاب در واقع زنگ خطری برای همه انسان هاست و نه فقط ساکنان مناطق خاص و نه فقط مردمان فقیر و محروم بلکه همه ساکنان کره زمین در معرض این تهدیدها هستند.»
دکسا این کتاب 453 صفحه ای را با قیمت 520 هزار تومان راهی بازار نشر کرده است. برای تهیه این کتاب می توان علاوه بر سایت موسسه فرهنگی دکسا به فروشگاه های اینترنتی معتبری همچون 30بوک، ایران جهان، شهرکتاب، زیمون، نهنگ، دیجی کالا، تکنولایف و... مراجعه کرد.
