گوگل در بازار انرژی در جست‌وجوی چیست؟

تین نیوز | اوایل سال 2014 میلادی، گوگل شرکت نِست‌لَب (Nest Lab) را که سازنده دستگاه‌های دودیاب و ترموستات‌های هوشمند است، به ارزش بیش از 3 میلیارد دلار خریداری کرد. با این سرمایه‌گذاری که در تاریخچه آن، دومین سرمایه‌گذاری بزرگ این شرکت محسوب می‌شود، گوگل قصد رقابت با سازندگان سخت‌افزار را ندارد. در عوض با چنین محصولاتی می‌تواند به بازارهای انرژی آینده دسترسی مستقیم داشته باشد.

امروزه حتی می‌توان حسگرهای دودیاب و ترموستات‌ها را با استفاده از ابزارک‌های موبایل (اپلیکیشن) کنترل کرد و همین دیجیتالی‌شدن بخش‌های جدید زندگی‌ است که باعث شده تا گوگل به خرید شرکتی چون نِست اقدام کند.

پس از صنعت موسیقی و فروش کتاب، حالا نوبت به شاخه انرژی رسیده است: در این بخش نیز روز به روز شاهد پررنگ‌تر شدن نقش تکنولوژی دیجیتالی هستیم که دستگاه‌ها را به صورت هوشمند به یکدیگر مرتبط می‌سازد. بازار جدیدی در حال شکل گرفتن است: سیستم‌های اتوماسیون خانگی که به «خانه هوشمند» معروف شده‌اند، به دنبال هرچه بیشتر کردن ارتباط دستگاه‌ها و وسایل خانگی با یکدیگر هستند به‌طوری‌که در نهایت بدون دخالت صاحب‌خانه و تنها با انجام تنظیمات لازم بتوان این دستگاه‌ها را کنترل کرد. انتظار می‌رود ارزش بازار اتوماسیون خانگی در اروپا تا پایان سال 2017 میلادی به بیش از 4 میلیارد دلار برسد.

اما این مساله که تامین‌کنندگان انرژی تا چه حد خود را با مدل‌های «خانه هوشمند» وفق خواهند داد، همچنان جای سوال است. متخصصان معتقدند، تامین‌کنندگان انرژی باید با ایده‌های نوآورانه به سمت ارائه خدمات جدیدی بروند که درآمدزایی را از وابستگی مطلق به سخت‌افزارها و تکنولوژی تولید برق، به سمت نرم‌افزارهای هوشمند برای مدیریت مصرف هدایت کنند. به این ترتیب در بازاری که در بسیاری از کشورهای جهان در حیطه کنترل مصرف در حال شکل‌گیری است، عقب نخواهند ماند.

با توسعه طرز فکر تطابق مصرف با نوع زندگی و پرطرفدارتر شدن مدل‌های خانه هوشمند، شرکتی چون نِست که چندان شناخته شده نبود، توانست با فروش ابزارهایی که این ایده را به واقعیت نزدیک‌تر می‌کردند، به شدت پیشرفت کند. البته در موفقیت آن جای تعجبی وجود نداشت؛ مدیر عامل این شرکت، تونی فادل کسی است که دستگاه آی‌پاد (iPod) را برای شرکت اپل طراحی کرد. این بار اما دلیل مورد توجه قرار گرفتن ترموستات‌های او زیبایی ظاهری‌شان نبود، بلکه کاربردشان بود. با استفاده از این دستگاه‌ها می‌توان دمای هوای خانه یا محل کار را از طریق یک ابزارک موبایل و حتی از بیرون تنظیم كرد. قابلیتی که فرصت گسترش کسب‌و‌کار را برای شرکتی چون گوگل فراهم می‌آورد.

تاکنون بیش از همه عرضه‌کنندگان دستگاه‌های الکترونیکی، ماشین‌های ظرفشویی و سایر وسایل خانگی بر مدیریت مصرف برق در محصولات‌شان تمرکز داشته‌اند. اما حالا به غیر از شرکت‌های ارتباط از راه دور، سایر نام‌های بزرگ در فناوری اطلاعات نیز وارد بازی می‌شوند. یکی از آنها شرکت اپل است که برای فعالیت در شبکه‌های خانگی در آمریکا اجازه‌نامه خود را دریافت کرده و به‌تازگی تیمی برای خانه‌های هوشمند تشکیل داده است.

این تیم بر توسعه بستری برای کنترل مصرف انرژی با عنوان «بسته خانگی» (HomeKit) متمرکز شده است و قصد ندارد سخت‌افزار مورد نیاز را خود توسعه دهد؛ در عوض به دنبال ارائه خدماتی است که بتوان تمامی تنظیمات را با استفاده از یک آی‌فون یا آی‌پد انجام داد. شرکت سامسونگ نیز در حال فعالیت روی بستری به منظور اتوماسیون خانگی در آینده است و با خرید استارت‌آپ «اسمارت تینگز» (SmartThings) به ارزش 200 میلیون دلار درصدد توسعه فناوری خانه‌های هوشمند برآمده است.

آخرین غول بزرگی که به این بازی وارد شده است، گوگل است. بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی دنیا، برای اولین بار دریچه‌ای به سوی فرصتی نوین می‌گشاید؛ آموختن از روی رفتار انسان‌ها، حتی زمانی که آفلاین هستند. به زودی حسگرها و ترموستات‌های شرکت نست مانند سایر سیستم‌های گوگل، به دستگاه‌های خودآموزی تبدیل خواهند شد که پا را فراتر از یک کنترل از راه دور یا خارج از خانه خواهند گذاشت.

بعد از مدتی، با الگوبرداری از رفتار ساکنان منازل، این حسگرها قادر خواهند بود، خود به خود برنامه گرمایشی و دمای هوای خانه را به صورت بهینه و بنا به سلیقه ساکنان تنظیم کنند، بی‌آنکه مصرف‌کنندگان نیازی به کنترل کردن دستگاه داشته باشند. اما اینکه جمع‌آوری تمامی این اطلاعات به چه درد گوگل خواهد خورد، سوالی است که به نظر می‌رسد، این شرکت هنوز برای آن پاسخی ندارد اما بدون شک با خرید شرکت نِست‌گوگل جای پای خود را در بازار انرژی محکم کرده است.
 
 جالب بودن رفتارها در حال حاضر کافی است!
مدت‌ها است که فروشندگان برق به دنبال قانع کردن مصرف‌کنندگان برای استفاده از دستگاه‌های هوشمند کنترل مصرف هستند. اما مشتریان همچنان بی‌علاقه مانده‌اند. به نظر می‌رسد هنوز برای قشر بزرگی روشن کردن ماشین لباسشویی در ساعتی که تعرفه برق از همیشه پایین‌تر است، دلیل کافی برای سرمایه‌گذاری نمی‌رسد. اما سرمایه‌گذاری عظیم شرکت گوگل با خرید نست نشان می‌دهد که حداقل به اعتقاد متخصصان آن، مشتریان با دریافت خدمات مناسب به سمت استفاده از این روش‌ها خواهند رفت.

تخمین‌ها نشان می‌دهند شرکت نست ماهانه 50 هزار دستگاه را در سراسر جهان به فروش می‌رساند. در آمریکا محصولات آن بسیار پرطرفدار شده‌اند. در اروپا نیز بریتانیا، بلژیک، فرانسه، ایرلند و هلند به استفاده از محصولات این شرکت روی آورده‌اند. به زودی با حضور نست در آلمان و با توجه به جمعیت 40 میلیون خانواری در این کشور، انتظار پتانسیل‌های بالایی برای فروش در بازار آن نیز وجود دارد.
 
 سیستم گرمایشی خانه را با تلفن هوشمند کنترل کنید
یک آمارگیری انجام شده در سال 2014 نشان می‌دهد نزدیک به 75 درصد از آلمانی‌ها معتقدند وجود ابزارک‌های موبایل برای کنترل مصرف برق از راه دور، می‌تواند بسیار مفید باشد. الگوهای خانه هوشمند، علاوه بر بالابردن امنیت اطلاعات، لازم است در پیچیدگی و غیرعادی بودن دستگاه‌ها نیز بازبینی کنند. از هر دو آلمانی یک نفر اظهار می‌کند که کنترل سیستم‌های گرمایشی از طریق دستگاه‌های هوشمند موجود در بازار، بسیار پیچیده است.

بسیاری از مصرف‌کنندگان (87 درصد) به دنبال سیستم‌هایی هستند که از طریق آن بتوانند خود، تمامی اطلاعات مصرف را درک و تنظیمات مورد نظرشان را در برنامه ذخیره کنند. 75 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، به عنوان ابزاری برای رسیدن به این هدف به امکان استفاده از تلفن‌های هوشمند و سادگی ابزارک‌ها اشاره کرده‌اند.
با توجه به دسترسی قشر عظیمی به اینترنت، اتوماسیون خانگی به صورت فرصت ویژه‌ای در کسب‌و‌کار درآمده است.

در آینده یخچال، ماشین لباسشویی و شوفاژها، به یکدیگر مرتبط خواهند شد و با هم به تبادل اطلاعات خواهند پرداخت و از خارج از خانه نیز قابل تنظیم و کنترل خواهند بود. این مدل کسب‌و‌کار که بر پایه جمع‌آوری اطلاعات از رفتار مصرف‌کنندگان بنا می‌شود، به «مصرف بهینه انرژی خانوار» نیز معروف شده است.

از یکسو تحول بزرگی که در تحلیل و بهره‌گیری از داده‌های به دست آمده، در حال شکل‌گیری است به کارکرد بهتر دستگاه‌ها، پایین آمدن مصرف و در نهایت رضایت مصرف‌کنندگان منجر خواهد شد. اما از سوی دیگر کسی نمی‌تواند بگوید در چند سال آینده برای این داده‌ها و اطلاعات چه اتفاقی ممکن است رخ دهد. آژانس امنیت ملی اطلاعات آمریکا (NSA) نشان می‌دهد: هرجا داده‌های کلان وجود دارد، احتمال رشد فعالیت سوءاستفاده‌جویان نیز وجود دارد و این موضوع به طور قطع موجب تردید مصرف‌کنندگان خواهد شد.

اما به نظر نمی‌رسد مانعی جلوی روند شکل گرفته را بگیرد؛ بازارهای انرژی و شرکت‌های فناوری اطلاعات در کنار یکدیگر رشد خواهند کرد. این موضوع چالش‌های جدیدی پیش روی تولیدکنندگان برق قرار خواهد داد. به اعتقاد کارشناسان، تولیدکنندگان باید به سمت الگوهای نوینی برای کسب‌و‌کار بروند و اگر از فرصت‌های فراوانی که تکنولوژی در اختیارشان قرار می‌دهد، بهره نبرند، سرشان بی‌کلاه خواهد ماند. اگر از خواب بیدار نشوند، در آینده ممکن است تنها به تولید برق بپردازند، اما کسب‌و‌کار پر رونق‌تری را رقبا از آنها خواهند ربود.