بازی جدید ترامپ علیه شبکه نفتی ایران

هرچند گزارش های مختلف نشان دهنده این است که تحریم های آمریکا علیه صادرات نفت در عمل با موفقیت همراه نبوده، اما دولت دونالد ترامپ همچنان تحریم های جدید را علیه شرکت ها، افراد و کشتی های مرتبط با شبکه صادرات نفت ایران اعمال می کند.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد، پنجشنبه شب (۳۰ مردادماه) بود که وزارت خزانه داری آمریکا از اعمال تحریم های جدید علیه ایران خبر داد. آنطور که الجزیره گزارش داده، وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرده است که که تحریم های جدیدی را علیه ایران به بهانه مانع تراشی در مسیر صادرات نفت اعمال کرده است. این وزارتخانه اضافه کرد که تحریم ها، یک شهروند یونانی و شرکت هایش را به همراه ۱۲ کشتی که در انتقال نفت ایران دست دارند هدف قرار می دهد.

 وزارت خزانه داری آمریکا روز پنجشنبه با تکرار ادعاهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: امروز، دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری با اعمال تحریم ها علیه آنتونیوس مارگاریتیس، تبعه یونانی، شبکه شرکت های او و نزدیک به دوازده کشتی که در ناوگان مخفی ایران فعالیت دارند، صادرات نفت ایران را بیش از پیش مختل می کند. این نهاد جنگ اقتصادی آمریکا همچنین در بیانیه خود ادعا کرد: مارگاریتیس از دهه ها تجربه خود در صنعت کشتیرانی برای تسهیل غیرقانونی حمل و نقل و فروش نفت ایران استفاده کرده است. امروز چندین کشتی و اپراتور دیگر نیز به دلیل نقششان در تسهیل صادرات نفت ایران، که درآمد حاصل از آنها به برنامه های تسلیحاتی پیشرفته ایران کمک می کند، تحریم می شوند.

اسکات بسنت وزیر خزانه داری آمریکا نیز مدعی شد: «اقدام امروز علیه مارگاریتیس و شبکه اش، توانایی تهران در تامین مالی برنامه های تسلیحاتی پیشرفته، حمایت از گروه های تروریستی و تهدید امنیت سربازان و متحدان ما را کاهش می دهد. تحت رهبری دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، وزارت خزانه داری همچنان مصمم است همه کسانی را که به دنبال کمک به حکومت ایران و تهدید امنیت جهانی هستند، پاسخگو نگه کند.»

اقدام در راستای فشار حداکثری به ایران

وزارت خزانه داری آمریکا همچنین اعلام کرده است که اقدام صورت گرفته برای اعمال تحریم های جدید علیه شبکه صادرات نفت ایران طبق فرمان اجرایی (E.O.) ۱۳۹۰۲ انجام می شود که بخش نفت ایران را هدف قرار می دهد. این اقدام همچنین جدیدترین دور تحریم هایی است که فروش نفت ایران را از زمان صدور یادداشت امنیت ملی ریاست جمهوری شماره ۲ (NSPM-۲) توسط رئیس جمهوری هدف قرار می دهد و کارزاری برای اعمال حداکثر فشار اقتصادی بر ایران ایجاد می کند. همچنین بر اساس اقدام روز پنجشنبه ایالات متحده، دارایی های احتمالی افراد یا شرکت های تحریم شده در خاک آمریکا ضبط خواهد شد. علاوه بر این، معامله آمریکایی ها با آن ها ممنوع است.

این نهاد آمریکایی با تاکید بر «حفظ فشار بر تسهیل کنندگان محموله های نفتی ایران» مدعی شد: « ایران همچنان به یک شبکه بین المللی از بازیگران سازمان یافته و آگاه برای فروش و حمل نفت خود متکی است که حکومت ایران و فعالیت های تروریستی آن در منطقه را تامین مالی می کند. این بازیگران از افراد همدست که شخصاً از تجارت غیرقانونی سود می برند تا شرکت های حمل و نقل ویژه که مالک و به طور فریبنده کشتی هایی هستند که کالاهای ایرانی را به کاربران نهایی در حوزه های قضایی متعدد منتقل می کنند، متغیر هستند.»

بازی ترامپ با تحریم ها علیه ایران

از سال ۲۰۱۸، پس از خروج دولت آمریکا از برجام در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایران تحت شدیدترین تحریم های ایالات متحده قرار گرفت که در دولت جو بایدن نیز ادامه یافت. تحریم های آمریکا تقریبا تمام بخش های کلیدی اقتصاد ایران را هدف قرار داده است؛ از صادرات نفت و گاز گرفته تا بانکداری، بیمه، کشتیرانی، فلزات، خودروسازی، فناوری و حتی صنایع غذایی و دارویی شامل این تحریم ها می شوند. بانک مرکزی ایران، شرکت ملی نفت، شرکت ملی نفتکش و ده ها نهاد دیگر در فهرست تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا قرار دارند. همچنین بانک های ایرانی از دسترسی به سیستم پیام رسانی مالی سوئیفت محروم شده اند.

رئیس جمهوری آمریکا ۴ فوریه ۲۰۲۵ برابر با ۱۶ بهمن ماه ۱۴۰۳ با امضای یادداشتی برای تداوم سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران ادعا کرد که آماده گفتگو با رئیس جمهوری ایران است اما برغم پنج دور برگزاری مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا و ادعای رویکرد دیپلماسی در قبال تهران، اسرائیل ۲۳ خردادماه در حالیکه قرار بود دور ششم مذاکرات برگزار شود، مناطقی در تهران و برخی دیگر از شهرها از جمله تاسیسات هسته ای کشور را هدف حمله نظامی قرار داد و شماری از دانشمندان، نظامیان و شهروندان غیرنظامی به شهادت رسیدند.

آمریکا نیز  اول تیرماه به تاسیسات هسته ای فردو، نطنز و اصفهان حمله کرد و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران این تجاوزات نظامی را پاسخ دادند و  سرانجام، سوم تیرماه رئیس جمهوری آمریکا توافق آتش بس میان ایران و اسرائیل اعلام کرد و تهران که آغازگر جنگ نبود، اعلام کرد اگر رژیم اسرائیل تهاجم غیرقانونی خود را متوقف کند، ایران نیز قصدی برای ادامه پاسخ ندارد. مقامات دولت ترامپ پیش از تجاوز ۱۲ روزه به خاک ایران، تلاش می کردند از یک سو، چشم اندازی مثبت از مذاکرات خود با ایران ارائه کنند و از سوی دیگر، با تکرار ادعاها و تهدیدات در چارچوب سیاست فشار حداکثری و فضاسازی، درباره تبعات عدم توافق هراس ایجاد کنند و اکنون نیز با تهدید دوباره تهران، در تلاش برای از سرگیری مذاکرات هستند.

آماده باش نفت ایران در مقابل مکانیسم ماشه

از طرف دیگر چندهفته ای است که سه کشور اروپایی امضاکننده توافق برجام هشدار داده اند که اگر راه حل دیپلماتیکی برای برنامه هسته ای ایران پیدا نشود، سازوکاری را برای بازگرداندن تحریم های بین المللی فعال خواهند کرد که در توافق برجام پیش بینی شده و با نام «مکانیسم ماشه» شناخته می شود. چنین فرایندی می تواند در نهایت قطعنامه های شورای امنیت را که پیش از برجام علیه ایران تصویب شده بود، دوباره فعال کند و تمام تحریم های بین المللی سازمان ملل را برگرداند. مکانیسم ماشه یا اسنپ بک، یکی از سازوکارهای مندرج در برجام است که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ برای اجرای این توافق هم گنجانده شده و هدف از این سازوکار، ایجاد ابزاری برای بازگرداندن سریع و بدون مانع تحریم های بین المللی علیه ایران در صورت نقض تعهدات هسته ای از سوی تهران است.

در همین حال هفته گذشته بود که محسن پاک نژاد، وزیر نفت در رابطه با تدابیر وزارت نفت در جهت احتمال ریزش قیمت نفت و کاهش میزان فروش نفت ایران پس از فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: تاکنون نه تنها کمیت فروش نفت خام ما کاهش نیافته، بلکه در برخی ماه ها افزایش هم یافته است؛ این یک قاعده کلی است. وی افزود: چگونگی آن، راهکارهای پیچیده ای که اتخاذ کرده ایم و تدابیری که مدنظر قرار داده ایم، نکاتی هستند که قابل اشاره نیستند؛ اما بدانید که همکاران و فرزندان ایران در حوزه بین الملل شرکت ملی نفت، شرکت نیکو و سایر ساختارهای فعال در این حوزه تدابیر لازم را مدنظر دارند و متناسب با شرایطی که پیش می آید، این تدابیر به کار گرفته می شود. وزیر نفت در پاسخ به این سوال که یعنی برای هر اتفاقی که بیفتد، برنامه ریزی دارید، گفت: بله، حتما داریم. پاک نژاد درخصوص کاهش قیمت نفت عنوان کرد: کاهش قیمت نفت، یک بحث جهانی است، من اگر بخواهم یک مقایسه ساده کنم؛ در چهار ماهه اول امسال، یعنی تا پایان تیرماه، متوسط قیمت نفت خام نزدیک به ۱۵ تا ۱۶دلار نسبت به چهار ماهه ابتدایی سال گذشته کاهش یافته که این کاهش قیمت، کاهش جهانی است. یعنی شاخص ها در واقع کاهش پیدا کرده و این اتفاق افتاده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که فعال سازی مکانیسم ماشه، درخصوص صادرات نفت ایران نمی تواند مانع و محدودیت جدیدی ایجاد کند. از سوی دیگر، صادرات نفت ایران و افراد حقیقی و حقوقی فعال در این زمینه، حتی وزیر نفت ایران و مدیرعامل شرکت ملی نفت، هم اکنون نیز تحت تحریم هستند و سال هاست آمریکا در تلاش برای کاهش و حتی به صفر رساندن فروش نفت ایران است، اما جمهوری اسلامی ایران و مقامات مسئول و تصمیم گیر در زمینه صادرات نفت، هر بار با اتخاذ تصمیمات جدید، راه هایی را برای فروش نفت کشور در شرایط اعمال شدیدترین تحریم های ظالمانه پیدا کرده و در زمینه بی اثرسازی و دورزدن تحریم ها، سال ها تجربه اندوخته اند