حل معضل ترافیک های سنگین شهری با تغییر سهمیه بندی بنزین

به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، نادیا محرابی در مورد وضعیت ناترازی بنزین در اقتصاد ایران گفت: اقتصاد ایران در حال حاضر با چندین چالش مهم دست و پنجه نرم می کند و در این میان، موضوع عدم تعادل بنزین به عنوان یک نگرانی حیاتی برجسته می شود. مصرف و توزیع بنزین در کشور منجر به ناکارآمدی های گسترده ای شده است که نه تنها اقتصاد را تحت فشار قرار می دهد بلکه بی ثباتی اجتماعی و سیاسی نیز ایجاد می کند. مشکل اساسی در زمینه مصرف بالای سرانه بنزینی کشور به غیر از مسئله خودرو، مسئله مربوط به قیمت پایین حامل های سوختی است که منجر به ایجاد مصرف شخصی بالای بنزین، ایجاد مسیر غیرقانونی قاچاق سوخت و همچنین افزایش مصرف بنزین در سطح کشور به دلیل افزایش ترافیک شهری شده است که به دلیل توزیع ناعادلانه یارانه انرژی در بخش بنزین به وقوع پیوسته است

محرابی ادامه داد: یکی از مهمترین مشکلات در عدم تعادل فعلی بنزین در ایران، حجم بالای مصرف غیرضروری شخصی است. طی سال ها، مصرف بنزین در ایران با سرعتی نگران کننده افزایش یافته است و بسیار فراتر از نیازهای ضروری حمل ونقل شخصی است. این مصرف بیش از حد را می توان در درجه اول به استفاده گسترده از خودروهای تک سرنشین برای مقاصد غیر ضروری، مانند سفرهای خرید در مسافت کوتاه یا فعالیت های تفریحی نسبت داد. بسیاری از ایرانیان حتی برای پیش پا افتاده ترین کارها به وسایل نقلیه شخصی متکی هستند که به تقاضای ناپایدار برای بنزین کمک می کند. این آمار به نحوی است که طبق اعلام معاونت حمل و نقل شهرداری تهران، بیش از ۸۰ درصد خودروهای عبوری در شهر تهران تک سرنشین هستند و همین آمار بسیار بد و وحشتناک گواهی بر مصرف شخصی بسیار بالای بنزین است. پیامدهای این مصرف بیش از حد شخصی هم اقتصادی و هم زیست محیطی است. در سطح اقتصادی، دولت مجبور است سالانه میلیاردها دلار برای یارانه بنزین هزینه کند، پولی که می تواند بهتر در زیرساخت ها، مراقبت های بهداشتی یا آموزش هزینه شود. از نظر زیست محیطی، مصرف بالای سوخت منجر به افزایش انتشار کربن و کمک به آلودگی هوا و تغییرات آب و هوایی می شود.

وی در مورد قاچاق سوخت و وضعیت فعلی آمار و ارقام قاچاق سوخت اذعان کرد: یکی دیگر از چالش های مهم در بخش بنزین، حجم بالای قاچاق سوخت از مناطق مرزی ایران است. به دلیل تفاوت فاحش قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه، قاچاق سوخت به یک تجارت پرسود تبدیل شده است. بنزین یارانه ای شدید ایران در مقایسه با کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و ترکیه با کسری از قیمت فروخته می شود که انگیزه قوی برای قاچاقچیان برای انتقال غیرقانونی سوخت از مرزها ایجاد می کند. قاچاق سوخت یکی از معضلات مهم در ایران است و برآوردها حاکی از آن است که روزانه میلیون ها لیتر بنزین از کشور خارج می شود. طبق اعلام منابع غیررسمی حداکثر میزان بیان شده برای قاچاق روزانه سوخت در کشور معادل ۴۰ میلیون لیتر و میانگین آن طبق اعلام آمارهای رسمی و غیررسمی حدود ۲۵ میلیون لیتر در روز است. این میزان معادل کل واردات بنزین کشور در سال ۱۴۰۳ است و هر تغییر قیمت سرکوب شده ای نیز این معضل قاچاق را حل نخواهد کرد.

وی افزود: مسئله بعدی افزایش توأمان مصرف در شرایط سرکوب شده قیمت بنزین است. طبق تحقیقات معتبر انجام شده، ترافیک در مسیر موجب افزایش ۵۰ درصدی مصرف سوخت خودرو در مقایسه با میزان مصرف خودرو بدون حضور در ترافیک با همان مسافت یکسان است و این بدان معناست که حتی اگر بهترین خودروها وارد کشور شوند ولی مسئله قیمت بنزین و حضور دستوری دولت در این بخش حل نگردد؛ شاهد تداوم وضعیت مصرف بالای بنزین خواهیم شد.

محرابی در جمع بندی صحبت های خود با اشاره به راهکار حل معضل ناترازی مبتنی بر ارائه سهمیه بنزین به هر کد ملی گفت: سه معضل اصلی ناترازی بنزین و مصرف بالای بنزین در کشور ما مسئله ترافیک های سنگین شهری، قاچاق سوخت و مصرف بسیار بالای خودروهای تک سرنشین یا همان عبور و مرور شخصی است خروجی مدل فعلی توزیع یارانه بنزین و دخالت دستوری در قیمت بنزین است؛ راهکار حل معضل ناترازی بنزین نیز دیدگاه شخصی رئیس جمهور در زمان نمایندگی خود یعنی توزیع یارانه بنزین به هر نفر به جای هر خودرو است که با اعطای سهمیه بنزین معادل الگوی بهینه مصرف به هر نفر موجب تحقق عدالت در توزیع یارانه خواهد شد و بهینه کردن مصرف بنزین افراد کاملاً صرفه اقتصادی پیدا خواهد کرد و صنعت حمل و نقل نیز مجزا از این مدل بر اساس پیمایش، سهمیه سوخت جایگزین بنزین دریافت خواهد کرد.