واردات خودرو محدودتر شد؟

به  گزارش تین نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، رئیس سازمان توسعه تجارت پس از گذشت ۱۰روز از انتشار خبر تعلیق ثبت سفارش خودرو آن را تکذیب کرد، اما به ادعای برخی از وارد کنندگان، علاوه بر توقف ثبت سفارش ورود خارجی ها، امکان عرضه نیز از سوی وارد کنندگان محدود شده است.

«دنیای اقتصاد» ۱۰روز پیش در گفت وگو با برخی از وارد کنندگان از تعلیق ثبت سفارش خودرو از ابتدای سال جاری خبر داد. هرچند ورود خودرو به کشور در سال جاری نسبت به سال گذشته اوج گرفته است، اما واردکنندگان عنوان می کنند که از ابتدای سال تا به امروز هیچ ثبت سفارش جدیدی انجام نشده است. طبق آخرین آمار اعلامی از سوی گمرک، واردات قطعی به کشور طی پنج ماه ابتدایی امسال بالغ بر ۱۵هزار دستگاه بوده، حال آنکه در کل سال گذشته کمتر از ۱۲هزار دستگاه خودرو وارد شده بود. این آمار نشان می دهد که سرعت ورود خودرو به کشور در سال جاری افزایش قابل توجهی داشته است و به نظر می رسد دلیل اصلی آن، تخصیص ارز بیشتر به واردات است. با این حال، برخی از وارد کنندگان از ۱۰روز پیش مدعی بودند که ثبت سفارش خودرو تعلیق شده و امکان ثبت سفارش برای محصولات خارجی وجود ندارد.  هرچند با گذشت ۱۰روز از خبر تعلیق ثبت سفارش وزارت صمت واکنشی نشان نداد، با این حال روز گذشته مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران ضمن تکذیب تعلیق ثبت سفارش واردات خودرو عنوان کرد که برای ثبت سفارش و واردات خودرو همکاری های خوبی با بانک مرکزی داشته ایم و مشکلی در این خصوص وجود ندارد.

ضیغمی اما روز بعد از انتشار خبر «دنیای اقتصاد» در گفت وگو با «ایسنا» تصریح کرده بود که اختلالی وجود ندارد، اما این گونه هم نیست که هر شخصی بتواند به راحتی درخواست دهد و ثبت سفارش وی انجام شود؛ چراکه تعداد درخواست ها بسیار زیاد و بیش از سهمیه ارزی این بخش است. با این حال وی دیروز به طور صریح توقف ثبت سفارش را تکذیب کرد.

در این زمینه روز گذشته گفت وگویی با برخی از وارد کنندگان انجام دادیم تا صحت و سقم عدم اختلال در ثبت سفارش را جویا شویم.

در این خصوص، یک وارد کننده خودرو به «دنیای اقتصاد» گفت که ثبت سفارش ها هنوز متوقف است؛ اگرچه وعده باز شدن سایت را تا آخر هفته داده اند.  وی اما موضوع دیگری را نیز در کنار توقف ثبت سفارش مطرح کرد و آن دخالت وزارت صمت در عرضه وارداتی هایی است که از گمرکات کشور ترخیص شده و آماده تحویل به متقاضیان هستند. در این زمینه عنوان شده که وزارت صمت باز هم نگران فروش نرفتن محصولات چینی وارداتی است و برای همین از عرضه محصولات ژاپنی و کره ای توسط وارد کنندگان ممانعت می کند.   پیش از این نیز در گزارش «دنیای اقتصاد» به این موضوع اشاره شده بود که دلیل تعلیق سایت ثبت سفارش مربوط به محصولات چینی است.

 یکی از واردکنندگان عنوان کرده بود که دلیل اصلی توقف ثبت سفارش واردات خودرو در سال جاری، نگرانی سیاستگذار از فروش نرفتن خودروهای ثبت سفارش شده یا وارداتی قبلی است. وی به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفته بود که در اوایل آزادسازی واردات، بیشتر برندهای چینی و کم طرفدار وارد شدند و از آنجا که واردات پنج سال ممنوع بود و چشم انداز روشنی نیز از آینده بازار خودروهای خارجی کشور وجود نداشت، از خودروهای موردنظر استقبال شد. حالا با توجه به واردات خودروهای اروپایی، ژاپنی و کره ای که از برندهای محبوب ایرانی ها هستند، بازار از خودروهای وارداتی اولیه به خصوص چینی ها فاصله گرفته است. وی همچنین گفته بود که بسیاری از کسانی که در اوایل واردات، مشتری خودروهای چینی بودند، با گرفتن این سیگنال که خودروهای بهتر و برندهای معتبرتری در راه بازار کشور است، از خودروهای اولیه استقبال نکردند. این فعال واردکننده در ادامه گفته بود؛ سیاستگذار نیز با درک اتفاق رخ داده و با توجه به اینکه می داند ثبت سفارش جدید، فروش خودروهای وارداتی یا ثبت سفارش شده قبلی را با عدم فروش روبه رو خواهد کرد، سیاست توقف غیررسمی ثبت سفارش را در پیش گرفته است.

او تاکید کرده بود در مواردی به فلان واردکننده که متقاضی واردات مثلا فلان خودرو بوده، گفته شده که اگر این خودرو در مقطع فعلی وارد شود، سبب می شود فلان خودروی واردشده قبلی فروش نرود. با توجه به گفته های وی، عملا اتفاقی که رخ داده، این است که سیاستگذار می خواهد ابتدا خودروهای واردشده فعلی یا حتی ثبت سفارش شده پیش از سال ۱۴۰۳ را به اصطلاح به فروش برساند و پس از آن، مجوز ثبت سفارش جدید را بدهد.  حالا این اتفاق در عرضه خودرو نیز رخ داده و وزارت صمت در فروش محصولات غیرچینی نیز که از گمرکات کشور ترخیص شده دخالت کرده و عرضه را به تعویق می اندازد.

توقف ثبت سفارش از ابتدای سال؟

همان طور که عنوان شد، رئیس سازمان توسعه تجارت روز گذشته خبر تعلیق ثبت سفارش خودرو از ابتدای سال جاری را تکذیب و عنوان کرد که به هیچ وجه این مساله صحت ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که در خبرها آمده است خودروهایی که امسال وارد کشور شدند مربوط به ثبت سفارش های پارسال هستند، تصریح کرد: خیر؛ لزوما این موارد به یکدیگر ارتباطی ندارند، چرا که حجم ثبت سفارش های سال قبل خوب بوده و بر همین اساس نیز حجم قابل توجهی از خودروهای وارداتی ناشی از ثبت سفارش های پارسال است. همچنین امسال نیز ثبت سفارش واردات خودرو ادامه دارد و عدد خوبی هم فقط در ۶ماه اول سال ثبت شده است. هرچند ضیغمی توقف ثبت سفارش را از ابتدای سال جاری کذب خوانده با این حال ۳۰تیرماه امسال، عباس علی آبادی، وزیر پیشین صمت این موضوع را تایید کرده بود. با اعلام خبر توقف ثبت سفارش خودروهای نو در تیرماه، علی آبادی با بیان اینکه حتما از مشاور خود سوال خواهد کرد که چرا جلوی ثبت سفارش واردات خودروهای سواری و قطعات یدکی را گرفته، تاکید کرد که این مشکل مقطعی است و قطعا حل خواهد شد؛ چراکه منع قانونی برای ثبت سفارش خودروهای وارداتی وجود ندارد.

عباس علی آبادی که در حاشیه نمایشگاه تحول صنعت خودرو با خبرنگاران گفت وگو می کرد، اعلام کرد که ثبت سفارش هیچ گونه مشکلی ندارد؛ این مشکلات مقطعی است که گاه معضلاتی ایجاد و سپس رفع می شود. متاسفانه سیستم ثبت سفارش در حال حاضر دچار مشکلاتی شده که رفع خواهد شد. بنابراین برخلاف اظهارات روز گذشته ضیغمی که توقف ثبت سفارش در سال جاری را کذب خوانده بود، وزیر پیشین صمت این موضوع را لااقل تا تیرماه تایید کرده است. بر این اساس به نظر می رسد دولت سیزدهم و در ادامه دولت چهاردهم از یک سو با نظارت بر ثبت سفارش ها و توقف و باز کردن سایت، در پی نظارت و دخالت حداکثری در برندهای وارداتی به کشور هستند و از سوی دیگر با دخالت در عرضه، بازار را به نفع برخی از برندها کنترل می کنند.

ورود نهادهای نظارتی به واردات

اما آنچه هم اکنون به اختلال در ثبت سفارش و عرضه خودرو دامن زده، ورود نهادهای نظارتی به موضوع خودروهای وارداتی و سهمیه واردکنندگان در این زمینه است. گزارش هایی که گمرک ایران از تعداد خودروهای وارداتی و شرکت های فعال در این زمینه منتشر می کند، از فعالیت چند شرکت اصلی در این زمینه حکایت دارد. طبق آخرین آماری که رئیس گمرک ایران در مردادماه اعلام کرد، در پنج ماهه سال جاری ۱۵ هزار و ۵۰۴دستگاه خودروی سواری از گمرکات ترخیص قطعی و وارد کشور شده که ارزش این تعداد خودروی وارداتی به کشور در مدت یادشده ۳۱۷میلیون و ۴۷۶ هزار دلار بوده است.

وی همچنین تاکید کرده که در این مدت شرکت های معین خودرو ایرانیان با واردات ۴۵۱۸دستگاه، سایپا با ۳۱۰۸دستگاه، بهمن موتور با ۱۳۵۰دستگاه و کرمان موتور با ۱۵۱۷دستگاه به ترتیب بزرگ ترین واردکنندگان خودروی سواری به کشور بودند. این ترتیب در برخی ماه ها تغییر کرده، به طوری که شرکت رهام تجارت پارک، ماموت خودرو یا مدیران خودرو نیز در جدول بیشترین وارد کنندگان خودرو به کشور قرار می گیرند.

با توجه به ترتیب ورود خارجی ها توسط شرکت های مذکور حالا نهادهای نظارتی این سوال را مطرح کردند که چرا عده ای از شرکت ها سهمیه ارزی بیشتری دارند یا اینکه چطور برخی از شرکت ها امکان ورود خودروی بیشتری را دارند. بر این اساس عنوان می شود که ورود نهادهای نظارتی خود از عوامل توقف ثبت سفارش و کندی عرضه خودرو است. بنابراین در جمع بندی می توان گفت که در توقف ثبت سفارش خودرو چهار عامل تاثیر گذار مطرح است که اولین آنها تضمین فروش محصولات وارداتی چینی است؛ موضوع دوم به ارز تخصیصی ربط پیدا می کند و همچنین ورود نهادهای نظارتی نیز در این زمینه موثر است و در نهایت تغییر دولت را نیز می توان یکی دیگر از عوامل موثر خواند.