زنگزور با پشتیبانی اروپا فعال می شود
درحالی که ایران همچنان موضع شفافی درباره آینده کریدور زنگزور اتخاذ نکرده است، آذربایجان با سرعتی بی سابقه اجرای این مسیر راهبردی را پیش می برد و اکنون پای اتحادیه اروپا نیز به این پروژه باز شده است؛ تحولی که می تواند نقشه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی و توازن ترانزیتی منطقه را دگرگون کند.
درحالی که ایران همچنان موضع شفافی درباره آینده کریدور زنگزور اتخاذ نکرده است، آذربایجان با سرعتی بی سابقه اجرای این مسیر راهبردی را پیش می برد و اکنون پای اتحادیه اروپا نیز به این پروژه باز شده است؛ تحولی که می تواند نقشه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی و توازن ترانزیتی منطقه را دگرگون کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس؛ تحولات مرتبط با کریدور زنگزور وارد مرحله تازه ای شده است؛ مسیری که قرار است آذربایجان را از طریق جنوب ارمنستان به نخجوان متصل کند و در ادامه به ترکیه و اروپا راه یابد. این طرح که یکی از حساس ترین پرونده های ژئوپلیتیکی شمال ایران محسوب می شود، اکنون با اعلام رسمی آذربایجان مبنی بر تکمیل بخش شرقی آن تا سال ۲۰۲۶، وارد فاز اجرایی جدی شده است.
حکمت حاجی اف، مشاور سیاست خارجی رئیس جمهور آذربایجان، در گفت وگو با روزنامه اروپایی «EU Today» تأکید کرده است که آذربایجان مصمم است این مسیر را تا دو سال آینده عملیاتی کند. او ظرفیت سالانه ۱۵ میلیون تن حمل بار را برای این کریدور پیش بینی کرده و این پروژه را یکی از محورهای مهم بازطراحی نقشه حمل ونقل منطقه دانسته است.
آنچه اهمیت این مسیر را دوچندان کرده، ورود اتحادیه اروپا به تحولات زنگزور است. به گفته حاجی اف، باکو نه تنها از مشارکت اروپا استقبال می کند، بلکه تلاش دارد این مسیر را در چارچوب سیاست های ترانزیتی اروپا و به ویژه طرح دروازه جهانی (Global Gateway) بگنجاند؛ برنامه ای که بروکسل با هدف تقویت اتصال شرق و غرب دنبال می کند.
ارمنستان: از تردید تا همراهی مشروطدر حالی که ارمنستان طی سال های گذشته نسبت به این پروژه مواضع سخت گیرانه ای داشت، اکنون نشانه هایی از نرمش و همراهی محتاطانه در سیاست ایروان دیده می شود. برخی مقامات ارمنستان معتقدند بازگشایی مرز با ترکیه، اجرای پروژه های بزرگ زیرساختی و مشارکت در مسیرهای ترانزیتی جدید می تواند اقتصاد این کشور را از بن بست ژئوپلیتیکی خارج کند.
همزمان تحلیلگران قفقاز جنوبی بر این باورند که هر تحول در زنگزور، به طور مستقیم بر توازن قدرت منطقه ای اثر خواهد گذاشت.
آذربایجان با فعال سازی این کریدور، از وابستگی به مسیرهای فعلی به ویژه مسیر زمینی از ارمنستان یا ایران، کاسته و جایگاهی مستقل در شبکه حمل ونقل اوراسیا پیدا می کند.چالش راهبردی برای ایران در میان این تحولات، نگاه ها متوجه ایران است؛ کشوری که زنگزور را بخشی از «عمق ژئوپلیتیک شمالی» خود می داند.
کارشناسان هشدار می دهند که عدم اتخاذ موضع شفاف تهران می تواند در آینده جایگاه کریدوری ایران را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا ایجاد هر مسیر موازی جدید در قفقاز می تواند سهم ایران از ترانزیت منطقه را کاهش دهد.
فعال شدن کریدور زنگزور با حمایت اروپا، ترکیه و آذربایجان، پتانسیل آن را دارد که بخشی از بارهای کریدورهای شرقی–غربی را از مسیر ایران دور کند. از سوی دیگر، حضور اروپا در این ساختار حمل ونقلی می تواند موازنه جدیدی در منطقه ایجاد کند و نقش ایران را در شبکه کریدوری قفقاز کم رنگ تر سازد، مگر آنکه تهران راهبردی فعال برای مدیریت این تحول اتخاذ کند.
کریدور زنگزور اکنون نه یک طرح صرفاً حمل ونقلی، بلکه ابزار بازآرایی ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی است؛ طرحی که بازیگران متعددی از جمله آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و اتحادیه اروپا در آن نقش دارند. آینده این پروژه، به ویژه از منظر تأثیرگذاری بر مسیرهای عبوری ایران، یکی از مهم ترین پرونده های راهبردی سال های پیش رو خواهد بود؛ پرونده ای که سکوت یا تعلل در قبال آن می تواند پیامدهای بلندمدت برای جایگاه ژئواکونومیک ایران به همراه داشته باشد.
