یارانه بگیران بخوانند: طرح کالابرگ الکترونیک دیگر اجرا نمی شود؟

به گزارش تین نیوز به نقل از همشهری آنلاین، از نخستین مرحله ای که یارانه نقدی به حساب خانوارهای واریز شد قرار بود این مبلغ صرف تأمین معیشت خانوارها شود و از سال ۱۴۰۲ برای حمایت از امنیت غذایی خانوارها در جراحی اقتصادی، طرح کالابرگ الکترونیک اجرا شد. این طرح در ادامه توانست با اعطای مشوق های اعتباری، مسیر هزینه شدن یارانه نقدی را اصلاح کند و بخش عمده یارانه بگیران، به خصوص در ۳ دهک پایین را پای کار بیاورد.

شرط مجلس در موافقت با جراحی اقتصادی و حذف دلار ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی اجرای طرح کالابرگ و حفاظت از امنیت غذایی خانوارها بود؛ درنتیجه دولت سیزدهم، بعد از اجرای آزمایشی این طرح، به موازات اصلاحات ارزی و افزایش قابل توجه مبلغ یارانه نقدی، اجرای سراسری طرح کالابرگ الکترونیک را در دستور کار قرار داد و به تدریج به مرحله ای رسید که توانست با اجرای طرح فجرانه، رؤیای تخصیص یارانه نقدی به خرید مواد غذایی خانوارها را محقق کند.

گرچه در ماه های پایانی دولت سیزدهم بحث تداوم اجرای طرح کالابرگ پیگیری می شد و مجلس نیز بر اجرای آن تأکید داشت، حالا شواهد حاکی از این است که این طرح کالابرگ از دستور کار دولت خارج شده و دیگر اعتبار خرید کالابرگ برای خانوارهای ۷ دهک پایین درآمدی شارژ نمی شود.

سرنوشت طرح کالابرگ

بعد از اینکه طرح ۳ ماهه فجرانه از دهه فجر تا عید فطر اجرا شد و توانست انتظارات سیاستگذاران برای کمک به معیشت خانوارهای کم درآمد را محقق کند هیأت وزیران دولت سیزدهم جلساتی برای تمدید طرح کالابرگ و ابزارهای تشویقی آن برگزار کرد؛ اما پیش از اینکه نتایج نهایی این جلسات مشخص شود عمر دولت سیزدهم به پایان رسید و دولت وفاق زمام امور را در دست گرفت.

در ماه های گذشته، سرنوشت طرح کالابرگ به واسطه جاگیری دولت و تغییر مسئولان دولتی در ابهام بود تا اینکه در شهریورماه، با شارژ نشدن اعتبار کالابرگ برای خانوارهای مشمول، فرضیه متوقف شدن این طرح قوت گرفت، اما هیچ کدام از مسئولان ذی ربط به صورت رسمی در مورد توقف این طرح صحبتی نکردند.

حالا اما با وجود واریز مستمری خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی و ۳ دهک پایین درآمدی، باز هم خبری از شارژ اعتبار کالابرگ نیست و آن گونه که برخی از فروشگاه های بزرگ طرف قرارداد این طرح می گویند، اجرای طرح کالابرگ به شکل و شیوه سابق متوقف شده و فروشگاه ها حساب آن را بسته اند.

چرا کالابرگ موفق بود؟

طرح کالابرگ برنامه ای بود که مجلس به دولت تکلیف کرد و هدف آن حمایت واقعی از معیشت خانوارها در مقابل جراحی اقتصاد و حذف ارز ترجیحی بود. در حقیقت، نمایندگان مجلس اعلام کرده بودند که به شرطی با طرح دولت برای حذف ارز ترجیحی موافقت خواهند کرد که تأمین معیشت خانوارها از طریق تأمین کالاهای اساسی با ثبات قیمت تضمین شود.

به همین دلیل بود که طرح کالابرگ اجرا شد و به جای افزایش یارانه نقدی همه خانوارها، منابع را به سمت تشویق خانوارهای ضعیف برای خرید مایحتاج ضروری سوق داد. در این وضعیت خانوارهای مستقر در ۳ دهک پایین درآمدی که ۴۰۰ هزار تومان یارانه می گرفتند و خانوارهای دهک های ۴ تا ۷ که ۳۰۰ هزار تومان یارانه نقدی دریافت می کردند، درصورت خرید کالاهای موجود در سبد کالابرگ، مشمول یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می شدند.

این یارانه تشویقی در طرح فجرانه به ۲۲۰ هزار تومان رسید و بدون هیچ شرطی به استفاده کنندگان آن طرح کالابرگ اختصاص یافت. درنتیجه دولت توانست در ابعاد وسیعی حمایت از امنیت غذایی خانوارهای کم درآمد را محقق کند. در این میان، اجرای طرح حمایت از امنیت غذایی کودکان و مادران دارای کودک با همکاری وزارت بهداشت باعث شده بود امنیت غذایی خانوارهای نیازمند، به خصوص در مناطق محروم کشور ارتقا پیدا کند.

کارنامه طرح کالابرگ

آخرین اطلاعاتی که معاونت رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت سیزدهم منتشر کرد ماهانه حدود ۲۷هزار میلیارد تومان اعتبار برای واریز یارانه نقدی به حساب جمعیت ۷۹میلیون و ۶۰۰ هزار نفری یارانه بگیران تخصیص پیدا می کند.

دلیل واریز این مبالغ کلان به حساب یارانه بگیران افزایش قیمت کالاهای اساسی و درنتیجه حذف ارز ترجیحی است و در واقع، خانوارها باید این مبالغ را برای جبران همین موضوع هزینه کنند.

بررسی های کارشناسی در دوره های مختلف نشان می دهد که در شرایط عادی، بخش عمده یارانه نقدی به مصارفی نظیر بازپرداخت قبوض، هزینه حمل ونقل و تسویه اقتصاد می رسد؛ اما اجرای طرح کالابرگ اثبات کرد که با صرف ۴۷ همت اعتبار اضافی به شکل یارانه تشویقی می توان مسیر مصرف یارانه نقدی خانوارها را به سمت نظر سیاستگذار اصلاح کرد.

حالا باید دید با توقف طرح کالابرگ معیشت خانوارها پشت کدام سپر ضدتورمی مستقر می شود و چه تضمینی برای حمایت از امنیت غذایی خانوارها وجود خواهد داشت.