برنامه های کریدوری آنکارا برای خفگی ژئوپلیتیکی تهران

یک کارشناس حوزه انرژی گفت: برای اینکه عبور کریدور شمال- جنوب از ایران تثبیت شود و از تجزیه ارمنستان و اشغال جنوب این کشور توسط باکو و ترکیه جلوگیری شود ما باید به این سمت برویم که با استفاده از ابزارهای قدرتی که در اختیار داریم یک رقابت منطقی مبتنی بر تعامل و همکاری در عین رقابت را با این کشورها تعریف کنیم.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایلنا، احسان موحدیان درباره تبعات نهایی شدن دالان زنگزور بر مبادلات انرژی ایران اظهار داشت: هنوز پروژه نهایی نشده و تاثیر اجرایی شدن آن بستگی به این دارد که چقدر ما کنشگری فعال داشته باشیم و از این وضعیت منفعل فعلی خارج شده و اجازه ندهیم منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی کشور به خطر بیفتد. اگر ما با همین رویه منفعل ادامه دهیم قطعا در آینده منافع مان به خطر می افتد. امروز شاهدیم که اردوغان مطلبی را در این خصوص عنوان کرده اما در وزارت خارجه ایران هیچ واکنشی نداریم و سکوت کرده ایم، در صورتی که دست اندازی آشکاری را به منافع ایران شاهدیم و سکوت ایران نشانه های خوبی نیست، دلیل آن این است که هنوز درک دقیقی از مسائل وجود ندارد.

وی افزود: اکنون ترکیه تلاش می کند تمام منافع ما را به خطر بیندازد یعنی سعی می کند کریدور ترانس خزر و یا میانی را به عنوان یک مسیر انتقال کالا و انرژی تثبیت کند و نکته مهم اینکه مسیر این کریدور یک مسیر مشخص است ترکیه یک مسیر موازی از مسیر  چین تا اروپا که از کاسپین و گرجستان عبور کرده و از طریق خط آهن تفلیس-باکو تا ترکیه را در اختیار دارد اما اصرار دارد یک مسیر موازی خط آهن و خط لوله را هم از جنوب و دقیقا از لب مرز ایران و ارمنستان ایجاد کند، به طوری که حتی حاکمیت آن را هم به ارمنستان نمی دهد یعنی از خاک ارمنستان عبور می کند و خود ترک ها تصمیم می گیرند که چه کالایی و چه زمانی عبور دهند و اگر اتفاقی هم رخ دهد خودشان رسیدگی کنند، این نقض حاکمیت ملی یک کشور است و در درازمدت حاکمیت جنوب ارمنستان از ارمنستان خارج می شود، درواقع این موازی کاری با خط راه آهن نشان می دهد ترکیه فقط اهداف اقتصادی دنبال نمی کند، بلکه در نظر دارد که ایران را دچار خفگی ژئوپلیتیک کند.

گزارش مهم روز را بخوانید؛

◄ پاتک روسیه علیه« زنگه زور » با طرح کریدور سه جانبه

◄ کریدور زنگه زرو و منافعی که نصیب ترکیه می شود

 

این کارشناس مسائل قفقاز گفت: ترکیه برای رقابت با کریدور شمال جنوب ما هم برنامه ای دارد، در هفته های اخیر مقامات ترکیه سفری به عراق داشتند و بنا داردن یک کریدور موازی از فاو تا خاک ترکیه (مسیر توسعه) که شامل خط لوله و هم ریل و هم جاده برای انتقال کالا و انرژی است، احداث کنند که اگر راه اندازی شود می تواند کریدور شمال- جنوب ما را هم دچار اختلال کند، این خط هم رقیب ما است و بهرحال یک موازی کاری دیگری است که ترکیه دنبال می کند، اگر ترکیه بنا دارد با ایران رویه مبنتی بر همکاری را دنبال می کرد؛ می توانست از مسیرهای راه آهن و ریلی داخل ایران استفاده کند مثلا ما راه آهن سرخس از مرز ترکمنستان احداث کردیم، اگر ترکیه بنا نداشت که ایران را دچار خطر ژئوپلیتیک کند این همه اصرار نمی کرد که خط لوله انتقال گاز ترکمنستان را از دریای کاسپین عبور دهد، می توانست از داخل خاک ایران عبور کند و از ترکیه به اروپا برود، چرا اصرا می کنند که از طریق ایران نباشد و از طریق باکو عبور کند؟ این هم درواقع یک رقابتی است که تبدیل به دشمنی می شود.

وی تصریح کرد: ترکیه بنا دارد که ایران از مزیت ژئوپلیتیک و موقعیت جغرافیایی خود هیچ بهره ای نبرد، بنابراین مسیر موازی ایجاد می کند که به خفگی ژئوپلتیک ایران منجر شود یعنی بخشی از ماجرا اقتصادی است اما بخش عمده ماجرا هویتی، تمدنی و فرهنگی است، چون تمدن بزرگی که ما در ایران داریم تا آسیای میانه و قلب عراق و حتی ترکیه امتداد پیدا کرده و ترکیه در نظر دارد این دوران گذاری را که وجود دارد و باتوجه به کم شدن هژمونی امریکا نقش بزرگ تری برای خود تعریف کند و از قدرت منطقه ای به قدرت نوظهور تبدیل شود و در این راستا باید ایران را در حوزه اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محدود کند، در نظر دارد که مرز ایران و ارمنستان را از بین ببرد و جنوب ارمنستان را به کنترل خود درآورد و از این طریق به کشورهای آسیای میانه راه پیدا کرده و یک ائتلافی از سازمان کشورهای ترک ایجاد و در پیوند ناتو تعریف کند، همه اینها برای کاستن از قدرت نفوذ ایران در منطقه است اما متاسفانه ما به این موضوع توجه کافی نداریم و متوجه تغییرات ژئوپلیتیک و نظام بین الملل دنیا نیستیم و تلاش نمی کنیم روابط نزدیک تری با ارمنستان تعریف کنیم، باتوجه به اینکه ما از ارمنستان در عمل حمایت نمی کنیم و تنها به لفظ بسنده کرده یم و حضور اقتصادی، نظامی، امنیتی و سیاسی گسترده ای با این کشور بخصوص در جنوب نداشته ایم، بنابراین آنها هم نمی توانند از حمایت ما مطمئن باشند، ضمن اینکه در این شرایط که روسیه هم همراهی کافی با ارمنستان ندارد ناخودآگاه به کشورهای امریکایی و اروپا متمایل می شوند و تلاش می کنند برای ایجاد شرایط باثبات به این سمت بروند. در هر حال ما باید در راستای تامین منافع خودمان همراهی و نزدیکی بیشتری با ارمنستان داشته باشیم تا در کشورهای همسایگی ما نفوذ اتفاق نیفتد.

معاون دپارتمان مطالعات کریدورها و سیاست پژوهی راه اندیشکده جهان معاصر تاکید کرد: سرعت حرکت ما کند است اما ترکیه هم هنوز موفق نشده طرح های خود را پیاده کند، در این شرایط ما اولا کاری که باید بکنیم این است که مسیرهای کریدوری خودمان را تکمیل کنیم، در حال حاضر مسیر اصلی ما چابهار به زاهدان است این مسیر ریلی باید تکمیل شود، از سوی دیگر مسیر ریلی رشت به منطقه آزاد کاسپین در منطقه بندر انزلی باید تکمیل شود، مسیر ترکمنستان ریل کوتاه به شاهرود باید متصل شود، بنادر ما باید توسعه پیدا کند، از سوی دیگر مسیر ریلی از شلمچه به بصره را که مدت ها چند دهه است که نیمه کاره مانده است را باید تکمیل کنیم.

وی بیان داشت: اکنون ترکیه و باکو از تمام اهرم های فشار علیه ایران استفاه می کنند ولی ما از این اهرم ها استفاده نمی کنیم. در صورتی که هم ترکیه و هم باکو به خاطر رفتارهای تجاوزگرایانه در قبال ارمنستان بخصوص در قره باغ که هر روز تهدید و محاصره دارند و تلاش می کنند دسترسی به آب، برق و گاز را قطع کند، بازنده اند، این رفتارها نشان می دهد در موضع قدرت نیستند و به عنوان تجاوزگر در موضع ضعف قرار دارند. ترکیه در اکثر مناطق دنیا که از جمله سوریه، عراق، لبنان و یمن شکست خورده و همین باعث شده عربستان با درک قدرت ایران رفتار خود را تغییر دهد و تلاش کند همکاری با ما را تعریف کند تا منافع دو طرف تامین شود، ولی ترکیه دچار یک توهم است که ناشی از انفعال ما است، اگر ما همان رفتاری که با عربستان داشته ایم را با ترکیه می کردیم وضع اینگونه نبود، ترکیه یک لابی قدرتمند و مزدوری در ایران و باکو دارد که باعث می شود ما منافع ملی خودمان را تعقیب نکنیم.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: در هر حال اکنون فرصت باقی است اما استفاده از این فرصت مستلزم این است که ما سیاست خارجی سرگردان و نامشخص خودمان را در منطقه قفقاز تغییر دهیم و سیاست خارجی را مبتنی بر منافع ملی تعرف کنیم که نیازمند همکاری با ارمنستان، روسیه و هند است، برای اینکه عبور کریدور شمال- جنوب از ایران تثبیت شود و از تجزیه ارمنستان و اشغال جنوب این کشور توسط باکو و ترکیه جلوگیری شود ما باید به این سمت برویم که با استفاده از ابزارهای قدرتی که در اختیار داریم یک رقابت منطقی مبتنی بر تعامل و همکاری در عین رقابت را با این کشورها تعریف کنیم.