جای خالی اصلاح قیمت‌ها و یارانه‌ها در اصلاح بودجه

در حالی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح نظام یارانه به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای اصلاح ساختاری بودجه کشور با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نام برده می‌شود که هنوز هیچ تصمیم جدی در نهادهای مسوول برای افزایش قیمت بنزین و... وجود ندارد.

به گزارش تین نیوز به نقل از اعتماد، چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور در هفته‌های اخیر توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تهیه و منتشر شد که هدف از آن، کمرنگ کردن نقش نفت در بودجه و تقویت منابع بودجه‌ای جایگزین است. چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور شامل برنامه‌هایی برای

دو دوره زمانی کوتاه‌مدت (سال ۹۸) و میان‌مدت است.

البته، چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور هنوز نهایی نشده و صرفا جنبه پیشنهاد دارد و بر این اساس از کارشناسان خواسته شده نظرات خود را در این باره ارایه کنند.

رییس سازمان برنامه و بودجه کشور درباره این طرح گفت: به منظور کاهش وابستگی کشور به فروش نفت و اصلاح بودجه کشور ۲۴ برنامه طراحی شده است.

به گفته او، ۱۱ برنامه کوتاه‌مدت و ۱۳ برنامه میان‌مدت برای خلاص شدن بودجه از فروش نفت درنظر گرفته شده است.

محمدباقر نوبخت گفت: برای آنکه بودجه کشور را از درآمدهای نفتی خلاص کنیم، به یک سلسله برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت نیاز داریم. باید به سمت هزینه‌های پایدار برویم تا درآمدهای حاصل از بودجه و سپس نفت در جامعه تقلیل یابد.

براساس برنامه‌ای که سازمان برنامه با عنوان چارچوب اصلاح ساختاری بودجه با رویکرد قطع وابستگی مستقیم بودجه به نفت ارایه شده 4 محور اساسی درنظر گرفته شده است. تقویت نهادی بودجه، هزینه‌کرد کارا، درآمدزایی پایدار و ثبات‌سازی اقتصاد کلان و توسعه پایدار ارایه شده است.

محور اصلاحات هزینه‌کرد کارا شامل برنامه‌های کوتاه‌مدت: تامین حداقل‌های معیشتی برای عموم مردم و اقشار آسیب‌پذیر و اصلاح یارانه‌های نقدی، حذف هزینه‌های اجتناب‌پذیر و اولویت‌بندی فعالیت‌هاست. اصلاح نظام یارانه‌ها و بیمه نیز جزو برنامه‌های میان‌مدت است. همچنین نگاهی به این طرح نشان می‌دهد که در بخش درآمدزایی پایدار برای دوره زمانی کوتاه‌مدت در سال ۹۸ توجه اصلی به افزایش درآمدها از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، مالیات و فروش دارایی‌های دولتی است.

در این طرح، چهار راهکار اصلاح نظام یارانه انرژی (بنزین، گازوییل و برق)، اصلاح یارانه کالاهای اساسی، کاهش معافیت‌ها و افزایش پایه و پوشش مالیاتی و فروش دارایی‌ها از طریق صندوق‌های

قابل معامله در بورس (ETF) به عنوان مهم‌ترین راهکارهای افزایش درآمدها در سال ۹۸ پیشنهاد شده است.

اگرچه تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی عامل اصلی تهیه این طرح بوده اما به نظر می‌رسد که متولیان تهیه طرح اصلاح ساختار بودجه به همه واقعیات اقتصادی کشور توجه نداشته و سراغ راهکارهایی رفته‌اند که اجرای شماری از آنها جای ابهام دارد.

اصلاح بودجه بر پایه افزایش قیمت حامل‌های انرژی

از مهم‌ترین ابزارهای پیشنهاد شده در طرح اصلاح ساختار بودجه، افزایش درآمدها از طریق افزایش قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح نظام یارانه انرژی (بنزین، گازوییل و برق) است اما نکته‌ای که باید بدان توجه داشت این است که باتوجه به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در حال حاضر هیچ عزمی در میان نهادهای مسوول برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و به‌ویژه بنزین وجود ندارد.

عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی نیز روز شنبه هفته جاری درباره سهمیه‌بندی بنزین، گفت: من بعید می‌دانم که سهمیه‌بندی بنزین اجرایی شود. بر این اساس نمی‌توان به افزایش درآمدهای بودجه سال ۹۸ از محل اصلاح و افزایش نرخ حامل‌های انرژی و بنزین دلخوش کرد که در صورت عدم تحقق آن، ابزار مهمی که در طرح اصلاح ساختار بودجه پیشنهاد شده زیر سوال می‌رود

علاوه بر رشد قیمت حامل‌های انرژی، ابزار دیگری که برای بالا بردن درآمدهای بودجه سال ۹۸ پیشنهاد شده، افزایش درآمدهای مالیاتی به‌شمار می‌رود که از طریق شناسایی محل‌های جدید اخذ مالیات، شناسایی فرارهای مالیاتی و... اجرایی خواهد شد.

اگرچه افزایش درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، روشی مناسب برای کسب درآمدهای ملی به‌شمار می‌رود اما باتوجه به رکود اقتصادی کنونی و شرایط نامطلوب تولید و نبود ابزار مناسب برای شناسایی درآمدهای واقعی و به تبع آن اخذ مالیات، نمی‌توان امید چندانی برای افزایش درآمدها از محل مالیات داشت.