تنگه هرمز؛ فرصت راهبردی ایران برای نقش آفرینی در تجارت و امنیت دریایی با اتکا به فناوری های نوین

تازه ترین گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) جایگاه ایران در شبکه حمل ونقل جهانی را برجسته کرده و بر اهمیت ژئوپلیتیکی تنگه هرمز تأکید دارد. هرچند سهم این گذرگاه از تجارت کانتینری جهان حدود سه درصد برآورد شده است، اما نقش حیاتی آن در صادرات انرژی و امنیت دریایی فراتر از ارقام است.

به گزارش تین نیوز، امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم ملی اختراعات و نوآوری ایران، در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: ایران با اتکا به فناوری های نوین و تحلیل داده می تواند به بازیگری فعال در مدیریت این گلوگاه جهانی تبدیل شود. وی افزود: بر اساس گزارش آنکتاد، ایران در جایگاه شانزدهم ثبت پرچم کشتی ها قرار دارد و با ۱٬۰۲۱ کشتی معادل ۰٫۹ درصد از کل ناوگان جهانی را در اختیار دارد.

داده های انرژی نیز اهمیت هرمز را نشان می دهد؛ روزانه حدود ۱۴٫۵ میلیون بشکه نفت خام و نزدیک به ۳۰ درصد صادرات گاز مایع جهان از این مسیر عبور می کند. این حجم معادل ۳۴ درصد کل صادرات نفت دریایی جهان است. همچنین طبق آمار کلارکسونز، تنگه هرمز روزانه به طور متوسط شاهد ۱۴۴ عبور کشتی است که ۳۷ درصد آنها نفتکش هستند.

محمدی کوشکی تأکید کرد: هرگونه اختلال در این گذرگاه می تواند موجب افزایش کرایه ها، تأخیر در حمل ونقل و ازدحام در بنادر منطقه شود. نمونه بازار نشان می دهد نرخ های حمل از شانگهای به جبل علی در بازه مه تا ژوئن ۲۰۲۵ به طور متوسط ۵۵ درصد افزایش یافته است.

راهبرد پیشنهادی برای ایران

• ایجاد مرکز ملی تحلیل داده های دریایی با همکاری دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان
• بهره گیری از الگوریتم های هوش مصنوعی برای پیش بینی اختلالات و تعیین مسیرهای جایگزین در زمان واقعی
• توسعه سامانه های هوشمند پایش ترافیک دریایی، شرایط آب وهوایی و شاخص های امنیتی
• افزایش توان نظارتی و کاهش هزینه های بیمه و حمل ونقل در شرایط بحران

اهمیت راهبردی تنگه هرمز

• نقطه اتصال سه قاره و شریان حیاتی اقتصاد جهانی
• عبور بیش از یک سوم صادرات نفت دریایی جهان
• نقش کلیدی در تجارت کانتینری و ترانشیپمنت منطقه ای
• فرصت ایران برای تبدیل شدن به بازیگر اصلی امنیت و تجارت دریایی با اتکا به فناوری های نوین