◄ نقشه راه تغییر پارادایم، نامه 180 استاد دانشگاه

عباس قربانعلی بیک: دنیای اقتصاد بیانیه ۱۸۰ اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره «ضرورت تضمین امنیت، ثبات و توسعه ایران» را بصورت خلاصه و مشروح منتشر نمود ((14040417): جمعی از اقتصاددانان و اساتید دانشگاه با انتشار بیانیه ای خطاب به مردم ایران و مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ضمن محکوم کردن تجاوز رژیم جنایتکار اسرائیل به ایران و حمله آمریکا به تاسیسات هسته ای کشور، خواستار تغییر پارادایم حاکم بر نظام حکمرانی برای برون رفت از بحران کنونی شدند. امضاکنندگان این بیانیه با تاکید بر اهمیت تامین امنیت به عنوان نخستین و مهم ترین وظیفه هر حکومت و در همین حال، تقدیر از رشادت های مردم و نیروهای مسلح و پدیده ارزشمند انسجام ملی در جنگ ۱۲ روزه، نسبت به تداوم ناکارآمدی، بی اعتمادی، سیاست خارجی منجمد، تبعیض ها و بی عدالتی ها هشدار دادند.

امضاکنندگان با اشاره به «هزینه های سنگین جنگ» و «بحران های ساختاری در حوزه های اقتصاد، سیاست و روابط خارجی»، اصلاحات بنیادین در رویکرد نظام حکمرانی، پایان دادن به انحصار رسانه ای، تقویت شایسته سالاری و آزادی زندانیان سیاسی را به عنوان ضرورت های تضمین امنیت، ثبات و توسعه ایران معرفی کرده و از دولت درخواست کرده اند با در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی و مذاکره سازنده با آمریکا و اروپا از ایران محافظت کند. این گروه همچنین خواستار خروج نیروهای نظامی از اقتصاد و بازنگری در سیاست های ارزی و مالی برای مقابله با رانت جویی، فساد و احیای اعتماد عمومی شده اند.

 مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری (وابسته به سازمان برنامه) در خلاصه مدیریتی گزارش 287 آبان 1400 با عنوان نقشه  اولویت ها و  فوریت های توسعه  ایران (مبین دیدگاه های مدیران و کارشناسان و ... ) چنین آورده است: در این پژوهش از ذینفعان و فعالان توسعه درخواست شده است که مهمترین بخش ها، موانع و راه حل ها را برای توسعه کشور شناسایی کنند ... . برون داد این فعالیت، نقشه اولویت های توسعه کشور است که شامل مواردی مانند مقابله با فساد، ثبات سیاسی، رفع مشکلات مربوط به تأمین آب و فقر است. بر اساس این اولویت ها، حجم نقدینگی، مسائل محیط زیست، تامین انرژی، نظام بودجه ریزی و درآمدهای دولت باید مدیریت شده و سیاست های خارجی در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین گردند (تین 260940).

صفحه 20 گزارش، نمودار 40 عامل نیازمند بهبود ترسیم شده که به ترتیب عبارتند از: فساد، حاکمیت نظم و قانون، شایسته سالاری، تامین آب، ثبات سیاسی، سیاست های خارجی، فقر، کیفیت آموزش، تامین انرژی، مدیریت حجم نقدینگی، تعیین مسیر توسعه، بهره وری بخش کشاورزی، نظام مالیاتی، نظام بودجه ریزی فناوری ها و صنعت نوین، سلامت روحی و امنیت روانی. تقریبا تمامی 10 عامل اول وابستگی شدید به تورم داشته که آن هم ناشی از نظام مالیاتی است. (یک تیر و هفت نشان، تین 236916).

در این نظرسنجی فساد بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داده در حالی که تورم، عامل اصلی فساد نیز هست (تین 241928).

باوجود اهمیت همه پیشنهادات نامه ۱۸۰ عزیز که غالباً از اساتید اقتصاد دانشگاه ها هستند، انتظار حل همه موارد از رئیس جمهور آنهم در این شرایط پرتنش جنگی عقلایی به نظر نمی رسد  و شایسته است تغییر پارادایم اصلی برای تاب آوری اقتصاد پیشنهاد گردد.

مرحوم دکتر ترکان در این گونه شرایط تکیه کلامی داشتند: اگر می خواهید کاری انجام نشود بگویید می خواهیم اصولی کار کنیم. 

یکی از عوامل اصلی اثرگذار بر محاسبات اشتباه و جرات جسارت و حملات 12 روزه صهیونیست ها و ورود مستقیم آمریکا در این حملات، مشکلات چندین ساله اقتصادی بود که این توهم را برای دشمنان ایجاد نمود که زمینه فروپاشی نظام فراهم شده است. 

چنانچه اساتید عزیز به ریشه مشترک مشکلات یادشده و همبستگی شدید تورم با مسکن و زمین (تین 284869) و خلق پول بانک ها (تین 276015) توجه نمایند، موضوع پارادایم اصلی و انتظار منطقی از رئیس جمهور را در محدوده اختیارات خواهند یافت. 

ریشه یابی تورم مبین اینست که قیمت زمین مسکونی در تهران بیشترین سهم را داشته و در طی 45 سال گذشته حدود 15000 برابر و قیمت ارز 500 برابر شده است (رشد متوسط سالانه زمین 3 برابر رشد ارز در دوره 25 ساله و 1.8 برابر تورم، تین 294596).

برای تاب آور نمودن اقتصاد در این شرایط ویژه، باید مشکلات مورد اشاره اساتید عزیز ریشه یابی و با منطق هزینه فایده، راهکارهای بهینه در محدوده اختیارات رئیس جمهور انتخاب گردد که بهترین آنها اصلاح نظام مالیاتی است (نقشه راه بلوغ، تین 292879).