چرا ایران از زلزله مایکروسافت در امان ماند؟

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، متن پیش رو گفتگوی «ایران» با کارشناسان حوزه خدمات ابری و فضای مجازی درخصوص دلایل در امان ماندن ایران از اختلال مایکروسافت است که در ادامه می توانید بخوانید:  

شبکه ملی اطلاعات سدی مقابل اختلالات سایبری جهانی
برخی کارشناسان، شبکه ملی اطلاعات را دلیلی برای قربانی نشدن کاربران ایرانی می دانند و گروهی دیگر معتقدند سرویس های بومی بازوی کمکی ایران بوده است. البته برخی هم معتقدند وجود تحریم ها و عدم استفاده کاربران ایرانی از نرم افزار فالکون شرکت امنیت سایبری Crowdstrike دلیلی بر این موضوع بوده که برای سیستم های کاربران ایرانی هیچ اتفاقی نیفتد.
در این رابطه، به دنبال وقوع اختلال گسترده در سیستم های ویندوزی جهان و ادامه دار شدن آن، امیر لاجوردی رئیس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در شبکه اجتماعی ویراستی اعلام کرد: در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان اختلالات گسترده اینترنتی، فعالیت های روزمره را فلج کرده اما در کشور ما خبری از این اختلالات نیست که یک دلیل آن استقرار شبکه ملی اطلاعات و اتکا به توانمندی جوانان نخبه کشور است. قائم مقام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نوشت: هم اکنون بیش از ۸۰ درصد نیاز کشور به خدمات ابری از طریق فراهم کنندگان داخلی تأمین می شود. وی همچنین دلیل عدم اختلال سایبری در ایران را شبکه ملی اطلاعات و استفاده از خدمات ابری داخلی عنوان کرد.

نبود اختلال در خدمات رایانه ای ایران
سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی هم درباره چرایی در امان ماندن کاربران ایرانی از این اختلال جهانی گفت: به دلیل تحریم ها، در کشور از سرویس های مایکروسافت استفاده نمی شود. در مقابل، سرویس های بومی جایگزین سرویس های خارجی شده اند و تاکنون گزارشی هم از اختلال در ارائه خدمات نداشته ایم.
 حسین دلیریان افزود: مرکز ملی فضای مجازی از همان ساعات اولیه بروز اختلال جهانی در سرویس های مایکروسافت فعال شد تا ارزیابی دقیقی از وضعیت داشته و آن را مدیریت کند اما هیچ گونه آسیب یا اختلالی در ارائه خدمات به مردم کشورمان گزارش نشده است. وی با اشاره به اینکه این مشکل به دلیل ایجاد اختلال در خدمات شرکت CrowdStrike که یک شرکت امنیتی و همکار در مایکروسافت است پیش آمده، یادآور شد: کشورمان از سال ها پیش به دلیل تحریم های غرب از دریافت این خدمات منع شده بود و از همان سال ها با ابتکار عمل جوانان و نخبگان کشور، سرویس های جایگزین بومی در داخل کشورمان طراحی و هم اکنون نیز همان سرویس ها عملیاتی است. دلیریان ادامه داد: در عین حال، توانمندی های کشور در حوزه ارائه خدمات ابری بومی، قابلیت صادرات به سایر کشورها را هم دارد و ما آمادگی لازم را برای انتقال تجربه یا صادرات محصولات این حوزه داریم.
وی خاطرنشان کرد: شرکت امنیتی CrowdStrike که تحت نظر مایکروسافت امریکا فعال است، در واقع خدمات ابری به شرکت ها، سازمان ها و ارگان های مختلف جهان ارائه می دهد و به همین دلیل بسیاری از رسانه ها، فرودگاه ها، شبکه های بهداشت و درمان و... در سطح جهان که از این خدمات استفاده می کردند، دچار اختلال شده اند.

جایگزینی سیستم های ابری در ایران
محمد علمیه، کارشناس فضای مجازی با اشاره بـــــه اینــــــــکه نخستین بــــار نیست که چنین اختلالاتی پیش می آید، یادآور شد: با این حال گستردگی اختلال و جهانی بودن آن، این بار قابل توجه است.
وی گفت:شرکت های بزرگی همچون مایکروسافت، آمازون و گوگل خدمات عمده تری هم بر بستر زیرساختی infrustructure ارائه می دهند که در ایران ما به چنین خدماتی دسترسی نداشته ایم. وی افزود: چنین خدماتی در داخل کشور جایگزین شده اند و بخصوص در سه، چهار سال اخیر این جایگزینی ها و بهینه سازی ها شتاب بیشتری گرفت که در واقع همین موضوع به نفع ما تمام شد.
این فعال حوزه فضای مجازی یادآور شد: نمی توانیم ادعا کنیم که همه موارد را بومی سازی کرده ایم ولی می توان گفت این زیرساخت های ابری، داخلی هستند نه اینکه به عنوان مثال مانند شبکه بهداشت بریتانیا از شرکت مایکروسافت در امریکا بخشی را بابت نگهداری اطلاعات تحت عنوان دیتابیس ابری اجاره کرده باشیم. وی افزود: بنابراین احتمال اینکه سرویس های ابری در کشور ما در چنین اختلال جهانی به مشکل بخورند، بسیار کم است.

لزوم نزدیک بودن داده ها به کاربران
فرشاد اسماعیلیان از فعالان حوزه خدمات ابری در ایـران (مدیـرعامل شـــــرکـــــــــــــــت ایران هاست)، نقبی به چرایی وقوع این مشکل جهانی زد و در گفت و گو با «ایران» یادآور شد: به نظرم در مجموع نمی توان گفت که مایکروسافت دچار مشکل شده بلکه باید به این موضوع توجه داشت که یک نرم افزار امنیتی که در خارج از ایران بسیار مورد استفاده است و از نصب بدافزار روی سیستم های بانک ها، بیمارستان ها و مراکز دولتی جلوگیری می کند، دچار مشکل شده است. واقعیت این است که آپدیت نرم افزاری شرکت امنیت سایبریCrowdStrike (یکی از بزرگترین اپراتورهای این صنعت) چالش هایی در سیستم های رایانشی سراسر جهان به وجود آورد و باعث لغو شدن پروازها، توقف پخش محتوای تلویزیونی و قطع دسترسی به خدمات درمانی و بانکداری شد. حتی برخی بازبین های محتوای فیس بوک در شرکت متا نیز مجبور شدند فعالیت خود را متوقف کنند.
وی افزود: این نرم افزار جانبی که در حوزه امنیت خدمات ارائه می دهد و طبیعتاً روزانه آپدیت دارد و به صورت لحظه ای به روزرسانی می شود، این بار باعث ایجاد یک خطا در حافظه و مموری سیستم شده است. این fault منجر به کرش کردن (crash) سیستم ویندوزی و ریبوت شدن آن(reboot) شده و در نتیجه دیگر سیستم نمی تواند بالا بیاید و شما با صفحه آبی مرگ ویندوز مواجه می شوید. اما در نهایت باید سیستم در حالت safe mode بالا بیاید تا آن آپدیت مشکل دار حذف و مشکل حل شود.
اسماعیلیان در ادامه اظهار کرد: در خبرها آمده که یک برنامه نویس به نام وینسنت که کد این آپدیت نرم افزار را نوشته، اخراج شده است. البته این برنامه نویس اخراج خود را ناعادلانه خوانده است.
وی با ابراز تعجب از اینکه چرا اصولاً مایکروسافت باید اجازه دهد یک نرم افزار جانبی چنین مشکلی را در سیستم عامل ویندوز ایجاد کند، یادآور شد: البته واقعیت این است که بارها پیش آمده که درنتیجه نصب یا آپدیت یک نرم افزار، سیستم یا گوشی شما هنگ کرده و این امری غیرعادی نیست ولی گستردگی ابعاد این اختلال نگران کننده است.
این فعال حوزه خدمات ابری درباره چرایی در امان ماندن ایران از اختلالات جهانی گفت: به هرحال از هر نرم افزاری در بخشی از جهان استقبال می شود. به عنوان مثال ممکن است ما از نرم افزارهایی استفاده کنیم که در خارج از ایران محبوبیت چندانی ندارند و البته بالعکس این موضوع هم صادق است که دلیل این موضوع را می توان به تحریم ها، هزینه های لایسنس، نوع مارکتینگ و سایر موارد مرتبط دانست. شاید اگر نرم افزار امنیتی شرکت CrowdStrike رایگان بود و مشمول تحریم ها نمی شد، شرکت های ایرانی هم از آن استفاده می کردند و حالا دچار مشکل شده بودیم.
وی افزود: با توجه به گسترش پهنای باند در کشور، طبیعتاً باید داده ها و دیتاها به ما نزدیک تر باشد. در واقع اگر سامانه یا سرویسی در کشور وجود دارد باید کاری کنیم که به کاربر نزدیک تر باشد چراکه کیفیت تجربه کاربری را بالا می برد. از سوی دیگر در صورت وقوع اختلال یا تحریم، اگر از سرویس دهنده های ایرانی استفاده شده باشد، کاربران دچار مشکل نمی شوند. آنچه مسلم است اینکه ما هم اگر از نرم افزار امنیتی شرکت CrowdStrikeاستفاده می کردیم حتماً دچار مشکل می شدیم.
اسماعیلیان البته در ادامه با ابراز نگرانی از وضعیت امنیت سیستم های ویندوزی و همچنین سایر نرم افزارهای مورد استفاده در ایران گفت: بیشتر ما در کشور از سیستم های عامل و نرم افزارهای «کرک شده»(crack) استفاده می کنیم که خود می تواند دردسرساز شود و از آنجا که این سیستم های عامل یا نرم افزارها اصلاً آپدیت نمی شوند، احتمال بروز مشکل امنیتی در آنها بسیار بالاست.

دردسر یک آپدیت

مهدی زرجویی فعال حوزه امنیت سایبری در گفت وگو با «ایران»، با اشاره به اینکه شرکت CrowdStrike محصولات امنیتی به سایر شرکت ها ارائه می دهد، یادآور شد: این شرکت هر روز نرم افزارهای خود را آپدیت می کند و در آخرین تغییرات در محصول Falcon خود این بار این بروزرسانی در سیستم های ویندوزی مایکروسافت مشکلاتی ایجاد کرده است. فالکون به منظور ذخیره و لاگ پایش موارد امنیتی، رخدادهای امنیتی را از روی سیستم ها جمع آوری می کند. اما این به روزرسانی با محصولات ویندوز تداخل داشته و سیستم های ویندوزی دچار مشکل شده اند.
این به روزرسانی بر روی سیستم های عامل مک و لینوکس مشکلی ایجاد نکرده است و مشکلات تنها به سیستم عامل های ویندوزی محدود می شود.این فعال حوزه امنیت سایبری با اشاره به اینکه در ایران اصولاً از محصولات شرکت CrowdStrike هیچ استفاده ای نمی شود، گفت: اگر هم استفاده شود تعداد شرکت ها بسیار محدود هستند و من به شخصه تاکنون هیچ مورد اختلالی را نشنیده ام.به گفته وی، سیستم های ابری مایکروسافت ۳۶۵ و azure چون از ماژول امنیتی این شرکت استفاده می کنند، دچار مشکل شده اند بنابراین اگر شرکتی با دور زدن تحریم ها از آن بهره گرفته باشد، بی شک با مشکل مواجه شده است هرچند هیچ اخبار خاصی از بروز اختلال در ایران نشنیده ام.

موج بزرگ حملات سایبری

هرچند مایکروسافت و شرکت CrowdStrike از شناسایی و حل مشکل خبر داده اند ولی واقعیت این است که پس لرزه های این زلزله همچنان ادامه دارد و همین موضوع بسیاری از کارشناسان جهانی را وادار کرده تا هشدار دهند که اکنون شرکت های بزرگ باید به فکر سیستم های پشتیبان و همچنین جلوگیری از حملات سایبری باشند تا دیگر شاهد بروز چنین مشکل بزرگی که مورد تمسخر ایلان ماسک هم قرار گرفت، نباشند. شرکت ۸۳ میلیارد دلاری CrowdStrike بیش از ۲۰ هزار عضو از جمله آمازون و مایکروسافت در سراسر جهان دارد که این شرکت ها باید بیشتر به فکر تأمین امنیت خود باشند.
از سوی دیگر آژانس امنیت سایبری و زیرساخت امنیت امریکا اعلام کرده که هکرها از این اختلال برای حملات فیشینگ و اقدامات مخرب استفاده کردند. همچنین اداره سیگنال های استرالیا (ASD) یا آژانس اطلاعات سایبری استرالیا در بیانیه ای اعلام کرد: تعدادی از وبسایت های مخرب و کدهای تأیید نشده و غیر رسمی در فضای آنلاین منتشر شده اند و با ادعای کمک به کاربران برای حل مشکل قطعی سراسری ناشی از آپدیت CrowdStrike کاربران را فریب می دهند. این موارد نشان می دهد که احتمالاً به دنبال این اختلال گسترده باید منتظر یک موج بزرگ حملات سایبری در جهان باشیم مگر اینکه کاربران آگاه تر از گذشته شوند.