قاچـاق سوخت بـا هر هزینـه ای، برای قاچاقچیان اقتصـادی است

وزارت نفت برای حل مشکل ناترازی بنزین در کشور دو اقدام را در دستور کار قرار داده که می توان به اتخاذ سیاست های غیرقیمتی و بهره برداری هر چه سریع تر از پالایشگاه های در حال احداث اشاره کرد که از جمله راهکارهای پیش بینی شده برای حل این معضل بوده است.

به گزارش تین نیوز از ایسنا، اکنون روزانه ۲۵۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی در ایران مصرف می شود که با هر تراز جهانی و با هر کشوری مقایسه شود، بسیار بالا و ۵ تا ۶ برابر استاندارد دنیاست. با وجود آنکه همه بخش های کشـور بر لزوم کاهش مصرف انـرژی تأکیـد دارنـد، امـا بـه دلیـل پرداخـت یارانـه بـالا از سوی دولـت بـرای حامل هـای انـرژی و پرداخـت نشدن قیمـت واقعـی ایـن حامل هـا توسـط مصرف کننـدگان، هیچ کـدام از بخش هـا بـه دنبـال بهینه سـازی نیسـتند.

از همیـن روست کـه نه نیروگاه ها به دنبـال افزایش بازده خـود می رونـد و نـه بخـش صنعـت، فناوری روز را بـه خدمـت می گیـرد تـا هزینـه انـرژی خـود را کاهـش دهـد. ایـن موضـوع در مصرف بنزیـن نیـز بـه شـدت قابل توجه است. بنزیـن کـه بـه عنـوان سـوخت خودروهـای سـواری اسـتفاده می شود، بـه دلیـل آنکـه با نوع مصرف خودروهـای بـا کیفیـت روز جهـان فاصلـه دارنـد، همچنیـن بـه دلیـل پایین بـودن قیمـت، جـزو پرمصرف ترین حامل هـای انـرژی کشـور اسـت.

از سـوی دیگـر، تفـاوت فاحـش قیمـت ایـن حامـل انـرژی بـا کشـورهای همسـایه کـه در مـواردی تـا ۸۰ درصـد نیـز بـرآورد می شـود، سبب شـده قاچـاق بـا هر هزینـه ای، بـرای برخی افـراد جـذاب و اقتصـادی باشـد. بـه دلیـل پرداخـت یارانـه بـالا از سوی دولـت بـرای حامل های انـرژی در ایـران و پرداخـت نکردن قیمت واقعـی این حامل ها توسـط مصرف کننـدگان، هیـچ کـدام از بخش هـا به دنبـال بهینه سـازی نیستند.

اکنون سـالانه ۸۰ میلیـارد دلار یارانـه سـوخت در کشـور پرداخـت می شـود و ایـن در شـرایطی اسـت کـه سـال ۱۴۰۱ مجمـوع درآمدهـای نفتـی کشـور ۴۳ میلیـارد دلار بـود که ایـن اعـداد نشـان می دهـد ایـران حـدود ۲ برابـر درآمدهـای نفتـی خـود را صـرف پرداخـت یارانـه انـرژی کـرده اسـت.

تازه ترین ترازنامـه انـرژی کشـور شـدت مصـرف فرآورده هـای نفتـی را ۱.۴ برابـر میانگیـن سـرانه مصـرف جهانـی گـزارش می کند. اگر چـه ایـن اعـداد به خودی خود بسـیار بـزرگ هسـتند، امـا زمانـی کـه آن را بـا اعـداد بودجـه و عملکـرد آن در سـال ۱۴۰۱ مقایسـه کنیـم، عمـق فاجعـه مشـخص می شـود.

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی نیز در خردادماه درباره جدی شدن این روند ناترازی هشدار داده و گفته است: مصرف روزانه بنزین کشور ۱۱۰ میلیون لیتر است و مصرف و تولید سربه سر شده اند. سالانه بیش از یک میلیون خودرو عرضه می شود و هیچ خودرویی هم اسقاط نمی شود، در صورت ادامه این روند، ما به ناترازی بنزین خواهیم رسید و واردکننده خواهیم شد.

وی از صدور سالانه حدود ۱.۲ میلیون کارت سوخت نوشماره برای خودروهای نو (معادل مصرف ۳.۵ میلیون لیتر بنزین در روز و ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه تبریز به تنهایی) خبر داده و ابراز نگرانی کرده است: روند کنونی مصرف بنزین را نمی توان با احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین مدیریت کرد و در صورت ادامه این روند، ما به ناترازی بنزین خواهیم رسید و واردکننده خواهیم شد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در حالی درباره رشد فزاینده مصرف بنزین در کشور هشدار داده است که در ماه های ابتدایی سال بوده و این روند در ماه های پیش رو به ویژه در فصل تابستان باز هم افزایش خواهد یافت.

اما وزارت نفت برای حل ناترازی دو راهکار را در دستور کار خود قرار داده، آن طور که جواد اوجی - وزیر نفت - به تازگی اعلام کرده به دلیل افزایش مصرف بنزین، در این حوزه با ناترازی روبه رو شدیم اما توانستیم بنزین مورد نیاز مردم در تابستان امسال را در شرایطی تأمین کنیم که مصرف بنزین به بیش از ۱۴۰ میلیون لیتر در روز رسیده بود، اما هیچ جایگاهی با کمبود بنزین مواجه نشد.

به گفته وی در ادامه ما برای مدیریت موضوع ناترازی بنزین بر دو اقدام متمرکز هستیم؛ نخست اتخاذ سیاست های غیرقیمتی که بر این اساس توانستیم مصرف بنزین را مدیریت کنیم و دوم بهره برداری هر چه سریع تر از پالایشگاه های در حال احداث که ان شاءالله دو پالایشگاه جدید را تا پایان دولت عملیاتی می کنیم.

رشد فزاینده مصرف سوخت در کشور به ویژه پس از افول همه گیری ویروس کرونا در شرایطی اتفاق افتاده است که اگـر مصـرف بنزیـن بـا ۵ میلیـون لیتـر صرفه جویی، از ۱۱۰ بـه ۱۰۵ میلیـون لیتـر کاهـش یابد، بـا احتساب قیمـت ۳۰ هزار تومانی بنزیـن در بازارهای جهانـی، درآمد کشور از این محل به تنهایی، بیش از ۵۴ هزار میلیـارد تومـان خواهـد بـود. این اتفاق در شرایطی است که برای ساخت یک پالایشگاه باید حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شود.