◄ دردسر جدید صنعت هوانوردی ایران

به دلیل اقتصادی نبودن، ایرباس A340 خیلی زود از چرخه تولید کمپانی ایرباس خارج شد.

به گزارش تین نیوز، در روزهای اخیر خبر ورود چهار فروند ایرباس A340 به ناوگان هواپیمایی ماهان توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است.

این در حالیست که در سال های اخیر، شرکت های بسیاری در سرتاسر جهان در حال بازنشست کردن این جت ناکارآمد بوده اند.

نخستین پرواز ایرباس A340 در تاریخ 25 اکتبر 1991 انجام شد. پرنده ای که یارای رقابت با جت بوئینگ 777 را نداشت. در سال 2005، مجموع سفارشات این پرنده به 15 فروند رسید، در حالی که همزمان تعداد سفارشات بوئینگ 777 به 155 فروند رسیده بود.

با توجه به اقتصادی نبودن این هواپیمای چهار موتوره، کمپانی ایرباس در تاریخ 10 نوامبر سال 2011 رسما توقف سفارشات و تولید ایرباس A340 را اعلام کرد. کارشناسان هوانوردی، سنگینی بیش از حد و همچنین مصرف سوخت بسیار بالا در قیاس با هواپیماهای رقیب مانند بوئینگ 777 را از جمله دلایل غیر اقتصادی بودن این هواپیما قلمداد می کنند. 

مصرف سوخت بالای ایرباس A340 با توجه به قیمت بالای سوخت و همچنین بحران انرژی در سال های اخیر، عملا توان این هواپیما را برای رقابت با جت های دو موتوره کارآمدی همچون بوئینگ 777 و ایرباس A350 از بین برد.

با تمام این اوصاف، در دهه اخیر چند فروند از این هواپیما توسط شرکت های هواپیمایی ماهان، آسمان و معراج وارد ناوگان هوایی ایران شد. در چند روز اخیر، خبری جدید در رسانه های همه را شوکه کرد: "ورود 4 فروند ایرباس A340 به ناوگان هوایی کشور"

در حالی چهار فروند ایرباس A340 جدید به ناوگان هوایی ایران وارد شده است که بسیاری از شرکت های هواپیمایی در جهان این هواپیما را از رده خارج کرده اند. به نظر می رسد بازار هوایی ایران، فرصت مناسبی برای ایرلاین های خارجی است تا بتوانند به مناسب ترین شیوه از شر این پرنده پر دردسر خلاص شوند.

تعداد تولیدات ایرباس A340

بر اساس آمار تعداد 377 فروند ایرباس A340 تولید شد که در این میان، هواپیمایی لوفتهانزا با 59 فروند، بیشترین تعداد سفارشات این پرنده ناکارآمد را به نام خود ثبت کرد. اما اکنون تعداد 22 فروند ایرباس A340 شامل 17 فروند سری 300 و پنج فروند سری 600 در اختیار دارد. هواپیمایی لوفتهانزا پروازهای روزانه فرانکفورت به تهران را با این هواپیما انجام می دهد.

لازم به ذکر است که طبق برنامه، شرکت هواپیمایی لوفتهانزا تا سال های آینده چند فروند ایرباس A340 باقی مانده را با هواپیمای محبوب بوئینگ 787 دریم لاینر جایگزین خواهد کرد. بدین ترتیب تا چند سال آینده عملا ایران به عنوان بزرگترین اپراتور این هواپیما در جهان مطرح خواهد بود. 

بر اساس آخرین آمار تنها 146 فروند از این هواپیما در جهان فعال هستند، یعنی بیش از 60 درصد از تولیدات ایرباس A340 اکنون دیگر فعالیت نمی کنند. نکته مهم دیگر این است که نزدیک به 11 درصد پرنده های فعال، اکنون در ناوگان هوایی ایران مورد استفاده قرار می گیرند و چه بسا که این درصد در سال های آینده افزایش پیدا کند.

آمار ایرباس A340 در ایران

بنا بر آخرین آمار، با ورود چهار فروند ایرباس A340 جدید به ناوگان هواپیمایی ماهان ، تعداد ایرباس A340 موجود در ناوگان هوایی کشور به عدد 16 فروند رسیده است. مطابق آمار، 14 فروند در اختیار هواپیمایی ماهان بوده و هواپیمایی آسمان و معراج نیز هر کدام یک فروند در اختیار دارند. 

هواپیمایی ماهان

بزرگترین بهره بردار هواپیمای تاریخ مصرف گذشته ایرباس A340 در کشور، شرکت هواپیمایی ماهان است. این شرکت در دهه نود با وارد کردن تعداد 10 فروند ایرباس A340 به ناوگان هوایی کشور شبکه گسترده ای از پروازهای بین المللی را از شهرهای بزرگ چین گرفته تا شهرهای توریستی اروپا برقرار کرد. این گستردگی شبکه تا جایی بود که ماهان در حال برنامه ریزی برای برقراری پروازهای استرالیا و ژاپن هم بود.

اما در چند سال گذشته و تشدید تحریم ها علیه صنعت مظلوم هوانوردی ایران ، هواپیمایی ماهان عملا تمامی پروازهای خود به اروپا را از دست داد و ایرباس A340 این شرکت، نوعا در مسیرهای منطقه ای مانند دبی، ترکیه و ارمنستان مورد استفاده قرار می گیرد. اتفاقی که بیشتر مسافران کانکشن ایستگاه هوایی دبی و استانبول را تامین می کند.

هواپیمایی آسمان

هواپیمای ایرباس A340-311 شرکت هواپیمایی آسمان با رجیستر EP-APA در تاریخ سوم ژانویه 1992 نخستین پرواز خود را انجام داد و در حال حاضر با عمر بیش از 31 سال به عنوان قدیمی ترین ایرباس A340 جهان در ناوگان هوایی ایران فعالیت می کند.

در اوایل دهه نود شمسی مدت کوتاهی ایرباس A340 در مسیر تهران به استکهلم پرواز کرد. اکنون از این هواپیما در مسیر استانبول پرواز می کند.

هواپیمایی معراج

تنها ایرباس A340-300 تشریفاتی ناوگان هوایی ایران در اختیار شرکت هواپیمایی معراج است. این هواپیما به شماره رجیستری EP-IGA در تاریخ 28 ژانویه سال 1999 نخستین پرواز خود را انجام داد. برد پروازی این هواپیما 13500 کیلومتر است.

بیشتر بخوانید

ایرباس A340 وی آی پی در ناوگان هوایی ایران

در حال حاضر، ایرباس A340 هواپیمایی معراج، به عنوان هواپیمای تشریفاتی دولت جمهوری اسلامی ایران نیز شناخته می شود و روسای جمهور ایران در طول سالیان گذشته با این هواپیما سفرهای بین المللی خود (نیویورک) انجام داده اند.

ناوگان ایرباس 340 کشور در سال 1401

سوال مهم مطرح شده این است که کدام افراد و یا کارشناسان تشخیص می دهند که توسعه شمار ناوگان این هواپیمای ناکارآمد در کشور توجیه پذیر است. باید توجه داشت که صنعت هوانوردی جزو صنایع سنگین به حساب آمده و هزینه های هنگفتی برای بقای هوانوردی در سرتاسر جهان می شود. لذا تصمیم ها و برنامه ریزی های اشتباه می توانند آسیب های جبران ناپذیری را به پیکره نحیف و بی جان صنعت هوانوردی ایران بزند.

باید پرسید که واردات ایرباس A340 به ناوگان هوایی کشور با کدام استدلال انجام می گیرد، هواپیمایی که به دلیل مصرف سوخت بالا، هزینه تعمیراتی نسبتا سنگین و همچنین وزن بسیار زیاد، سالهاست که مورد استقبال شرکت های هواپیمایی قرار نگرفته است، تا جاییکه هواپیمایی لوفتهانزا نیز به عنوان بزرگترین اپراتور این پرنده در حال جایگزین کردن ایرباس A340 با دیگر هواپیماهاست.

توجه داشته باشیم که نخستین صنعت تحریم شده از سوی آمریکا، صنعت هوانوردی بود و تا امروز نیز (به استثنای دوره کوتاه پسابرجام) این تحریم ها و فشارها ادامه دارد. در حال حاضر هواپیمایی ملی ایران (هما) از دریافت سوخت در فرودگاه های اتحادیه اروپا منع شده است و صرفا پروازهای هفتگی معدود اروپایی را با دو فروند جت ایرباس A330 برجامی انجام می دهد تا پرواز اقتصادی شود.

این در حالیست که هواپیمای غیر اقتصادی ایرباس A340 در کشور ما پروازهای منطقه ای دارد، به طوریکه برای پرواز 2.5 ساعته به مقصد دبی از هواپیمای جت برد بلند استفاده می شود. این اقدام در حالت عادی نیز سود دهی پرواز را کم می کند، چه برسد به آنکه از هواپیمایی مانند ایرباس A340 استفاده شود.

این قبیل اقدامات نه تنها موجب رونق صنعت هوانوردی کشور نمی شود، بلکه ترافیک پروازی دبی و استانبول را افزایش می دهد و عملا ناوگان هوایی ایران پشتیبان بزرگ فرودگاه های رقیب در منطقه خواهد بود.