شاه کلید کاهش مصرف سوخت و تحقق اهداف برنامه هفتم

میر حسن موسوی دیزجی، قائم مقام راه آهن جمهوری اسلامی ایران در جریان برگزاری جلسه کمیسیون عالی گراف در تاریخ ۳۱ شهریورماه بر اهمیت توسعه ناوگان ریلی تأکید کرد. قائم مقام مدیرعامل راه آهن در این نشست با اشاره به اهمیت ارتقای عملکرد ناوگان ریلی کشور گفت: وضعیت سیر قطارهای حومه ای در شرایط قابل قبولی قرار دارد و باید با برنامه ریزی دقیق، میزان تأخیر قطارهای مسافری نیز به حداقل برسد.

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، موسوی همچنین با تأکید بر ضرورت تأمین قطعات و موتورهای موردنیاز برای تعمیرات اساسی لکوموتیوها، بر نقش تعیین کننده لکوموتیوهای فعال شبکه ریلی کشور در تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه تأکید کرد.

اهمیت توسعه ناوگان در شکوفایی حمل ونقل ریلی

اگرچه نقش بی بدیل ناوگان به عنوان روبنای حمل ونقل ریلی آشکار است، اما به طور کلی می توان این نقش آفرینی و اهمیت آن را به بخش های زیر تقسیم کرد:

۱. ظرفیت جابجایی

ناوگان ریلی (شامل واگن ها و لکوموتیوها) تعیین کننده ظرفیت واقعی شبکه ریلی است. مهم اینکه هرقدر خطوط ریلی گسترده تر باشد و در عین حال، از ناوگان کافی و متنوع برخوردار نباشیم، حمل بار و مسافر محدود باقی خواهد ماند. بنابراین تعداد و نوع ناوگان، مستقیماً بر حجم حمل ونقل اثرگذار خواهد بود. درست به همین دلیل، مدیرعامل راه آهن بر توسعه ناوگان ریلی به ویژه در بخش مسافری و تنوع بخشی به نوع قطارها تأکید دارد. به عنوان مثال می توان به راه اندازی قطار فدک در مسیر بندرعباس – مشهد مقدس اشاره کرد که به تازگی از سوی دکتر ذاکری مورد بهره برداری قرار گرفته است.

۲. کیفیت خدمات

واگن های مسافری مدرن با امکانات رفاهی، سرعت بالا، تهویه و ایمنی مناسب باعث جذب مسافر می شوند. از سوی دیگر، واگن های باری استاندارد در انواع مختلف نیز سرعت بارگیری و تخلیه را افزایش داده و همزمان، هزینه ها را کاهش می دهند. پس برخورداری از ناوگان مناسب، کیفیت و رقابت پذیری حمل ونقل ریلی را در برابر شقوق دیگر حمل ونقل افزایش خواهد داد.

۳. بهره وری و صرفه اقتصادی

ناوگان جدید با مصرف انرژی کمتر و هزینه نگهداری پایین تر، بازدهی اقتصادی سیستم ریلی را افزایش می دهد. به ویژه در مقایسه با جاده، قطارهایی با ظرفیت بالا و مصرف سوخت پایین، هزینه حمل هر تُن-کیلومتر یا هر نفر-کیلومتر را به حداقل می رسانند. این موضوع نهایتاً سبب خواهد شد تا علاوه بر افزایش درآمد و سود خالص شرکت های ریلی، هزینه حمل مسافر نیز به واسطه ناوگان جدید و تازه نفس، تا حد چشمگیری کاهش یابد.

۴. ایمنی و پایداری

ناوگان فرسوده یکی از مهم ترین عوامل حوادث ریلی است. اما نوسازی و نگهداری منظم ناوگان، علاوه بر کاهش ریسک سوانح ریلی، منجر به افزایش طول عمر شبکه شده و از ایجاد ترافیک یا توقف های ناگهانی جلوگیری می کند. همین موضوع می تواند شهروندان را به سمت استفاده از حمل ونقل ریلی و جایگزین سازی سفرهای جاده ای با ریل سوق دهد.

کاهش چشمگیر مصرف سوخت با توسعه حمل ونقل ریلی

علاوه بر مزایای یادشده، توسعه حمل ونقل ریلی را می بایست شاه کلید کاهش مصرف سوخت در کشور دانست. به گفته مدیرعامل راه آهن، کاهش میزان مصرف سوخت هیچ راهی جز توسعه حمل ونقل ریلی ندارد.
مصرف بالای سوخت طی سال های اخیر به یکی از معضلات پیچیده پیش روی اقتصاد کشور تبدیل شده است. تخصیص یارانه سنگین سوخت علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین به دولت، منجر به رشد استفاده بی رویه از خودروهای شخصی شده که مواردی چون آلودگی هوا و افزایش ترافیک در کلان شهرها، حداقل آسیب این پدیده به شمار می روند.
طبق گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، روزانه ۱۱۸ میلیون لیتر بنزین و ۲۱ میلیون مترمکعب سی ان جی در کشور مصرف می شود. این در حالی است که خبرگزاری مهر در روز اول فروردین ماه سال جاری از افزایش مصرف بنزین به ۱۶۴ میلیون لیتر در روز خبر داد که رکوردی تاریخی به حساب می آید. مجموع مصرف سوخت های رایج در ایران ازجمله بنزین، گازوئیل و سی ان جی نیز ۲۶۳ میلیون لیتر اعلام شده است. با این حساب می توان مدعی شد که متوسط مصرف سوخت در ایران رقمی بین ۱۲۰ الی ۱۶۰ میلیون لیتر است که رقم بسیار بالایی است.
از سوی دیگر، بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، دولت ایران تنها در سال ۲۰۲۲ رقمی حدود ۶۲.۷ میلیارد دلار یارانه سوخت پرداخت کرده که ۴۸.۸ میلیارد دلار از این مبلغ تنها بابت تأمین سوخت های فسیلی ازجمله بنزین و گازوئیل بوده است. اما نگاهی به گزارش پیشین این صندوق در سال ۲۰۲۰ نشان می دهد که یارانه پرداختی دولت به سوخت حدود ۴۱.۷ میلیارد دلار بوده است؛ مقایسه این دو رقم نشانگر افزایش چشمگیر یارانه پرداختی در بازه زمانی سالانه است.