ایرادهای طرح فروش ایران خودرو/ دلیل قوانین یک شبه سامانه فروش خودرو چیست؟

طرح فروش ایران خودرو هفته پیش پس از گذشت یک سال و نیم از آخرین فروش عادی این شرکت برگزار شد. با وجود اینکه به همان طرح فروش قبلی ایران خودرو نیز ایراداتی وارد است، برنامه فعلی نیز بدون مشکل نبود.

به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، طرح فروش ایران خودرو برای متقاضیان عادی، سرانجام پس از گذشت یک سال و نیم از اولین دوره فروش در سامانه یکپارچه، هفته پیش آغاز شد و قرار است قرعه کشی آن در هفته آینده انجام شود. این طرح که یکی از بزرگ ترین طرح های فروش خودرو پس از مرحله دوم سامانه یکپارچه به شمار می رود، ایرادهایی داشت و این نشان می دهد با گذشت بیش از پنج سال از رشد قیمت ها در بازار خودرو، هنوز دولت نتوانسته این بازار را ساماندهی کند.

بعد از رشد قیمت ها در بازار خودرو و افزایش اختلاف نرخ درِ کارخانه و بازار خصوصاً در خودروهای داخلی، دولت اجازه افزایش ناگهانی نرخ های درِ کارخانه را به خودروسازان نداد و همین عامل باعث شد علاوه بر زیان ده شدن این شرکت ها، دلالان خودرو در رویای کسب سودهای چندصد میلیون تومانی، وارد این بازار شوند.

تاریخچه طرح های ناموفق ثبت نام خودرو

از همان ابتدا که تعداد متقاضیان خودرو جهش سرسام آوری نسبت به تعداد خودروهای تولیدشده پیدا کرد، طرح ها و قوانین متفاوتی برای فروش خودرو راه اندازی شد. بلافاصله پس از رشد قیمت های چند ۱۰ میلیون تومانی خودرو در بازار که از سال 1397 صورت گرفت، خودروسازان طرح فروش فوری با تحویل 30روزه را غیرفعال کردند و در مواردی محدود، مازاد تولید خود را به صورت پیش فروش هایی با موعد تحویل یک ساله یا بیشتر و با قیمت غیرقطعی انجام می دادند.

پس از گذشت چند ماه، قرعه کشی با قوانینی از جمله شرط داشتن گواهینامه، نداشتن پلاک فعال، ماندن سند خودرو در رهن شرکت سازنده به مدت یک سال و... انجام می گرفت و متقاضیان باید در یک ماراتن ثبت نام، اقدام به خرید خودرو از شرکت مربوطه می کردند. این طرح به قدری ناموفق بود که متقاضیان واقعی خودرو به هیچ عنوان توان ثبت نام سریع را نداشتند و خودروهای عرضه شده غالباً نصیب دلالان بازار می شد.

گرچه ایرادهای بسیاری نیز به طرح قرعه کشی وارد بود، اما به نظر در آن برهه زمانی هیچ روش بدیلی برای فروش خودرو وجود نداشت. پس از گذشت چند سال و در اواخر سال 1401، سامانه یکپارچه فروش خودرو فعالیت خود را آغاز کرد و بزرگ ترین طرح فروش خودرو با حضور چندین شرکت خودروساز راه اندازی شد.

اما بعدها مشکل عجیب این سامانه نیز مشخص شد و آن متعهد نبودن خودروساز در قبال تحویل خودرو به برندگان بود. خودروسازان ادعا می کردند با توجه به اینکه هیچ پولی از سوی متقاضیان به حساب این شرکت ها واریز نمی شود، بنابراین خودروسازان نیز تعهدی در قبال موعد تحویل خودروها ندارند. بنابراین اتفاقی که می افتاد این بود، علاوه بر اینکه متقاضی سر موعد مقرر به خودرو خود نمی رسید، هم خودروساز و هم خریدار از وضعیت ناراضی بودند.

در نهایت وضعیت به جایی رسید که شرکت ها اخیراً بدون اینکه محصولات خود را در سامانه یکپارچه داخلی عرضه کنند، در سامانه های فروش خودشان اقدام به عرضه محصولات داخلی کنند. این اولین گام در راستای بازگشت به فروش عادی سال های گذشته است، اما طرح فروش اخیر ایران خودرو هم که با همین روش اجرا شد، ایرادهایی داشت که در ادامه بررسی می شود.

خرید خودرو با مشخصات نامعلوم!

پیش از آغاز طرح فروش ایران خودرو، این شرکت اطلاعیه ای منتشر کرد که طبق آن قرار شد تعدادی از محصولاتش به صورت مازاد برای طرح عادی عرضه شود. اما نکته عجیب اول این بود که مدل دقیق تعدادی از خودروهای عرضه شده تا زمان آغاز به کار سامانه فروش ایران خودرو مشخص نبود.

برای مثال در اطلاعیه گفته شد سورن پلاس بنزینی و محصولات خانواده هایما در طرح فوق به فروش می رسد، اما معلوم نبود منظور از سورن پلاس، موتور ملی یا XU7 است که این دو خودرو در بازار اختلاف قیمت حدود 100 میلیون تومانی دارند. از سوی دیگر شرکت ایران خودرو چهار محصول از هایما را مونتاژ می کند که پس از راه اندازی طرح فروش، گفته شد سه مدل هایما S7 پلاس، S5 و 7X در این طرح برای عرضه حضور دارند و خبری از هایما 8S نیست.

از سوی دیگر با وجود اینکه از ابتدای هفته اخیر گفته شد خریداران با مراجعه به وب سایت فروش ایران خودرو به انتخاب یکی از روش های فروش فوق العاده یا پیش فروش اقدام کنند، اما جزئیات این طرح ها مشخص نیست.

یعنی علاوه بر اینکه ایران خودرو زمان تحویل دقیق خودروها را تاکنون به طور رسمی اعلام نکرده، بلکه نه رنگ نه سود مشارکت و نه مهلت واریز وجه محصولات معلوم نیست. البته گفته شده موعد تحویل تمامی خودروهای فروخته شده در طرح فوق تا پایان سال خواهد بود که باز هم جای شکر دارد.

موضوع بلوکه کردن پول در حساب های وکالتی هم داستان دیگری بود که در آخر تکلیفش مشخص نشد. به این ترتیب که با گذشت چند روز از آغاز مهلت وکالتی کردن حساب ها، ستار شیرعالی معاون نظارت و بازرسی امور اقتصادی سازمان بازرسی کل کشور گفت: بانک ها ادعا می کنند منابع ندارند اما متاسفانه در طرح وکالتی که تبلیغات گسترده رقابت ناسالم انجام می دهند و برخلاف ضوابط و مقررات به مشتریان تسهیلات پرداخت می کنند، این خلاف دستورالعمل های نظام بانکی است. 

بنابراین با وجود اینکه معاون نظارت و بازرسی امور اقتصادی سازمان بازرسی کشور از غیرقانونی بودن اعطای تسهیلات بانک ها برای وکالتی کردن حساب های بانکی خبر داد، اما این موضوع بدون مشکل انجام شد و متقاضیان توانستند با دریافت تسهیلات 80 میلیون تا 130 میلیون تومانی، اقدام به ثبت نام در قرعه کشی ایران خودرو کنند.