نگارش چشم انداز تهران دور از آرمان گرایی اما با واقع گرایی

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، شیوا فتاحی اظهار کرد: آینده پژوهی حوزه بسیار وسیعی دارد و در مدل های برنامه ریزی و سیاست گذاری شهری متاخر، آینده پژوهی شهری یکی از حلقه های بنیادین سیاست گذاری شهری محسوب می شود.

فتاحی ضمن تاکید بر اهمیت این حوزه به ویژه در جهان امروز که برنامه ریزی شهری به سمت پویایی حرکت می کند، افزود: به طور قطع آینده پژوهی در برنامه ریزی های داینامیک نقش بنیادینی دارد؛ چون سناریوهای به دست آمده با توجه به تغییرات و تکانه ها، سیاست گذاران شهری را به سمت سیاست های منطبق با شرایط جدید سوق می دهد و از آن مهم تر در هر مرحله ای که سیاست گذاری بازنگری می شود این سناریوها نیز بازنگری و به روز خواهد شد و در واقع این پویایی در همه مراحل چرخه سیاست گذاری تسری پیدا می کند.

وی با بیان اینکه انسان به طور فطری دوست دارد از آینده خبر داشته باشد، با وام گرفتن از این نقل قول که هیچ چیز به اندازه آینده سیاسی نیست، یادآور شد: شاهدیم که در جهان امروز سرمایه گذاری زیادی صرف این موضوع می شود و گران ترین طرح ها طرح هایی است که از آینده به مردم خبر می دهند تا بتواند براساس آن برنامه ریزی بهتری برای آینده خود داشته باشند.

رییس گروه آینده پژوهی مرکز مطالعات شهر تهران گفت: در شهرداری تهران نیز سعی شده نشست هایی با این رویکرد برگزار شود در این راستا مهم ترین سلسله نشست هایی که در حال برگزاری آن هستیم و یک جلسه از آن نیز برگزار شده در خصوص چشم انداز شهر تهران است که زیرمجموعه سلسله نشست های شهرهای آینده قرار می گیرد.

فتاحی با بیان اینکه تاکنون مخاطبان اصلی ما جامعه شهری بودند که پیشتر در حوزه چشم انداز و چشم انداز نویسی شهری کارکرده و در این زمینه تجربه و مداخله ای داشته یا به نوعی ذی نفوذ و ذی نفع بوده اند، اضافه کرد: ما مصمم هستیم تا به تدریج جامعه مخاطب را گسترده تر کنیم از همین رو مایل هستیم از حضور اساتید دانشگاهیان، نخبگان و افرادی که در این زمینه پژوهش داشتند، استفاده کنیم تا به تدریج مردم نیز وارد این موضوع شوند.

وی ضمن تاکید بر فعالیت های این مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ادامه داد: مرکز مطالعات اکنون به لحاظ قانونی و نهادی متولی تدوین چشم انداز بعدی تهران نیست اما هیچ نهادی شاید به اندازه مرکز مطالعات، در مطالعات شهری و سیاست گذاری های شهری تهران مطالعات گسترده، همه جانبه و بی طرفانه انجام نداده است.

رییس گروه آینده پژوهی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در ادامه افزود: این امر بستری را فراهم می کند که مرکز مطالعات بتواند نقش آفرینی بهتری در حوزه چشم انداز شهری تهران داشته باشد و آن را به مدیریت شهری ارائه بدهد؛ یعنی یک همکاری فرابخشی خیلی خوبی را می طلبد. فارغ از اینکه چه کسی به صورت قانونی در این زمینه مکلف یا موظف است، این چشم انداز شهری تهران باید همکارانه و در فرایندی مشارکتی نوشته شود البته آسیب شناسی چشم اندازهای قبلی نیز باید مدنظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: در این راستا از افرادی که زحمت نوشتن چشم اندازهای قبلی را تقبل کرده بودند، دعوت شد تا نظرات آنان را جویا شویم و بیشترین نقدها را همین افراد نسبت به این چشم انداز دارند. یعنی قشنگی ماجرا این است که خودشان دقیقا متوجه ضعف های ساختاری - نهادی هستند و راه حل ها را نیز می دانند؛ بنابراین اگر اشتباهات خودمان را تکرار نکنیم، به طور قطع چندین گام جلوتر قرار می گیریم و موفق می شویم که یک چشم انداز درست بنویسیم و دید بهتری به آینده داشته باشیم.

فتاحی تاکید کرد: از گذشته چشم انداز نویسی شهری عموما بر اساس مدل آرگون بسیار آرمانی نوشته می شد؛ چون منطق این بود که ایده آل ها در نظر گرفته شود تا بتوان به سمت ایده آل حرکت کرد؛ اما در سال های اخیر به این نتیجه رسیده اند که چشم انداز را واقع گرایانه بنویسند و تحقق پذیری را بالا ببرند و دائما سیاست ها را بازنگری کنند؛ چون هر عامل نوظهوری که وارد فرایند مدیریت شهری می شود، چرخه برنامه ریزی را متاثر می کنند که این امر تحقق پذیری طرح ها را بالا می برد.

وی یادآور شد: گروه مطالعات آینده پژوهی تلاش دارد که دید مناسبی از مطالعات پایه در مورد آینده در پژوهش های شهری شکل گیرد که یکی از این تلاش ها، سلسله نشستِ های «شهر آینده، شهروند آینده» است که دومین سری از این نشست ها در روز ۱۰ مهرماه با موضوع «پایش روندهای معاصر در افق شهر آینده، آیا ظهور نزدیک است؟» برگزار خواهد شد امید است با رویکرد جدیدی که در پیش گرفته شده تا بتوان گام های مفید و موثری را در حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی شهری در راستای تحقق حکمرانی مشارکت محور برداریم.