تهران و دغدغه جای پارک؛ کلید حل کمبود پارکینگ عمومی کجاست؟

فقدان پارکینگ عمومی به خصوص در مناطق پرتردد پایتخت و فاصله معنادار با استانداردهای تعریف شده ظاهرا به گره کوری تبدیل شده که درصورت بازنشدن باتوجه به انبوهی از مشکلات در بخش های دیگر همچون عقب ماندگی در حوزه حمل ونقل و آلودگی هوا، درآینده نه چندان دور می تواند مشکل آفرین باشد.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، اگر در تهران زندگی می کنید و ماشین دارید حتماً با چالش پارکینگ عمومی در خیابان، محل کار و سطح شهر هنگام خرید و زندگی روزمره مواجه شده اید. بلای فقدان جای پارک حتی برای مسافران و رهگذرانی که برای مدت کوتاهی در پایتخت سپری می کنند نیز موضوع غریبی نیست.

شهری با ۱۰ میلیون ساکن واقعی، ۲۸ هزار کوچه، ۶۰ بزرگراه، حدود سه هزار خیابان اصلی و فرعی، ۷۱۸ میدان، ۲۷۱ بلوار و بیش از ۳۲ هزار بن بست که هر روز میزبان حدود هشت میلیون خودرو هستند و حداقل نیمی از این تعداد در طول روز وارد خیابانهای سطح شهر می شوند.

این اعداد و ارقام نگاهی اجمالی به وضعیت شهر بر روی کاغذ است درحالی که در کف خیابان شرایط به مراتب بحرانی تر و سخت تر است.

فقدان پارکینگ عمومی به خصوص در مناطق پر تردد شهر همچون بازار و محلات اقتصادی و تجاری شهر به علاوه مناطقی که تجمع پزشکان را میزبانی می کند، تقریباً به گره ای کور تبدیل شده است.

آسیب های اجتماعی بی پارکینگی

سالهاست که موضوع پارکینگ عمومی دغدغه روزانه مردم و تیتر مطبوعات و رسانه ها است. این معضل شهری در مسائل و آسیب های اجتماعی نیز بی تاثیر نبوده و علاوه بر افزایش عصبانیت اجتماعی و آسیب های روحی، پیامدهایی همچون آلودگی هوا، کاهش سرعت شهر، تاخیر در فعالیت روزمره شهروندان، افزایش ترافیک و عوارض بسیاری را به همراه داشته است.

هنوز حادثه خونین آبان ماه سال گذشته بلوار بنی هاشم فراموش نشده است که در پی آن برای تنها یک جای پارک یک مغازه دار در مشاجره ای به قتل رسید. از این دست مشاجره های پارکینگی در زندگی روزمره مردم پایتخت بسیار است و برخی مواقع نیز به درگیری و ضرب و جرح تبدیل می شود.

گذشته از این طبق گزارشات رسمی و غیررسمی هر تهرانی روزانه برای هربار پارک کردن ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت باید معطل باشد که علاوه بر عصبانیت، مصرف بالای سوخت و آلودگی هوا را نیز به همراه دارد. چنانچه این عدد درست باشد، اگر روزانه حداقل ۲ میلیون خودرو در سطح شهر تردد کنند و با احتساب مصرف میانگین ۱۰ لیتر در ساعت (به دلیل تردد درون شهری) هر خودرو، خواهیم دید با برطرف شدن معضل پارکینگ روزانه ۷ میلیون لیتر سوخت صرفه جویی می شود.

این اعداد با درنظر گرفتن خودروهای غیربومی و همچنین مصرف بالای خودروهای فرسوده می تواند بیش از محاسبه بالا باشد که در نتیجه قدمی بزرگ در کاهش آلودگی و مصرف سوخت است. آلودگی که در شرایط عادی هضم آن از توان پایتخت خارج است و رفع همین مسئله می تواند بار بزرگی را از دوش شهر بردارد.

یک شهر در تامین جای پارک

با وجود اینکه معضل کمبود پارکینگ در سطح شهر تهران از مدیریت های مختلف عبور کرده است، اما همچنان مسئولان بر ناتوانی شهر در رفع این ابرچالش معتقد هستند. سید محمد آقامیری، نایب رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران آذرماه امسال در گفت و گویی مطبوعاتی اعلام کرد: کمبود شدید سرانه جای پارک در تهران به حدی است که شهرداری نمی تواند به تنهایی این معضل را حل کند.

وی شهرداری را ناتوان در حل معضل کمبود پارکینگ عنوان کرد و گفت: «برآوردها نشان می دهد که تهران حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد جای پارک کم دارد و کمبود شدید سرانه جای پارک در تهران، به شکلی نیست که شهرداری بتواند بدون کمک گرفتن از بخش خصوصی آن را جبران کند.»

طبق استانداردهای جهانی باید در هر یک کیلومتر مربع از سطح شهر، ۱۰ مجتمع پارکینگی با حداقل ۳۰۰ کیلومتر جای پارک وجود داشته باشد، در حالیکه تهران در هر کیلومتر مربع تنها سه مجتمع پارکینگ عمومی دارد و بنابراین می توان گفت تهران حدود ۵۰۰ مجتمع پارکینگی کم دارد.

به نظر می رسد شهرداری نه تنها در تامین پارکینگ، بلکه در تحمیل اجرای قانون پارکینگ نیز با چالش مواجه است. تیرماه امسال زهرا شمس احسان عضو دیگر شورای اسلامی شهر تهران در مصاحبه ای اعلام کرد: «علی رغم آن که تأمین قطعی و احداث پارکینگ مورد نیاز برای تمامی واحدهای تولیدی و تمام ساخت و سازهای شهری دربند ۱-۶-۶ طرح جامع، بند ۱-۱۲ ضوابط و مقررات طرح تفصیلی یکپارچه شهر تهران و مصوبه ۵۰۲ کمیسیون ماده پنج مورد تاکید قرار گرفته، اما در سنوات گذشته به دلایل مختلف از جمله دریافت تعهد از مالکان جهت تأمین پارکینگ در شعاع ۲۵۰ متری کسری پارکینگ های زیادی بر پایتخت تحمیل شده است.»

به گفته او، موضوع رفع پارکینگ ها به صراحت در تبصره های بودجه نیز به عنوان تکلیف شهرداری آمده علی رغم پیش بینی منابع بالغ بر ۳,۱۰۰ میلیارد تومان از محل عوارض تأمین پارکینگ در بودجه مصوب سال های ۹۸، ۹۹، ۱۴۰۰ و۱۴۰۱، اقدامات مشخص و مشهودی برای رفع این مشکل انجام نشده و گزارشی نیز از برنامه ها و اقدامات شهرداری تهران در این زمینه ارائه نشده است.

دوگانه اراضی بلا استفاده شهرداری

بسیاری از کارشناسان یکی از راهکارهای رفع معضل کمبود پارکینگ عمومی را استفاده از اراضی بلااستفاده شهرداری برای احداث پارکینگ می دانند. اراضی که به گفته عضو شورای شهر «شهرداری املاک زیادی در اختیار ندارد که بتواند آن ها را به پارکینگ عمومی تبدیل کند».

این درحال است که وحید سرلک معاون وقت فنی و مهندسی سازمان حمل ونقل شهرداری تهران آذرماه پارسال از اختصاص ۱۵ زمین متعلق به شهرداری برای ساخت پارکینگ خبر داد و گفت: البته کار به همین ۱۵ نقطه ای که تاکنون شناسایی شده ختم نمی شود و شناسایی زمین ها و احداث پارکینگ های عمومی بیشتر همچنان ادامه خواهد داشت.

سرلک مدعی شد: در این مناطق ۱۵ گانه تعیین شده، تا پایان سال ۱۴۰۰ تعدادی از این پارکینگ ها احداث و آماده بهره برداری می شود و مابقی نیز اوایل سال ۱۴۰۱ احداث خواهد شد.

جای خالی سرمایه گذار بخش خصوصی

در کنار ظرفیت های شهرداری برای تبدیل فضاهای بلا استفاده در جهت تامین پارکینگ عمومی، همواره ورود سرمایه گذار بخش خصوصی به عنوان بهترین راهکار شناخته می شود. سرمایه گذاری که مسئولان مدیریت شهری تهران اعتقاد دارند که شهرداری تهران باید شرایط را تسهیل کند تا بخش خصوصی رغبت پیدا کند که برای ساخت مجتمع های پارکینگی وارد میدان شود.

اما همانطور که بارها در رسانه ها گفته شد، قیمت بالای زمین و هزینه سنگین ساخت پارکینگ و نرخ پایین و توجیه ناپذیری پارکینگ داری دو لبه تیز جلوگیری از ورود بخش خصوصی به این حوزه هستند.

کجا ایستاده ایم؟

همانطور که گفته ایم تا الان دَر محرومیت پایتخت از پارکینگ عمومی بر روی یک پاشنه می چرخد. رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی تهران با پذیرش معضل پارکینگ عمومی گفت: پارکینگ ها به عنوان مستحدثاتی که دارای صرفه اقتصادی برای مردم و سرمایه گذاران نیستند، مانع ورود بخش خصوصی می شوند.

سیدجعفر تشکری هاشمی به افزوده شدن بار بی پارکینگی خانه ها به شهر اشاره کرد و ادامه داد: طی دهها سال گذشته وقتی مجوز ساخت و ساز داده می شد بعضاً کسری پارکینگها به جریمه کسری پارکینگ تبدیل می شد، در حالی که منابع این جرایم صرف ایجاد پارکینگ جدید در سطح شهر نمی شد بلکه وارد سبد هزینه های جاری شهر می شد.

نماینده مردم تهران در پارلمان شهری با بیان اینکه مقررات شهرسازی ما هم به گونه ای نبود که بخواهد آن میزان تقاضا را جبران کند، افزود: مثلا پاساژی که روزانه هزاران نفر به آن مراجعه می کنند پارکینگی مناسب برای آن پیش بینی نشد.

تشکری با تاکید بر اینکه همچنان تهران با چالش کمبود پارکینگ عمومی و مسکونی دست و پنجه نرم می کند، گفت: افزایش قیمت زمین و هزینه ساخت رغبتی برای حضور سرمایه گذاران به این بخش نمی گذارد که در این جا لازم است ما مشوق هایی درنظر بگیریم.

وی درباره کمبود پارکینگ های مسکونی نیز گفت: طبق دستور قانون دریافت جریمه نقدی به ازای کمبود پارکینگ در ساختمان های مسکونی ممنوع شده و تمامی سازندگان ملزم به تامین پارکینگ بر اساس تعداد واحدها هستند.

تشکری در واکنش به میزان کمبود پارکینگ عمومی و مسکونی در پایتخت گفت: فعلاً آمار دقیقی وجود ندارد اما آنچه واقعیت دارد با چالش بزرگی در این بخش مواجه هستیم.

جمله پایانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی تهران نشان میدهد جایی که اکنون تهران ایستاده است با نیازهای آن فاصله ای معنادار دارد که با توجه به انبوهی از مشکلات در بخش های دیگر همچون عقب ماندگی در حوزه حمل و نقل و آلودگی هوا، درآینده نه چندان دور می تواند مشکل آفرین باشد.