کارمندداری بانک ها با وام های میلیاردی!

به گزارش تین نیوز به نقل از جوان آنلاین، پارتی بازی بانک ها برای کارمندان خود موضوع امروز و دیروز نیست. حاتم بخشی های بانک ها برای جوانان، مستأجران و حتی تولیدکنندگان نیست، فقط کارمندان خودشان باید از سفره پهن شده شان بهره مند شوند. از سال ۱۴۰۰ تاکنون میزان تسهیلات میلیون و میلیاردی کارمندان بانک ها علنی شده، اما به رغم وعده های بانک مرکزی هیچ اقدامی برای مقابله با آن انجام نگرفته است. با وجود کمبود شدید منابع برای پرداخت تسهیلات حمایتی خانوارها و تأمین اعتبارات مورد نیاز در بخش تولید، مبلغ وام های پرداختی به بانکداران رو به افزایش است. در پایان سال ۱۴۰۲ مجموع تسهیلات پرداختی به کارکنان ۱۱ بانک کشور از ۱۲۴ هزارمیلیارد تومان فراتر رفته و در برخی بانک ها بیش از یک میلیاردتومان به ازای هرنفر وام پرداخت شده که عمدتاً با بهره پایین و بازپرداخت طولانی مدت است. این روند در حالی است که بانک مرکزی برای کنترل تورم و رفع ناترازی های ساختاری در سیستم بانکی کشور، از تمامی پرداخت های غیرضروری تسهیلات جلوگیری کرده است، اما به نظر می رسد با وجود نقش پررنگ بانک ها در بروز تورم های بالا در ایران، بانکی ها حاضر به پرداخت سهم خود از هزینه اصلاحات اقتصادی نیستند و در زمان تقسیم منابع موجود، اولویت اول را به خودشان می دهند. 

این روزها متقاضیان وام پشت در بانک ها صف کشیده اند و به دلیل کمبود شدید اعتبارات بانکی، پرداخت ها بسیار کند انجام می شود؛ موضوعی که به دلیل سیاست های سختگیرانه بانک مرکزی در اصلاح ترازنامه بانک ها و کنترل شدید متغیرهای اثرگذار بر رشد نقدینگی رخ داده است. 

در واقع بانک مرکزی برای کنترل تورم و رفع ناترازی های ساختاری در سیستم بانکی کشور از تمامی پرداخت های غیرضروری تسهیلات جلوگیری کرده و اعطای تسهیلات بدون در نظر گرفتن منابع و مصارف آن، برای بانک ها ممنوع شده است، البته رقم پرداخت تسهیلات در مقایسه با سال قبل رشد یافته، اما همچنان از تقاضای بنگاه ها و خانوار کمتر است. 

از نظر بسیاری از کارشناسان، این اقدام بانک مرکزی با هزینه هایی نیز همراه است و می تواند در آینده باعث کاهش تولید و اشتغال شود. آن ها بر این باورند که پرداخت هزینه اصلاحات اقتصادی نباید تنها بر دوش طبقات ضعیف و کم برخوردار جامعه باشد و لازم است تمامی افراد و گروه ها سهم خود را از هزینه اصلاحات بپردازند چراکه تنها در این صورت می توان امیدوار بود عموم جامعه با سیاستگذاران همراه و هم جهت شوند و در راستای تحقق سیاست ها گام بردارند. اما انتشار تسهیلات پرداختی به کارمندان بانک ها نشان می دهد با وجود نقش پررنگ بانک ها در بروز تورم های بالا در ایران، بانکی ها حاضر به پرداخت سهم خود از هزینه اصلاحات اقتصادی نیستند و در زمان تقسیم منابع موجود، اولویت اول را به خودشان می دهند. 

با وجود کمبود شدید منابع برای پرداخت تسهیلات حمایتی خانوارها و تأمین اعتبارات مورد نیاز در بخش تولید، مبلغ وام های پرداختی به بانکداران رو به افزایش است. نگاهی به آمارهای بانک مرکزی و میزان تسهیلات پرداختی به کارمندان بانک ها نشان می دهد این روند نادرست از سال ۱۴۰۰ رواج گرفته است. بانک های خصوصی و دولتی در سال۱۴۰۰ بیش از ۱۴۶ هزارمیلیارد تومان تسهیلات به کارکنان خود پرداخت کرده اند. بانک صادرات با ۲۸ هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان، بانک تجارت با ۱۷ هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان و بانک ملت با ۱۴ هزارو ۹۰۰ هزارمیلیارد تومان بیشترین میزان وام به پرسنل خودشان را داشته اند. 

 ۴۰۵ میلیون به ازای هر کارمند در سال ۱۴۰۰ 

آنطور که تارنمای «اکو ایران» گزارش داده، در سال ۱۴۰۰، متوسط وام ارائه شده به کارمندان بانک صنعت ومعدن به ازای هر نفر حدود ۸۴۷میلیون تومان بوده که بیشترین رقم را در بین بانک ها به خود اختصاص داده است. پست بانک ایران با ۶۵۱ میلیون تومان و بانک مسکن با حدود ۶۱۰ میلیون تومان نیز در رده های بعدی قرار دارند. کمترین رقم هم مربوط به بانک اقتصادنوین بوده است که متوسط نفری ۱۷۶ میلیون تومان وام گرفته اند. همچنین این محاسبات نشان می دهد در کل شبکه بانکی ایران، به طور متوسط هر کارمند در سال ۱۴۰۰ بیش از ۴۰۵ میلیون تومان وام گرفته است. 

 وام پرچرب بانک مرکزی

در سال ۱۴۰۱ علاوه بر بانک ها، بانک مرکزی نیز وام های پرچربی برای کارمندانش اختصاص داد، به طوری که در فصل آخر سال ۱۴۰۱، بانک مرکزی به هر کارمندش حداقل یک میلیاردو ۳۰۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه با مدت بازگشت بیش از ۳۰ سال پرداخت کرده است. همچنین بر اساس گزارش عملکرد بانک ها، طی دوره های فصلی سال۱۴۰۱، مجموع تسهیلاتی که بانک ها به اشخاص مرتبط با خودشان در سه ماهه منتهی به خرداد، شهریور، آذر و اسفندپرداخت کرده اند، به ترتیب برابر با ۲۵۵ هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان، ۲۰۲ هزارمیلیارد تومان، ۲۱۲ هزارو ۱۰۰ میلیارد تومان و ۹۵ هزارمیلیارد تومان بوده است. این آمارها حاکی از آن است که نظام بانکی بیش از دو برابر تسهیلات پرداخت به نهضت ملی مسکن را در سال ۱۴۰۱ به اشخاص مرتبط با خود، وام داده است. 

 محدودیت پرداخت تسهیلات به اشخاص مرتبط با بانک ها

اواخر شهریور سال ۱۴۰۱ با علنی شدن پرداخت بانک ها به کارمندان در سال های قبل، رئیس جمهور فقید از بانک مرکزی خواست مانده تسهیلات کلان و اشخاص مرتبط به حد مجاز برسد، از این رو بانک مرکزی در مصوبه ای پرداخت تسهیلات به اشخاص مرتبط با بانک ها را محدود کرد. از آن تاریخ تاکنون این مصوبه فقط خاک خورده و بانک مرکزی و شبکه بانکی هیچ توجهی به آن نداشته اند، البته هرازگاهی که بانک مرکزی به این رفتار بانک ها واکنش نشان می داد و به آن ها فشار وارد می کرد، بانک ها شروع به وام دهی ضربدری به یکدیگر می کردند، یعنی بانک یک به بنگاه های بانک دو وبالعکس وام می داد. آمارها نشان می دهد بانک ها به میزان بسیار کلانی، به زیرمجموعه های خود وام داده اند، بنابراین در چنین ساختاری نه مردم و نه بخش خصوصی جایگاه دریافت وام را ندارند و متأسفانه اقتصاد ایران نیز بانک محور است و بیش از ۹۰درصد تأمین مالی اقتصاد ایران از کانال بانک ها انجام می شود. همین مسئله موجب شده است هم بخش خصوصی و هم مردم در سطح خرد قفل شده اند و به منابع بانک ها دسترسی ندارند.

 ارقام خیره کننده وام به کارکنان بانک ها در سال گذشته 

در روزهای اخیر برخی از رسانه ها آمار تسهیلات پرداختی به کارمندان بانک ها در سال ۱۴۰۲ را علنی کردند، با این تفاوت که در سال گذشته به دلیل افزایش تورم تسهیلات از صدهامیلیون تومان عبور کرده ومیلیاردی شده است. 

به گزارش نورنیوز، در پایان سال ۱۴۰۲ مجموع تسهیلات پرداختی به کارکنان ۱۱ بانک کشور از ۱۲۴ هزارمیلیارد تومان فراتر رفته است و در برخی بانک ها بیش از یک میلیاردتومان به ازای هر نفر وام پرداخت شده که عمدتاً با بهره پایین و بازپرداخت طولانی مدت است. 

سرانه بالای پرداخت وام به کارکنان بانکی در حالی است که در سال ۱۴۰۲ جمعاً ۵ هزارو ۶۴۶ هزارمیلیاردتومان به بخش های مختلف اقتصاد ایران تسهیلات پرداخت شده که کمتر از ۶۶ میلیون تومان به ازای هر ایرانی است. 

بررسی صورت های مالی ۱۱ بانک فعال در بازار سرمایه نشان می دهد در سال ۱۴۰۲ مبلغ وام و تسهیلات پرداختی به کارکنان بانک ها تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته است. جمع تسهیلات و وام پرداختی به کارکنان در این ۱۱ بانک تا پایان سال ۱۴۰۲ به بیش از ۱۲۴ هزارمیلیارد تومان رسیده و ارقام پرداختی در تمامی این بانک ها به نسبت سال ۱۴۰۱ با رشد قابل توجهی روبه رو بوده است. همچنین جمع تسهیلات پرداختی بانک های منتخب به اشخاص و شرکت های فرعی و وابسته، بالاتر از ۱۰۷ هزارمیلیارد تومان بوده است. این عنوان در بانک های ملت، تجارت، صادرات و آینده به نسبت سال ۱۴۰۱ کاهش یافت، اما در بانک های پارسیان، پاسارگاد، پست بانک ایران، کارآفرین، سامان و سرمایه افزایش یافته است. در جدول زیر مبلغ و درصد تغییرات پرداخت وام های بانکی به اشخاص و شرکت های وابسته و کارکنان بانک ها قابل مشاهده است. 

مطابق ارقام جدول فوق، بیشترین رشد پرداخت تسهیلات به کارکنان بانک ها در بانک های رسالت، کارآفرین و پارسیان به ثبت رسیده است، با این حال اگر مبلغ وام های پرداختی را به تعداد کارکنان بانک ها تقسیم کنیم، مشخص می شود بیشترین مبلغ وام به ازای هر نفر، در بانک های صادرات، رسالت، پست بانک ایران و ملت پرداخت شده است. 

در پایان سال ۱۴۰۲ به ازای هر کارمند در بانک های مذکور بین یک میلیارد تا یک میلیاردو ۶۷۰ میلیون تومان وام و تسهیلات پرداخت شده است. کمترین مبلغ سرانه وام نیز در بانک پاسارگاد به ثبت رسیده و این بانک به ازای هر نفر حدود ۲۵۰ میلیون تومان تسهیلات و وام پرداختی داشته است.