تحویل ۱۲۰ دستگاه لکوموتیو مسافری ایران سفیر به ناوگان ریلی کشور

تین نیوز | کسب جایگاه برتر تولید ناوگان ریلی در کشور و دستیابی به حداکثر سهم بازار داخلی و حضور موثر و مستمر بخش حمل و نقل ریلی گروه مپنا در بازارهای منطقه از جمله اهداف بخش حمل و نقل ریلی گروه مپناست.

در این خصوص با دکتر "حسین قماشی"، مدير عامل شرکت مهندسي و ساخت لکوموتيو مپنا گفتگویی انجام شده است که در زیر می خوانید:

لطفا در خصوص فعالیت های جاری و پروژه های شرکت مپنا لکوموتیو برای توسعه صنعت ریلی توضیحاتی ارائه فرمایید.
شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیو مپنا با آغاز فعالیت‎های تولید لکوموتیوهای مسافری ایران سفیر، همزمان نسبت به تجهیز خط تولید لکوموتیو در سالن های بدنه سازی، مونتاژ، رنگ و تست و راه اندازی اقدام نمود.

بر این اساس تعدادی از ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز و همچنین برخی از عملیات احداث فضاهای کارگاهی اختصاصی همچون کارگاه رنگ و سندبلاست توسط متخصصان این شرکت انجام شد. از طرفی با آغاز تولید لکوموتیوها و اخذ دانش فنی از شرکت زیمنس آلمان، بسیاری از فرایندهای تولید نیازمند بازنگری و بومی سازی بر اساس شرایط خاص موجود در داخل کشور بودند که این امر به تناسب پیشرفت فعالیت تولید لکوموتیوها به تدریج انجام گرفت.

از آنجا که تاکنون فعالیت‌های ساخت لکوموتیو به این وسعت در داخل کشور سابقه نداشته است، تلاش مدیران و کارشناسان شرکت لکوموتیو مپنا بر استفاده حداکثری از توانمندی‌های فنی داخل شرکت و شرکت‌های پیمانکاری داخل کشور، منتج به حصول نتایج قابل توجهی در بخش بومی‌سازی و کسب دانش فنی فرایندهای تولید لکوموتیو در کشور شد. لذا با توجه به مجموع فعالیت‌های صورت گرفته که با عنوان "طرح بومی سازی ساخت تجهیزات و فرایند تولید لکوموتیو در شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیومپنا" ارائه شد، این طرح از نظر دبیرخانه سومین کنفرانس پیشرفت های اخیر در صنعت ریلی نیز، کاملا قابل توجه ارزیابی شده و شایسته تقدیر به عنوان طرح منتخب صنعت ریلی شد.

عناوین برخی از فعالیت‌های مهم انجام شده در کارخانه مپنا لکوموتیو در کنار پروژه اصلی مهندسی و ساخت150 دستگاه لکوموتیو زیمنس به شرح زیر است؛
• پروژه طراحی و ساخت سالن بلاست و رنگ لکوموتیو
• ساخت دستگاه تراورسر (پل متحرک) و نصب در کارخانه شرکت لکوموتیو مپنا
• طراحی و ساخت دستگاه مونتاژ بوژی
• طراحی و ساخت فیکسچرهای ساخت بدنه لکوموتیو
• بومی سازی و تدوین دانش فنی جوشکاری اپراتوری فریم بوژی لکوموتیو بدون استفاده از ربات
• طراحی برنامه کنترل ابعادی اندازه یری بوژی با دستگاه CMM

اهم برنامه های شرکت برای سال جاری شامل موارد زیر خواهند بود :
• پیشبرد و اتمام فعالیت‌های تولیدی در پروژه 150 دستگاه لکوموتیو مسافری ایران سفیر
• طراحی، مهندسی و ساخت لکوموتیوهای باری با برند مپنا
• ساخت لکوموتیوهای تونلی بر اساس یک دستگاه لکوموتیو تونلی نمونه سازی شده در سال گذشته
• اجرای فعالیت‌های طراحی محصول جدید از جمله طراحی و مهندسی لکوموتیوهای مانوری
• پیگیری اجرای فرایندهای انتقال تکنولوژی برای مهندسی و ساخت لکوموتیوهای برقی برای خط راه آهن تهران- مشهد
• توسعه فعالیت های مهندسی در پروژه های جدید از جمله تامین ناوگان تراموا و مونوریل برای حمل و نقل درون شهری
• استفاده حداکثری از دانش و ظرفیت موجود در شرکت برای توسعه فعالیت های تحقیق و توسعه با هدف توسعه سبد محصولات شرکت

آخرین وضعیت پروژه لکوموتیوهای مسافری ایران سفیر را تشریح فرمایید.
تولید لکوموتیوهای مسافری ایران سفیر که از سال 1389 در شرکت لکوموتیو مپنا آغاز شده، هم اکنون در حال پیشرفت است و تا این تاریخ، تولید 80 دستگاه از مجموع 120 دستگاه سهم شرکت لکوموتیو مپنا، نهایی شده و به راه آهن جمهوری اسلامی تحویل شده است. این درحالی است که 30 دستگاه نیز توسط شرکت زیمنس به صورت CBU در ابتدای پروژه، تحویل شده بود. بر مبنای برنامه ریزی انجام گرفته، امیدواریم که تا انتهای سال 1394 بتوانیم تمامی این لکوموتیوها را به ناوگان ریلی کشور تحویل دهیم. ضمنا بخش ریلی مپنا برای فعالیت های پشتیبانی فنی و تامین قطعات یدکی و فرایندهای تعمیرات و نگهداری این لکوموتیوها نیز برنامه هایی در حال اجرا دارد. به صورتیکه در حال حاضر تمامی فعالیت های تعمیرات جاری و دوره ای این لکوموتیوها در محل دپوی تعمیرات جاری لکوموتیوهای راه آهن، توسط متخصصان شرکت تعمیرات ریلی مپنا با کیفیت بالایی در حال انجام است.

لطفا در خصوص پروژه ها و محصولات دیگر شرکت لکوموتیو مپنا از جمله لکوموتیوهای باری، تونلی و مانوری توضیحاتی ارائه دهید؟

پروژه طراحی و ساخت لکوموتیو مانوری مپنا (G1206-IR)
راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران طی سالیان گذشته همواره در تلاش بوده است تا میانگین عمر ناوگان کشش خود را کاهش داده و بازدهی بالاتری را در ناوگان لکوموتیوهای خود ارائه دهد. لذا با اعلام آمادگی بخش ریلی مپنا، مقرر شد تا پروژه‌ای برای تامین لکوموتیوهای مانوری با همکاری گروه مپنا و شرکت Vossloh آلمان به اجرا درآید. این پروژه با مدیریت بخش ریلی و اجرای مشترک با شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیو مپنا به اجرا درآمده است. ضمن اینکه این لکوموتیوها از قابلیت مناسبی برای ارائه خدمات جابجایی واگنها و حمل بار و محصولات مختلف در کارخانه های صنعتی نیز برخوردارند که در همین راستا برخی شرکت های صاحب نام معدنی و ساخت فولاد در داخل کشور نیز متقاضی خرید این لکوموتیوها از گروه مپنا می باشند.

لکوموتیو مانوری G1206-IR، با توان1500 کیلووات و با تجهیز به امکانات رفاهی برای راننده و استفاده از طراحی مناسب برای عملیات مانور، دارای قابلیت عملکرد در دو حالت مانوری و خط اصلی بوده و لذا می توان گفت یک لکوموتیو دو منظوره می‌باشد. طراحی کلی این لکوموتیو به صورت ماجولار انجام شده و از تجهیزات و سیستم‌های حفاظتی مناسبی برخوردار است. سرعت حرکت این لکوموتیو در وضعیت مانوری 40 و در وضعیت خط اصلی 80 کیلومتر بر ساعت است.

در این پروژه در مرحله اجرای قرارداد انتقال تکنولوژی، با انجام فرایندهای طراحی این لکوموتیو مطابق با نیازهای مشتریان داخلی و شرایط آب و هوایی کشورمان، یک طرح جدید (New Concept) برای طراحی و انتخاب تجهیزات این لکوموتیو تعریف و در مراحل اعمال تغییرات طراحی، تیم مشترک مهندسی مپنا-فوسلو عملیات طراحی را انجام و تیم مپنا بصورت (on Job Training) آموزش دیده اند.
مرحله اول این قرارداد در 3 فاز طراحی مفهومی، طراحی تفصیلی و تولید دو دستگاه لکوموتیو اجرایی برنامه ریزی شده است. هم اکنون، فاز طراحي مشترک این لكوموتيو در 11 دیسیپلین مختلف شامل محاسبات ابعادی و طراحی مفهومی لکوموتیو، نصب موتور دیزل، تعیین و نصب سیستم انتقال قدرت، تعیین و نصب سیستم خنک‌کاری، انطباق سیستم‌های الکتریکی، تحلیل و محاسبات استحکام شاسی و بدنه، تحلیل و محاسبات دینامیک حرکت، سیستم کنترل، کابین‌راننده، تعیین و نصب سیستم ترمز و همسانسازی با شرایط ایران انجام شده است.

پروژه طراحی و ساخت لکوموتیو تونلی مپنا (MAPNATL)
لکوموتیو تونلی کشنده ای است که در زمان حفاری تونلهای خطوط ریلی مترو، تونل‌های انتقال آب و برخی تونل‌های جاده ای وظیفه حمل مصالح و تجهیزات را دارد. علاوه بر این پرسنل فعال در تونل و اپراتورهای دستگاه حفاری(TBM) از طریق واگنهای ویژه حمل پرسنل در داخل لکوموتیو تردد می¬کنند. این لکوموتیو ها همچنین برای پروژه های حفاری تونل انتقال آب نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پروژه طراحی و ساخت لکوموتیو تونلی با توجه به نیاز گسترده مشتری که اغلب جهت ساخت تونل های مترو مورد نیاز هستند، در شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیو مپنا اجرایی گردید. در قیاس با لکوموتیو های آمریکایی و اروپایی مشابه، لکوموتیو تونلی مپنا (MAPNATL) شرایط بهتری را در موارد فنی همچون انتخاب موتور، سیستم انتقال قدرت، سیستم خنک کاری، کنترل و ترمز و استفاده از مجموعه های مدرن دیگر که از قابلیت اطمینان بالاتری در طراحی برخوردارند، دارا است. ضمن اینکه کلیه اجزای اصلی شامل موتور، سیستم خنک کاری، سیستم انتقال قدرت و سیستم کنترل از سازندگان معتبر دنیا انتخاب شده اند که این امر قابلیت اطمینان بالایی را فراهم می نماید.
از مهمترین اهداف اجرای این پروژه، علاوه بر رفع نیاز داخلی به این نوع لکوموتیو، می توان به ارتقاء جایگاه گروه مپنا در بازارهای بین المللی اشاره نمود.

از جمله قابلیت های مهم فنی و عملکردی این لکوموتیو موارد زیر را می توان برشمرد:
• مجهیز به سیستم انتقال قدرت هیدرولیکی
• قابلیت عبور از عرض خط 900 میلیمتر و قوسهای تا شعاع 40 متر
• توانایی کشش در مسیرهای با شیب 55 در هزار (5.5%) با حداکثر ظرفیت بار
• اجزا و سیستمهای کنترلی با قابلیت اطمینان بالا

پروژه طراحی، مهندسی و ساخت لکوموتیوهای باری مپنا (MAP24)
این پروژه برای پاسخگویی به نیاز شرکت های حمل و نقل خصوصی و در راستای نوسازی و کاهش میانگین عمر ناوگان کشنده ریلی ایران، بر مبنای لکوموتیوهای GT26CW که سابقه درخشانی در ناوگان ریلی ایران دارند، تعریف و اجرایی شده است. این لکوموتیو دارای موتور 16 سیلندر با قدرت خالص 3000 اسب بخار است. وزن این لکوموتیو حدود 120 تن بر روی 6 محوره بوده و بر روی کلیه محورهای آن تراکشن موتورهای کشنده لکوموتیو نصب شده‌اند. سرعت سیر این لکوموتیو نیز به 120 کیلومتر در ساعت می رسد.

زیرپروژه های اصلی این طرح عبارتند از:
• طراحی و ساخت فریم و گهواره بوژی لکوموتیو MAP24 با روش جوشکاری
• طراحی و محاسبات جایگزینی موتور دیزل در لکوموتیو دیزل الکتریک MAP24
• مهندسی معکوس و ساخت شاسی لکوموتیو MAP24
• طراحی و ساخت بدنه جدید برای لکوموتیو MAP24
• طراحی و ساخت سیستم کنترل لکوموتیو MAP24

مهمترین فعالیت های مورد نظر برای اجرا در بخش مهندسی و ساخت این لکوموتیوها در شرکت مپنا لکوموتیو عبارتند از:
• تهیه و تدوین مستندات فنی ومهندسی تامین و ساخت لکوموتیو
• ساخت قطعات و مجموعه‌های مپنا لکوموتیو در داخل کشور توسط شرکت مپنالکوموتیو و یا همکاری پیمانکاران داخلی
• ساخت سوپراستراکچر لکوموتیو بر روی شاسی‌ لکوموتیو
• سندبلاست و رنگ شاسی و بدنه لکوموتیو
• سیم‌کشی و کابل‌کشی کلیه مدارات الکتریکی لکوموتیو
• مونتاژ مجموعه‌ها و زیر مجموعه‌های بوژی لکوموتیو
• مونتاژ مجموعه‌های برقی لکوموتیو ( مدارفرمان و کنترل و برق قدرت )
• مونتاژ موتور و کلیه مجموعه‌های مکانیکی لکوموتیو
• انجام تست و تنظیم و راه‌اندازی لکوموتیو
• تست‌های توزیع وزن، باران و کنترل سیگنالینگ لکوموتیو
• انجام تست‌های میدانی لکوموتیو

چشم انداز پیش روی شرکت لکوموتیو مپنا را چگونه ارزیابی می نمایید؟
چشم انداز شرکت، کسب جایگاه برتر تولید ناوگان ریلی در کشور و دستیابی به حداکثر سهم بازار داخلی و حضور موثر و مستمر در بازارهای منطقه می باشد. در این راستا هم اکنون بیش از 500 نفر در شرکت مشغول به کار هستند که بیش از یک سوم آنها مدارک کارشناسی و بالاتر را دارا هستند. لذا با تکیه بر توان مهندسی و تجهیزات شرکت، مپنا آمادگی تولید انواع ناوگان ریلی کشنده از جمله لکوموتیوهای باری، مسافری و مانوری و همچنین قطارهای خودکشش دیزلی و برقی را داراست. ضمنا تولید ناوگان حمل و نقل درون شهری از جمله واگنهای مترو، مونوریل و تراموا نیز در برنامه های آتی شرکت خواهد بود. شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیو مپنا با رویکرد کسب دانش فنی و قرارگیری در فهرست شرکت های دانش بنیان، طرح های بنیادی پژوهشی را در زمینه طراحی ناوگان ریلی تعریف نموده که به تدریج با اجرای آنها، در آینده نتایج بسیار خوبی در بخش تولید اجزاء اصلی لکوموتیوها از جمله بوژی به عنوان دیگر محصولات شرکت در بر خواهند داشت.

وضعیت ناوگان لکوموتیو در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و حضور چه تعداد لکوموتیو را نیاز کشور می دانید؟
همانطور که بیان شد، مطابق با سند چشم انداز بیست ساله حمل و نقل کشور که از سال 1384 تا 1404 تنظیم و ابلاغ شده است، در بخش نیازمندی به ناوگان ریلی کشنده در سه بخش لکوموتیوهای باری، مسافری و مانوری، سالانه تعداد قابل توجهی لکوموتیو می بایست به ناوگان ریلی کشور افزوده شود. این درحالی است که علاوه بر توسعه کمّی ناوگان و افزایش تعداد لکوموتیوهای در سرویس، به روز شدن فناوری تجهیزات کشنده لکوموتیوها که منتج به کاهش مصرف سوخت، آلایندگی و هزینه های تعمیرات و نگهداری آنها خواهد شد نیز از نتایج مفید آن خواهد بود. بنابراین آنچه برای دست اندرکاران صنعت حمل و نقل ریلی روشن است، لزوم تسریع در اجرای پروژه های جدید تامین ناوگان کشنده ریلی در کشور است که در حالت بدبینانه هر سال در حدود 80 دستگاه لکوموتیو می بایست به ناوگان ریلی کشور افزوده شود.

وضعیت کلی صنعت ساخت ناوگان ریلی و همچنین موانع موجود در توسعه این صنعت در کشور را چگونه ارزیابی می نمایید؟
در بخش ساخت ناوگان ریلی مسافری و باری که چندین سال است در کشور، چند شرکت داخلی فعالیت های خوبی در این خصوص داشته اند، فرایند بومی سازی به معنای تامین داخلی قطعات و تجهیزات و سهم حداکثری تولید داخل به اجرا درآمده است. این درحالی است که برای واگن‌های مترو نیز فعالیت های خوبی در کشور صورت گرفته است. درصد ساخت داخل تجهیزات واگنها تا 80 درصد ساخت داخل است که این عدد با سهم داخلی سازی تجهیزات لکوموتیو متفاوت است. علت اصلی این موضوع پیچیدگی طراحی و استفاده از تجهیزات خاص در لکوموتیو است که آن را به یکی از پیچیده ترین خودروهای ریلی از نظر طراحی و ساخت تبدیل نموده است.

البته لازم به ذکر است که بومی سازی برای لکوموتیوهای قدیمی ناوگان راه آهن نیز پیشرفت های خوبی داشته است. در این بین شرکت لکوموتیو مپنا نیز با استفاده از توانمندی تخصصی موجود در گروه مپنا و توان مهندسی شرکت به دنبال اجرای فرایند بومی سازی لکوموتیوهای ایران سفیر است تا سهم تولید داخل آنها را از حدود 50 درصد کنونی به ارقام بالاتری رسانده و ضمنا رد فرایندهای تخصصی تعمیرات اساسی این لکوموتیوها نیز سهم قابل توجهی را کسب نماید.