شهرداری تهران یک گام به راه‌اندازی تراموا نزدیک شد؛ اعلام جزئیات جلسه شورای عالی ترافیک

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، در سال 1398 بازنگری طرح جامع ریلی تهران شامل 4 خط جدید 8 تا 11 مترو، خطوط اکسپرس، خطوط حومه ای و توسعه خطوط 7گانه قبلی در شورای عالی ترافیک به تصویب رسید، اما به دلیل اینکه مدل طرح جامع ترافیک بعنوان مبنای این بازنگری قدیمی بود، سازمان بازرسی کل کشور از مصوبه ایراد گرفت.

طرح جامع ترافیک تهران شامل 17 بخش است و به بخشی از آن که زیربنای مطالعه است «مدل کلان» گفته می شود؛ این مدل باید بروزرسانی می شد تا بتوان خطوط ریلی را بر اساس آن طراحی کرد اما از آنجایی که طرح سال 98 بدون مدل جدید خطوط ریلی انجام شده بود، عملاً ارزش کارشناسی نداشت بنابراین مورد ایراد واقع شد.

بر این اساس فعالیت های عمرانی مترو منوط به تصویب مطالعات به روزی بر اساس مدل جدید طرح جامع شد چراکه که مدل طرح جامع قبلی به حدود 15 سال قبل مربوط بود و مدت زیادی از آن می گذشت.

در این راستا شهرداری تهران مدل بروز طرح جامع را مطالعه و اواخر سال 1400 به شورای عالی ترافیک برای تایید ارسال کرد. این مدل در سال گذشته در کمیته فنی شورای عالی ترافیک به تایید رسید و براساس آن شبکه خطوط ریلی تهران بازنگری شد که در آن قطار های سبک شهری یا ال آر تی نیز وجود دارد.

توجه به این نکته ضروری است که آنچه در کمیته فنی به تصویب رسیده بازنگری در خطوط ریلی بر اساس مدل جدید است نه طرح جامع ترافیک جدید چراکه طرح جامع فعلی تا پایان سال 1404 اعتبار دارد.

شبکه جدید، تغییراتی نسبت به مصوبه سال 1398 دارد که بعد از برگزاری بیش از 20 جلسه کارشناسی در کمیته فنی شورای عالی ترافیک، تأیید نهایی و مقرر شد در شورای عالی ترافیک درباره آن تصمیم گیری نهایی شود.

مهندسین مشاورِ این مطالعات، 12 سناریوی برتر که ترکیبی از خطوط مختلف انبوه بر شامل خطوط ریلی و بی آرتی است را بررسی کرده و در نهایت 3 سناریوی برتر را به شورای عالی پیشنهاد کرد که تصمیم گیری نهایی از بین 3 گزینه بود تا برای توسعه خطوط ریلی و بی آرتی مبنای عمل قرار گیرد.

درباره نتیجه آخرین جلسه شورای عالی ترافیک که به موضوع مذکور پرداخته شد با سید مجتبی شفیعی دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهر های کشور گفت وگو کردیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان تسنیم می شود:

نتیجه بررسی سناریو های برتر درباره خطوط انبوه بردر جلسه اخیر شورای عالی ترافیک چه بود؟

سناریوی برتر تصویب شده نسبت به آنچه در سال 98 به تصویب رسید، تغییراتی دارد که البته تغییرات بزرگی نیست؛ بر این اساس در خطوط 4گانه جدید مترو مجموعا حدود 10 تا 15 درصد از مسیرهای تعیین شده اصلاح شد که در این بین خط 10 مترو اصلاحات بیشتری داشت و در هر یک از خطوط 8، 9 و 11 اصلاح اندکی ایجاد شد.

خطوط اکسپرس مترو و حومه ای نیز تغییرات جدی داشت و بیش از 60 درصد مسیر  خط B آن ها تغییر کرد؛ توسعه خطوط 7گانه مترو نیز عینا مثل مصوبه سال 98 تأیید شد.

دو خط ال آر تی هم که در این طرح پیشنهاد شده بود که به تصویب رسید؛ ال آر تی (Light Rail Transit ) نوعی قطار سبک شهری است و تراموا نیز نوعی از ال آر تی محسوب می شود که نسبت به اتوبوس های تندروی بی آر تی ظرفیت بیشتر و نسبت به مترو ظرفیت کمتری برای جابه جایی مسافر دارد.
 

در دنیا سیستم های مختلفی برای این وسیله به کار برده می شود، دارای واگن های مختلفی از نظر ابعاد و فناوری هستند و برخی سیستم های تأمین نیروی متفاوتی دارند اما آنچه در شورای عالی ترافیک به تصویب رسیده است مربوط به این جزئیات نیست و اینکه این مُد حمل و نقلی برق بالاسری داشته باشد، چرخ آهنی یا چرخ لاستیکی و اینطور مشخصات به مطالعات فازهای بعدی مربوط می شود بنابراین شورای عالی فقط کلیات آن را خصوصا در بحث ظرفیت و تقاضای جابجایی مسافر و ملاحظات کلان بررسی می کند.

در بسیاری از شهرستان ها نیز مطالعاتی در این زمینه ارائه شده که برخی از آنها تأیید و برخی دیگر رد شده است. بنابراین برخی شهرها مصوبه اجرای ال آر تی را از شورای عالی ترافیک دارند اما هنوز زمینه اجرای آن را فراهم نکرده اند.

موارد مذکور کلیات مصوبات جلسه اخیر شورای عالی ترافیک درباره بررسی مجدد خطوط انبوه بر تهران بود که البته بهتر است نام بازنگری روی آن نگذاریم زیرا بازنگری این طرح سال 98 صورت گرفته بود اما با توجه به ایرادات فنی که مطرح مطرح بود، لازم بود بازبینی یا بررسی مجددی صورت گیرد تا ایرادات برطرف شود.

از اینجا به بعد شهرداری تهران ممنوعیتی از نظر قانونی برای پرداختن به موضوع ندارد و می تواند آنچه مد نظر دارد را در قالب لایحه به شورای شهر ارائه کند و شورای شهر با تصویب و تخصیص بودجه زمینه اجرای طرح های ریلی از جمله تراموا را برای شهرداری فراهم کند.
 

بله؛ بنابراین مصوبه شهرداری یک قدم به اجرای خطوط ال آر تی و اجرای خطوط 4 گانه جدید، توسعه خطوط 7گانه موجود و همچنین خطوط اکسپرس مترو نزدیک شد.

البته اگر شهرداری بخواهد برای این مصوبات از منابع دولتی استفاده کند، باید مجوز ماده 23 را اخذ کند که فرآیند خود را دارد.

 انتخاب با مدیریت شهری است که از بودجه دولتی کمکی دریافت کند یا خیر؟

بله؛ اما برای تحقق آن باید درخواست خود را به سازمان برنامه و بودجه ارائه دهد تا مجوز آن صادر شود، اما این امر به مرحله بعدی کار یعنی برآورد هزینه انجام کار و سایر مشخصات تکمیلی مربوط می شود، دولت هم باید بررسی و اعلام کند که چقدر می تواند به این پروژه ها اختصاص دهد.

البته به نظر می رسد شهرداری تهران قصد داشته باشد فعلا از منابع شهری برای خطوط ال آر تی هزینه کند زیرا اصولا تراموا سیستم سریع الوصولی است و چناچه با فناوری چرخ لاستیکی اجرا شود نیاز به ایجاد ریل یا تأسیسات و زیرساختهای ویژه ندارد و شهرداری با استفاده از زیرساخت های موجود می تواند واگن ها را چند ماه بعد از سفارشِ ساخت، تحویل بگیرد و به سرعت طرح را به اجرا دربیاورد.

به طور کلی هزینه راه اندازی قطارهای سبک شهری یک سوم هزینه احداث مترو است زیرا به تأسیسات زیرزمینی، تونل و ایستگاههای زیرزمینی و غیره نیاز ندارد و نوع چرخ لاستیکی آن هم نسبت به چرخ های آهنی هم هزینه کمتری دارد.

 در جلسه شورای عالی ترافیک کدام محور به عنوان سناریوی برتر برای اجرای تراموا انتخاب شد؟

یکی از محور های تأیید شده منطبق با خط یک بی آر تی یعنی امتداد محور آزادی انقلاب است.

محور دوم نیز از محدوده جنت آباد آغاز می شود و تا لویزان ادامه پیدا می کند؛ این مسیر هم به صورت شرقی- غربی است که از محدوده هایی چون ستارخان و بزرگراه شهید چمران و میدان فاطمی عبور می کند. البته محل دقیق عبور مسیر در مطالعات تکمیلی تعیین می شود.

با توجه به عرض کم معابر و حجم ترافیک نقاط مذکور راه اندازی تراموا با سختی همراه نیست؟

به هر ترتیب اجرای پروژه باید به شکل معقولی باشد؛ البته خط اتوبوس های بی آر تی در محور خیابان ولی عصر (عج) هم که اجرا شد همه تصور می کردند اتفاق عجیبی رخ می دهد زیرا عرض معبر کم بود اما با یک طرفه کردن خیابان، مشکل به تدریج برطرف شد بنابراین در اجرای کار می توان از تکنیک هایی مختلف مهندسی ترافیک برای کاهش مشکلات استفاده کرد.

به هرحال اگر واقعا بخواهیم به حمل و نقل عمومی اولویت بدهیم باید در عمل هم آن را پیاده کنیم؛ اگر اولویت با خودرو های سواری باشد، نتیجه تشدید وضعیت موجود خواهد بود بنابراین ناچار هستیم تا حدودی برای خودرو های شخصی محدودیت ایجاد کنیم.

به نظر می رسد اولویت نخست شهرداری، راه اندازی تراموا در مسیر خط یک بی آر تی باشد که شرایطش برای اجرا مهیاست؛ البته ملاحظاتی هم دارد و در برخی نقاط باید تعییراتی بدهند اما قابلیت اجرای بیشتری دارد و تا زمانی که واگن ها آماده شود می توانند کار های تکمیلی را هم انجام بدهند وتراموا را جایگزین این خط از بی آر تی کنند.