◄ افزایش ۲۰ درصدی بهره وری صنعتی با اتصال کارخانه ها به خطوط فرعی راه آهن

اتصال مستقیم شرکت های صنعتی به شبکه راه آهن تا چه اندازه بهره وری تولید را افزایش می دهد و کدام صنایع بزرگ جهان از مزیت زیرساخت راه آهن  استفاده می کنند؟

به گزارش تین نیوز به نقل از ریل ایران، مدیرعامل راه آهن در بازدید از خط ریلی در حال ساخت اصفهان–ازنا، طی سخنانی بر ضرورت و اهمیت ساخت خطوط فرعی جهت اتصال کارخانه های صنعتی بزرگ به شبکه ریلی کشور تأکید کرد.

جبار علی ذاکری در جریان این بازدید، با اشاره به پیش بینی حجم بار سالانه ۲.۵ میلیون تن در این مسیر، بر ضرورت احداث هم زمان خطوط فرعی و صنعتی در این محور توسط بخش خصوصی تأکید کرد و خواستار مشارکت فعال سرمایه گذاران در این زمینه شد. وی همچنین افزود: اگر احداث خطوط فرعی و صنعتی ریلی هم زمان با ساخت خط اصلی صورت گیرد، بهره برداری کامل و مؤثرتری از خطوط انجام می شود و ظرفیت حمل بار ریلی افزایش چشمگیری خواهد داشت.

اهمیت اتصال ریلی مستقیم شرکت های صنعتی

تجربه موفق اتصال واحدهای صنعتی و معدنی بزرگی چون گل گهر، فولاد مبارکه و چادرملو به شبکه ریلی نشان می دهد که این اتصال، شرط اساسی رشد بهره وری به شمار می آید. در حقیقت، بدون فراهم شدن زیرساخت های لجستیکی لازم برای کارخانه های بزرگ صنعتی، زنجیره توزیع آن ها با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد. اتصال ریلی مستقیم، به ویژه برای واحدهای صنعتی با محصولات خروجی سنگین و حجیم، امری اجتناب ناپذیر تلقی می شود؛ چرا که شبکه جاده ای ظرفیت کافی برای حمل محموله هایی چون فولاد یا سنگ های معدنی را ندارد و استفاده از آن علاوه بر افزایش هزینه، زمان حمل را نیز به طور قابل توجهی طولانی می کند.

اقدام شرکت های خصوصی بزرگی چون زر ماکارون و شیرین عسل برای ساخت خطوط فرعی نیز اهمیت چنین اتصالی را به خوبی نمایان می سازد.

تجربه جهانی از اتصال ریلی واحدهای صنعتی بزرگ به شبکه ریلی

تقریباً تمامی شرکت های بزرگ و برندهای مشهور جهانی از چندین دهه پیش به شبکه ریلی متصل بوده و از این اتصال به عنوان ستون فقرات اصلی زنجیره توزیع خود بهره می برند.

در بخش خودروسازی، بسیاری از کارخانه های بزرگ جهان به صورت مستقیم به شبکه های ریلی متصل هستند تا انتقال قطعات و خودروهای نهایی با سرعت و هزینه کمتر انجام شود. برای نمونه، کارخانه عظیم فولکس واگن در شهر ولفسبورگ آلمان به عنوان بزرگ ترین سایت تولید خودرو در جهان، دارای شبکه ای گسترده از خطوط ریلی داخلی است که امکان جابه جایی خودروها و قطعات بین بخش های مختلف تولید و انبار را فراهم می کند. همچنین کارخانه بی ام و در مونیخ به خط حلقه شمالی شهر متصل است و واگن های مخصوصی برای انتقال خودروهای کامل شده و قطعات استفاده می کند.

در آمریکا، کارخانه بزرگ تویوتا در ایالت کنتاکی به طور مستقیم به خط ریلی اختصاصی متصل است که بخش مهمی از حمل ونقل قطعات و خودروهای تولیدی از این مسیر انجام می شود. همچنین مجتمع صنعتی فورد در حاشیه رودخانه روژ در ایالت میشیگان، یکی از اولین نمونه های ادغام کامل سیستم تولید و حمل ونقل ریلی درون سایتی محسوب می شود و نقش مهمی در تاریخ لجستیک صنعتی دارد.

در حوزه صنایع ریلی و هوافضا نیز اتصال مستقیم ریلی از اهمیت بالایی برخوردار است. کارخانه تولید لکوموتیو و واگن شرکت کاواساکی در شهر کوبه ژاپن به خط اصلی راه آهن این شهر متصل است و قطارهای تولیدی پس از آزمایش از همین مسیر به شبکه سراسری منتقل می شوند. در ایالات متحده نیز شرکت بوئینگ برای حمل بدنه هواپیماهای مدل ۷۳۷ از کارخانه های ساخت در کانزاس به مرکز مونتاژ در رنتون واشنگتن از خطوط ریلی اختصاصی استفاده می کند. این حمل از طریق قطارهای ویژه انجام می شود و یکی از پیچیده ترین زنجیره های لجستیکی صنعتی جهان به شمار می رود که نیازمند هماهنگی دقیق بین تولیدکنندگان قطعات و کارخانه مونتاژ نهایی است.

در بخش صنایع شیمیایی نیز اتصال ریلی نقش کلیدی در انتقال مواد خطرناک و حجیم دارد. مجتمع بزرگ بی اِی اِس اِف در شهر لودویگسهافن آلمان به عنوان بزرگ ترین مجموعه یکپارچه پتروشیمی جهان شناخته می شود و دارای شبکه ای داخلی با بیش از دویست کیلومتر خط ریلی است. در این مجتمع، بخش عمده ای از جابه جایی مواد خام و محصولات نهایی از طریق واگن های مخصوص مواد شیمیایی انجام می شود که به شبکه سراسری راه آهن آلمان متصل اند. این ساختار موجب افزایش ایمنی، کاهش هزینه و صرفه جویی قابل توجه در زمان حمل ونقل می شود و الگویی موفق از ادغام حمل ونقل ریلی در صنایع سنگین ارائه می دهد.

میزان افزایش بهره وری کارخانه های صنعتی در صورت اتصال ریلی

اتصال مستقیم کارخانه ها به خطوط ریلی یکی از مؤثرترین راهکارها برای افزایشبهره وری صنعتی محسوب می شود. این اتصال موجب کاهش هزینه های حمل ونقل، صرفه جویی در زمان جابه جایی مواد اولیه و محصولات نهایی و کاهش اتکای کارخانه به حمل ونقل جاده ای خواهد شد.

مطالعات مختلف نشان می دهد که اثر این اتصال، به ویژه در صنایع سنگین و تولید انبوه، قابل توجه بوده و به طور میانگین بین ۵ تا ۲۰ درصد افزایش در بهره وری کل کارخانه را در پی دارد.

بر اساس پژوهش های دانشگاه شیکاگو درباره توسعه خطوط ریلی در آمریکا، هر واحد افزایش در دسترسی ریلی به بازارها، به طور متوسط موجب رشد ۱۳ درصدی در بهره وری تولیدات صنعتی طی دوره های چندساله شده است (BFI, University of Chicago). مطالعه مشابه در کشور سوئد نیز نشان می دهد که نواحی دارای زیرساخت ریلی نسبت به نواحی فاقد آن، طی چند دهه رشد عملکرد صنعتی تا حدود ۱۲۰ درصد را تجربه کرده اند (arXiv, 2021). این مطالعات اگرچه در مقیاس ملی انجام شده اند، اما به روشنی نشان می دهند که وجود اتصال ریلی یکی از عوامل کلیدی در افزایش کارایی و رقابت پذیری واحدهای تولیدی است.

بنابر گزارش مؤسسه RSTRack، ایجاد خطوط ریلی فرعی در مجموعه های صنعتی می تواند زمان تحویل نهایی محصول را به طور محسوسی کاهش داده و بهره وری عملیاتی را به طور مستقیم افزایش دهد. همچنین اتصال ریلی موجب صرفه جویی در هزینه های نیروی انسانی و افزایش امنیت حمل ونقل کالاهای حجیم و خطرناک می شود.

در مجموع، بر اساس داده های پژوهشی و تجربیات صنعتی، می توان گفت که اتصال ریلی کارخانه ها معمولاً منجر به افزایش متوسطی در بهره وری صنعتی بین ۵ تا ۲۰ درصد می شود و در صنایع بزرگ تر یا با حجم جابه جایی بالا، این مقدار می تواند افزایش یابد.