◄ ضرورت حرکت پرشتاب صنعت هوانوردی ایران به استفاده از هوش مصنوعی

نخستین سمینار هوش مصنوعی و کاربردهای آن در صنعت هوانوردی به همت دانشکده صنعت هواپیمایی و شرکت افق پرواز ناوران عصر چهارشنبه 31 اردیبهشت ماه 1404 برگزار شد.

به گزارش خبرنگار تین نیوز، سالن کنفرانس دانشکده صنعت هواپیمایی عصر چهارشنبه 31 اردیبهشت ماه 1404 میزبان مدیران، کارشناسان، دانشجویان، پژوهشگران، اساتید دانشگاه و فعالان ارکان مختلف صنعت هوانوردی کشور در نخستین سمینار هوش مصنوعی و کاربردهای آن در صنعت هوانوردی بود.

سخنرانان این سمینار در سخنان خود کاربردها، ابعاد مختلف، آخرین دستاوردها، پیامدهای به کارگیری هوش مصنوعی در هوانوردی و آسیب های ناشی از جاماندن ایران از قافله هوش مصنوعی در صنعت هوانوردی را مورد بحث و بررسی قرار دادند و بر ضرورت حرکت پرشتاب صنعت هوانوردی ایران به استفاده از هوش مصنوعی تاکید کردند.

در آغاز این نشست تخصصی، مهندس پریا دستجردی، دبیراجرایی سمینار، از ضرورت کاربرد هوش مصنوعی در راستاى ارتقاء صنعت هوانوردی کشور سخن گفت. دکتر اسدالهی از اساتید دانشکده نیز خوش آمد گویی از طرف دانشکده صنعت هوانوردی ایران را به عهده داشت و سخنانی درباره پیشرفت هوش مصنوعی در حوزه های مختلف از جمله هوانواردی ایراد کرد. در ادامه مهندس پوریا دیانتی مفاهیم اولیه هوش مصنوعی،زیر ساخت ها و کاربردها را ارائه کرد و دکتر کریم مظاهری به کاربرد هوش مصنوعی در اقتصاد حمل و نقل هوایی پرداخت. سخنران بعدی دکتر رازانی بود که کاربرد هوش مصنوعی در دیسپچ و بازرگانی را مورد بحث قرار داد.

در ادامه دکتر علیرضا نیکویی ارائه ای تحت عنوان کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی و تعمیرات و ضرورت قانون گذاری داشت. سخنران دیگر این نشست دکتر معمارزاده بود که ارائه او تحت عنوان ازچالش تا چاره با هوش مصنوعی: تحول درسود،ایمنی و بهره وری در صنعت هوایی ایران، نام داشت.

دکتر رضا میرزاخانی در ارائه خود مروری داشت بر نقشه راه آژانس ایمنی اروپا در خصوص هوش مصنوعی و بعد از ایشان نیز دکتراحمد یاری به عنوان سخنران پایانی ارزیابی ریسک و واکاوی رخدادها وسوانح به کمک هوش مصنوعی را موضوع ارائه خود قرار داد.

جا ماندن ایران در فناوری های کلیدی

دکتر عبدالله اسداللهی در سخنان خود، با تأکید بر کاستی های موجود در زمینه ی «هوش مصنوعی در صنعت هوانوردی» به ایراد سخنرانی پرداخت. وی با اشاره به سابقه ی کشورهای پیشرفته در این حوزه، از عقب ماندگی ایران در بهره گیری از فناوری های نوین به ویژه در صنایع کلیدی مانند هوافضا سخن گفت.

او خاطرنشان کرد که بیش از دو دهه پیش، هیأتی علمی از روسیه به ایران سفر کرده بودند و یکی از اعضای این گروه اعلام کرده بود که مشغول طراحی دیتابیسی برای شرکت بویینگ هستند که قادر است تمامی مراحل تولید یک هواپیما را شبیه سازی و تحلیل کند. این مثال روشنی بود از اینکه حتی در آن زمان، کشورهای صنعتی در حال به کارگیری هوش مصنوعی برای بهینه سازی زنجیره تولید بودند، در حالی که ایران هنوز در مراحل ابتدایی شناخت و توسعه ی این فناوری قرار دارد.

خلأ محتوایی و علمی در زمینه هوش مصنوعی

دکتر اسداللهی در ادامه سخنانش به تجربه حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران اشاره کرد و گفت که تنها تعداد معدودی از ناشران به طور جدی در حوزه هوش مصنوعی فعالیت دارند. آن هم بیشتر با تمرکز بر جنبه های مالی و نه فنی یا مهندسی. همین موضوع انگیزه ای شد تا نخستین سمینار کاربرد هوش مصنوعی در صنعت هوانوردی برگزار شود.

هدف این رویداد، ایجاد یک «اغتشاش فکری مثبت» بود؛ حرکتی برای جلب توجه دانشگاهیان، مهندسان و علاقه مندان به این حوزه تا به شکل گیری یک شبکه ی علمی پویا کمک کند. دکتر اسداللهی ابراز امیدواری کرد که از طریق این بستر، افراد متخصص و توانمند بتوانند به هم متصل شده و مسیر توسعه فناوری هوش مصنوعی در صنایع هوافضا را هموارتر سازند.

هوش مصنوعی، ابزار تحول آفرین صنعت حمل ونقل هوایی

دکتر مظاهری، استاد دانشگاه صنعتی شریف، در ادامه این نشست با تمرکز بر نقش حیاتی حمل ونقل هوایی در اقتصاد جهانی گفت: «این صنعت بیش از ۳.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص داده و در توسعه گردشگری، تجارت، دیپلماسی و اشتغال سهمی کلیدی دارد.»

او افزود که ایران با داشتن بیش از ۵۰ فرودگاه و میلیون ها مسافر داخلی و خارجی، از ظرفیت قابل توجهی برخوردار است، اما مشکلاتی نظیر فرسودگی ناوگان، ناپایداری درآمدی و ضعف زیرساخت های داده محور، مانع از بهره برداری کامل از این پتانسیل شده اند. به گفته وی، «هوش مصنوعی در صنعت هوانوردی» می تواند به عنوان راهکاری اساسی در مواجهه با این چالش ها مطرح شود.

تحلیل داده های پروازی و پیش بینی با الگوریتم های هوشمند

دکتر مظاهری بر اهمیت بهره گیری از یادگیری ماشین و تحلیل داده ها تأکید کرد و گفت که بسیاری از داده های پروازی، اطلاعات مسافران، گزارش های تأخیر و سایر منابع اطلاعاتی در اختیار شرکت های هوایی و نهادهای نظارتی هستند اما تاکنون به صورت سیستماتیک مورد تحلیل قرار نگرفته اند.

وی توضیح داد: با الگوریتم های هوش مصنوعی می توان رفتار مسافران را پیش بینی کرد، زمان بندی پروازها را بهینه ساخت، منابع را بهتر تخصیص داد و حتی برنامه های تعمیر و نگهداری هواپیماها را با دقت بالاتری تدوین کرد. این تحلیل ها می توانند از بروز اختلالات جلوگیری کنند و عملیات فرودگاهی را نیز کارآمدتر نمایند.

هوش مصنوعی، دیگر ابزار تحقیقاتی نیست

استاد دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد که در شرکت های هواپیمایی پیشرفته، هوش مصنوعی صرفاً در سطح آزمایشگاهی یا تحقیقاتی باقی نمانده، بلکه تبدیل به یکی از ارکان اصلی مدل کسب وکار شده است. از مدیریت تجربه مشتری گرفته تا قیمت گذاری پویا، همه چیز بر پایه داده و تحلیل های هوشمند انجام می شود.

اما رسیدن به چنین نقطه ای نیازمند زیرساخت فناورانه، تغییر فرهنگ سازمانی و به روزرسانی سیاست گذاری هاست. همچنین آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی باید در اولویت قرار گیرد. او تأکید کرد که دولت، دانشگاه ها و صنعت باید در کنار هم برای تحقق این تحول همکاری کنند.

ضرورت تغییر رویکرد در نگاه به فناوری

در ادامه نشست، دکتر خلیل الله معمارزاده، دیگر سخنران این رویداد، با اشاره به مشکلات ساختاری صنعت هوانوردی ایران از جمله تحریم ها و عدم استناد به داده ها در تصمیم گیری، گفت: «ما باید از روش های مبتنی بر آمار و تحلیل بهره بگیریم. با تغییر هر مدیر نباید استراتژی های کلان دگرگون شوند.»

او افزود که شرکت های هواپیمایی ایرانی نسبت به فناوری و نوآوری رویکردی محافظه کارانه دارند، در حالی که در دیگر کشورها همین فناوری ها درآمدها را افزایش و هزینه ها را کاهش داده اند. وی بر ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود تجربه مسافر، کاهش تأخیرات و افزایش بهره وری تأکید کرد.

آینده صنعت هوایی ایران در گرو تحول دیجیتال

علیرضا نکویی، سرپرست دفتر صلاحیت پرواز سازمان هواپیمایی کشوری نیز در این نشست به بیان تاریخچه هوش مصنوعی در ایران پرداخت و گفت: «از دهه ۵۰ شمسی، در دانشگاه های ایران آموزش هوش مصنوعی آغاز شده است. اما آن چه امروز باعث اهمیت مضاعف این فناوری شده، حجم عظیم داده هایی است که باید مدیریت و تحلیل شوند.»

به گفته نکویی، هوش مصنوعی نیاز به قانون گذاری خاص ندارد، بلکه مانند نفس کشیدن، ضرورت اجتناب ناپذیری برای بقای صنایع پیچیده است. وی با اشاره به اینکه هوش مصنوعی بر اساس سازوکار مشابه مغز انسان کار می کند، تصریح کرد: «باید از این ظرفیت برای حل چالش های عمیق صنعت هوافضای کشور بهره گرفت.»