◄ دولت چهاردهم حمل و نقل ریلی را روی ریل توسعه باز گرداند

ابوالفضل گلزاری کارشناس حمل و نقل ریلی با اشاره به جایگاه استراتژیک این شیوه حمل و نقل در توسعه یافتگی کشورها، خواستار استفاده از ظرفیت های موجود در راه آهن و بخش خصوصی برای رسیدن به سهم 30 درصدی از حمل بار در کشور شد.

حمل و نقل ریلی در سال های اخیر با چالش هایی روبرو بوده و آنچه در برنامه های کلان توسعه برای این بخش مدنظر قرار گرفته، محقق نشده است. با ابولفضل گلزاری معاون فنی و اجرایی گروه مالی و گردشگری و کارشناس حمل و نقل ریلی در این باره گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید.

وضعیت حمل و نقل ریلی در کشور ما نسبت به سایر شقوق حمل و نقل چگونه است؟

حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از شقوق چهارگانه ترابری کشور نسبت به سایر شقوق مورد کم لطفی و بی مهری قرار داشته است، درحالی که از جایگاه بسیار مهم و استراتژیک چه در بخش داخلی و چه ژئوپلیتیک منطقه ای برخوردار بوده است و همواره به عنوان یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود.

از این رو نه تنها در برنامه هفتم توسعه به حمل و نقل ریلی نگاه ویژه ای شده است و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران را مکلف به انجام اموری در زمینه ارتقا بهره وری و شاخص های ترانزیتی کرده است، بلکه پیشتر در سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه (از جانب مقام معظم رهبری ) نیز در بندهای ۲۴ و ۲۵، اولویت بخشی و توسعه حمل و نقل ریلی با ایجاد مزیت رقابتی برای آن مورد تاکید قرار گرفته است.

آیا حمل و نقل ریلی صرفا با توسعه زیرساخت ها توسعه خواهد یافت؟

باید توجه داشت که توسعه حمل و نقل ریلی فقط منوط به توسعه شبکه نیست، بلکه میزان بهره برداری از شبکه از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است. به همین خاطر نگهداری شبکه ریلی به طول حدود ۱۴ هزار کیلومتر باید در اولویت قرارگیرد و نوسازی ناوگان چه در بخش کشنده و چه واگن نباید مورد غفلت قرار گیرد. در این خصوص نقش بخش خصوصی بسیار برجسته است و به طور حتم با ایجاد مشوق های مالی و در نظر گرفتن تسهیلات بانکی بخش خصوصی گام های محکم و درخشانی در این زمینه می تواند بر دارد و دولت را در مسیر توسعه حمل و نقل ریلی کشور یاری کند. اگرچه نیاز است مجوز تشکیل و سیر قطار کامل به بخش هایی خارج از دولت  واگذار و  سیر تمامی قطارهای باری کشور به‌صورت منظم و برنامه‌ای انجام شود.

در بخش توسعه خطوط و شبکه نیز  باید در نظر داشت که در کنار احداث خطوط دوم و سوم و حتی چهارم، اتصال چشمه های بار مانند مراکز لجستیک، بنادر، پایانه های مرزی و کارخانه ها به وسیله خطوط آنتنی به شبکه اصلی به عنوان یک اصل در نظر گرفته شود. همچنین با توجه به اینکه ایران در چهارراه ترانزیتی جهان قرار دارد و کریدورهای شرق-غرب و شمال-جنوب از ایران عبور می کند، توسعه خطوط ترانزیتی باید با استانداردهای بالاتری احداث شود تا بتوانیم با کاهش زمان و هزینه همچنین امنیت بالا، گوی سبقت را از رقبا ربوده و از این طریق برای کریدورهای بین المللی عبوری از ایران برندسازی انجام دهیم. به علاوه این نکته حائز اهمیت است که ارتباطات ریلی میان جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دیگر تاثیر مثبت و قابل توجهی بر امنیت ملی دارد و از منافع کشور در برابر فشار دشمنان نظام حمایت خواهد کرد.

حمل و نقل ریلی چه مزایایی برای کشور ما ایجاد می کند؟

 از جمله مزیت های حمل و نقل ریلی می توان به  پاک و ایمن بودن آن اشاره داشت که تاثیر بسزایی در حفظ محیط زیست، صرفه جویی در مصرف سوخت، کاهش آلایندگی داشته و در صورت تغییر پارادایم سفر در کشور از جاده‌ای به ریلی بر کاهش تلفات ناشی از تصادفات رانندگی به طور حتم موثر خواهد بود.

همچنین بررسی آمارهای ریلی و جاده ای بیانگر آن است که  یک قطار با ۲ هزار تن بار، در هر کیلومتر ۷ لیتر گازوئیل مصرف می‌کند که معادل ۳.۵ سی‌سی به ازای هر تن بار در هر کیلومتر است اما این عدد برای یک کامیون ۱۸ چرخ با ۱۵ تن بار ۰.۵ لیتر است که معادل ۳۳.۳ سی‌سی به ازای هر تن در هر کیلومتر است. به عبارتی مصرف گازوئیل در حمل‌ونقل جاده‌ای بیش از ۹  برابر حمل‌ونقل ریلی است.

در پایان باید به این نکته توجه داشت که خانواده حمل و نقلی ریلی ایران که شامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی، انجمن ها و تشکل های حمل و نقلی ریلی، شرکت های بخش خصوصی باری، مسافری و صنایع وابسته از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار هستند و در دولت چهاردهم باید تلاش شود که سهم ریل از جابجایی کالا در کشور به ۳۰ درصد برسد.