◄ برقی شدن خط آهن تهران-تبریز چه مزایایی دارد؟

چندی پیش بود که یادداشتی به قلم « عباس قربانعلی بیک» کارشناس حمل‌ونقل در تین‌نیوز منتشر شد که در بخشی از آن آمده بود: « بر اساس مطالعات انجام شده گروه مشاوران داخلی و خارجی در سال 86، برقی­‌کردن راه­‌آهن تهران- تبریز بعد از راه‌­آهن تهران- مشهد در اولویت دوم مسافری قرار گرفت. ظرفیت حمل بار و مسافر در این مسیر ریلی، در صورت دوخطه و برقی شدن و پس از احداث و راه‌اندازی مسیر جدید میانه- تبریز به بیش از 6 برابر افزایش یافته و زمان سیر قطارهای مسافری با سرعت حداکثر 200 به کمتر از یک سوم قطارهای فعلی (12 ساعت و یک سیر روزانه) یعنی 4ساعت و سه سیر روزانه از مسیر جدید خواهد رسید، (با قطارهای خودکشش تیلتینگ با سرعت 250 به حدود 3 ساعت).

در پایان سال 1391 بر اساس محاسبات کنسرسیوم متشکل از پنج شرکت بزرگ زیرساخت، خط برقی، ناوگان، سرمایه گذار و ... در مسیر تهران- زنجان یک خطه با سر فاصله (headway) 2 ساعتی اعزام قطارها طی 18 ساعت نیاز به 12 قطار خودکشش شش واگنه (72 واگن) به ارزش300 میلیارد تومان (با فرض قیمت متوسط هر واگن خودکشش یک میلیون دویست هزار یورو و هر یورو چهار هزارتومان) برای ارائه 10 سرویس رفت و برگشت (برای ظرفیت روزانه 8000 نفر و سالانه 9/2 میلیون نفر) بود در حالی که با اجرای فازهای یک و دو این طرح برای دوخطه کردن مسیر فعلی تهران- قزوین و قزوین- زنجان و برقی‌سازی آن با سر فاصله 1 ساعته اعزام قطارها با 9 ست قطار خودکشش (54 واگن) به ارزش 225 میلیارد تومان 19 سرویس رفت و برگشت (برای ظرفیت روزانه 15200 نفر و سالانه 5/5 میلیون نفر) با نسبت بهره­‌وری 54/2 برابری (از40 هزار نفر بر واگن به 102 هزار نفر بر واگن در حالت نشسته) قابل ارائه برآورد شد که این صرفه جویی مبنای اعلام آمادگی کنسرسیوم مذکور برای سرمایه گذاری بصورت BOT در این طرح شد...

با عنایت به پیشرفت بسیار خوب دوخطه­ کردن راه­ آهن تهران- زنجان پس از دستور ریاست محترم جمهور در سفر هیئت دولت به زنجان در سال 93 و مهیا شدن شرایط برقی شدن این مسیر و با توجه به نقش قرارداد فوق در تقویت بیشتر قطارهای حومه امید است با پیش‌بینی و اقدام سریع برای برقی کردن مسیرهای اولویت‌دار از جمله تهران- زنجان که در مسیر بیشترین بار ورودی خودرو به تهران است زمینه افزایش بهره­‌وری راه­ آهن حومه بیشتر شده تا علاوه بر رشد بهره‌وری شرایط جلب بیشتر مسافرانروزمره جاده‌ای را به سوی حمل و نقل ایمن، سریع و ارزان ریلی فراهم کرد».

پس از انتشار این مطلب در تین‌نیوز، یکی از کاربران این شبکه خبری پیامی ارسال کرد که در آن آمده بود: با تایید مطالب بالا، در آینده نزدیک سه استان گیلان، اردبیل و آذربایجان غربی متصل خط آهن تهران تبریز و ترافیک قطارها بیشتر از این خواهند شد همچنین با راه‌اندازی راه‌آهن آستارا رشت روسیه و اروپا هم به این خط آهن  متصل می‌شود که نشان می‌دهد ترافیک این خط آهن افزایشی و برقی کردن آن واجب است.
این کاربر در ادامه پیام خود تاکید کرده است: همچنین این راه‌آهن برقی 4 خطه به کرج می‌تواند باعث تحول جابجایی مسافر از تهران به کرج شود و جذابیت جابجایی ریلی بین این دو شهر را به‌طور فزاینده افزایش دهد و مطمئنا موجب افزایش سهم ریل از جابجایی ها خواهد شد.
وی در بخش دیگری از پیام خود خاطر نشان کرد: دلیل دیگر اهمیت برقی و چند خطه شدن این خط آهن استراتژیک آن است که تصادفات و ترافیک آزادراه تهران قزوین طبق آمارها زیاد است چرا که مسیر عبوری استان‌های شمال و شمال غربی است که برقی شدن آن کمک زیادی به کاهش سوانح جاده‌ای می‌کند.

وی در بخش دیگری از پیام خود عنوان کرد: نکته دیگر راه‌آهن تهران تبریز، تراکم جمعیت بالای آن به نسبت دیگر راه‌آهن‌های کشورمان است. 30 درصد جمعیت کشور در این ناحیه است که اگر برنامه‌ریزی درست صورت گیرد، می‌توان بخش اعظم جابجایی‌های مسافری از جاده به ریل منتقل کرد. به‌طور مثال در استان آذربایجان شرقی به قطار حومه‌ای نیاز مبرم است مثلا در شهرستان میانه به دلیل تلفات بالای جاده‌ای و سفر روزانه مردم شهرستان به تبریز، زنجان و دانشجویان و بیماران و خطرناکی جاده‌های آنجا، قطار حومه‌ای می‌تواند دلیل رونق قطارحومه‌ای باشد.

این کاربر  تاکید کرد: دوخطه شدن و برقی شدن خط آهن تهران-تبریز گام مهمی در تشکیل قطارهای حومه‌ای استان‌های قزوین، زنجان و آذربایجان شرقی به‌طور محلی است و مطمئناً آثار مثبت اجتماعی خواهد داشت. این در حالی است که به‌دلیل کوهستانی بودن این محور، هرچقدر با توسعه بخش ریلی مسافر بیشتری جذب این نوع از حمل‌ونقل شود کاهش تصادفات و مرگ و میر جاده‌ای و اثرات مثبتی به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: این راه‌آهن همچنین موجب تقویت رقابت ترانزیتی ایران خواهد شد مضاف این‌که در آینده از سمت جلفا به کشور ارمنستان و مرز بازرگان قارص و ترکیه و آلمان وصل خواهد شد و مطمئنا خط شمالی دریای خزر و کریدور ترکمنستان آذربایجان گرجستان ترکیه تضعیف خواهد کرد. چون ایران در کوتاه‌ترین زمان و سریع‌ترین زمان با کمترین هزینه گمرکی و نداشتن مانع دریای خزر به اروپا  متصل می‌شود بنابراین برقی شدن و چند خطه شدن این محور باعث افزایش جذابیت ترانزیت کشورمان و افزایش سهم ایران خواهد شد.
به گفته وی برقی و چند خطه شدن راه‌آهن تهران تبریز مزایایی همچون افزایش ترانزیت، کاهش تصادفات، افزایش چشم‌گیر سهم ریل به‌خاطر سرعت بالای قطارهای برقی، کاهش هزینه ناوگان، تشکیل قطارهای حومه‌ای، رونق گردشگری، حل مشکل ترافیک تهران کرج تا حد ممکن، کاهش استهلاک جاده‌ای، افزایش سهم باری و کاهش تردد کامیون‌ها، بهره‌مندی حداقل هشت استان از برقی شدن این خط آهن و رفاه حاصل از آن را به دنبال خواهد داشت.
 این کاربر خاطرنشان کرد: امیدوارم در ساخت خط دوم این راه‌آهن که از تهران تا زنجان شروع شده استاندارد خط آهن 250 درنظر گرفته شود از آن بهره‌برداری حداکثری صورت گیرد.