◄ خودروسازان بدهکار، خریداران بلاتکلیف؛ بحران اعتماد در بازار خودرو
زیان انباشته ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی، بدهی سنگین به قطعه سازان و دخالت های دولتی، صنعت خودرو را به بن بست رسانده است. در این میان، خریداران با وعده های بی سرانجام و تأخیرهای چندساله، قربانی اصلی این بحران هستند.
هزاران خریدار خودرو که در طرح های فروش یکپارچه سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ ثبت نام کرده اند، همچنان پس از گذشت یک تا سه سال در انتظار تحویل خودروهای خود هستند. وعده های مکرر خودروسازان داخلی و مونتاژی برای تحویل خودرو، با دلایل مختلفی به تعویق افتاده و خریداران را در وضعیت سردرگمی قرار داده است.
تأخیرهای طولانی و دلایل تکراری
به گزارش تین نیوز ایرنا در گزارشی نوشت: خودروسازان با استناد به مشکلاتی نظیر کمبود قطعات وارداتی، ناترازی انرژی، آتش سوزی بندر شهید رجایی و کاهش تولید، از تحویل به موقع خودروها سر باز زده اند. در این میان، سرمایه های مردم در اختیار خودروسازان قرار گرفته، اما محصولی تحویل نشده است.
طبق آخرین آمارها، بیش از ۴۰۰ هزار نفر در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو ثبت نام کرده اند. یکی از نمونه های بارز تأخیر، مربوط به خودروی شاهین جی (مدل سانروف دار) شرکت سایپا است که به دلیل وارداتی بودن قطعه سانروف و محدودیت های ارزی، امکان تولید آن فراهم نشده و خریداران مجبور به تغییر مدل خودرو شده اند.
مونتاژکاران هم خلف وعده کردند
تأخیر در تحویل خودرو تنها به خودروسازان داخلی محدود نمی شود. مونتاژکاران نیز در عمل به تعهدات خود ناکام بوده اند. خریدارانی که در طرح های خودروهای وارداتی ثبت نام کرده اند، با گذشت ۶ ماه تا یک سال همچنان منتظر تحویل هستند. برخی حتی با وجود پرداخت کامل وجه، مجبور به پرداخت مابه تفاوت قیمت روز شده اند؛ در حالی که مجوزی برای افزایش قیمت از سوی نهادهای نظارتی صادر نشده است.
اعتراض ها و پیگیری های قانونی
در واکنش به این بدعهدی ها، خریداران اقدام به تجمع مقابل وزارت صمت و ثبت شکایت در سازمان حمایت مصرف کنندگان کرده اند. آنان معتقدند خودروسازان باید پیش از تعهد، ظرفیت تولید و تأمین قطعات را بررسی کنند تا از بروز نارضایتی عمومی جلوگیری شود.
در همین راستا، سازمان حمایت از مصرف کنندگان بخشنامه ای صادر کرده که خودروسازان را ملزم به درج تاریخ دقیق تحویل در قراردادها می کند؛ اقدامی که شاید بخشی از بی نظمی ها را کاهش دهد.
زیان انباشته و دخالت های دولتی؛ ریشه بحران
سعید مدنی، کارشناس صنعت خودرو، در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: «مشکلات نقدینگی، تخصیص ارز و زیان انباشته، خودروسازان را در عمل به تعهدات ناتوان کرده اند. دخالت دولت در تعیین قیمت و مدیریت شرکت ها نیز بحران را تشدید کرده است.»
وی با اشاره به زیان انباشته ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی خودروسازان گفت: «با این رقم می توان یک کارخانه جدید مانند سایپا یا ایران خودرو تأسیس کرد. اما دخالت های دولت در تعیین قیمت و ساختار مدیریتی، مانع توسعه و بهبود کیفیت خودروها شده است.»
راهکار پیشنهادی: هدایت نقدینگی به بازار سرمایه
مدنی پیشنهاد داد که نقدینگی موجود در جامعه به سمت بازار سرمایه هدایت شود. به جای خرید خودرو، مردم می توانند سهام خودروسازان را خریداری کنند تا هم از سود سرمایه گذاری بهره مند شوند و هم به تأمین مالی صنعت خودرو کمک کنند.
وی افزود: «در سامانه های فروش خودرو، میلیون ها نفر ثبت نام می کنند که ۹۵ درصد آنان خریدار واقعی نیستند و صرفاً برای حفظ ارزش پول اقدام به ثبت نام کرده اند.»
