لیست‌های غیرشفاف

بدهی انباشته دو خودروساز بزرگ داخلی یعنی ایران‌خودرو و سایپا به قطعه‌سازان پس از ایجاد نوسان در بازار ارز باعث تعدیل نیرو و ازدست‌رفتن فرصت‌‎های شغلی در این حوزه شد. رقم بدهی شرکت‌های خودروسازی به قطعه‌سازان بین 15 تا 20 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و این بدهی انباشته، ادامه کار را برای صنعت خودروسازی دشوار کرده است.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از شرق، دولت برای جلوگیری از خسارت بیشتر، تصمیم گرفت چهار هزار میلیارد تومان که تقریبا معادل یک‌چهارم مطالبات قطعه‌سازان است، در میان قطعه‌سازان طلبکار توزیع کند اما فعالان این صنعت به درستی نمی‌دانند که پول تزریقی دولت چگونه قرار است در اختیار آنها قرار گیرد. همین عدم شفافیت، نگرانی‌هایی را در میان برخی قطعه‌سازان که هنوز پولی از سوی بانک دریافت نکرده‌اند، ایجاد کرده است و متأسفانه مسئولان دولتی نیز در این رابطه پاسخ‌گو نیستند.تغییرات نرخ ارز و اعلام قیمت چهارهزارو 200 تومان برای دلار به صورت یک‌شبه، بسیاری از بخش‌های تولید از جمله صنعت خودروسازی را متأثر کرد. صنعت خودروسازی که تکانه‌های ناشی از تحریم، اجرای بسیاری از برنامه‌های این صنعت را با مشکل روبه‌رو کرده است، قصد دارد با تکیه بر توان قطعه‌‎سازان داخلی، نیازهای بازار را تأمین کند اما قطعه‌سازانی که از بازار آشفته خودرو متضرر شده‌اند و بعد از نوسانات بازار ارز، مطالبات آنها روی هم انباشته شده است، بین 15 تا 20 هزار میلیارد تومان از دو خودروساز بزرگ یعنی ایران‌خودرو و سایپا طلب دارند. این مطالبات انباشته، دولت را بر آن داشت که برای حل مشکل تأمین نقدینگی خودروسازان وارد عمل شود. بر اساس مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار شد چهار هزار میلیارد تومان که معادل تقریبا یک‌چهارم بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان است، در بین طلبکاران توزیع شود. چندی است که توزیع این اعتبارات آغاز شده است اما برخی قطعه‌سازان هیچ دریافتی ندارند و درباره سهم خود از اعتبار تزریق‌شده توسط دولت، اطلاعات کافی در اختیار ندارند. امیرحسین قناتی مدیرکل صنایع خودرو و نیرو محرکه نیز به تماس خبرنگار «شرق» پاسخ نمی‌دهد تا ابهامات موجود در زمینه توزیع این اعتبارات برطرف شود.

 بی‌اطلاعی از نحوه توزیع اعتبارات

سیدحسین بحرینیان به عنوان یکی از اعضای انجمن قطعه‌سازان همگن در گفت‌وگو با «شرق» از نبود شفافیت در لیست‌های تهیه‌شده توسط ایران‌خودرو و سایپا برای توزیع چهار هزار میلیارد تومان اعتبارات در نظر گرفته‌شده توسط دولت خبر می‌دهد.او می‌گوید: به‌عنوان یکی از اعضای انجمن قطعه‌سازان همگن، اطلاع نداریم که این اعتبارات به چه شکل، روش و سبک و سیاقی قرار است پرداخت‌ شود. آمارهای متفاوتی از انجمن قطعه‌سازان و خودروسازان درباره جمع کل بدهی این دو شرکت به قطعه‌سازان مطرح می‌شود. این در حالی است که بدهی ایران‌خودرو و سایپا به قطعه‌سازان شامل چند سرفصل متفاوت است و برای ما مشخص نیست عددی که به عنوان کل طلب می‌گویند، تمام سرفصل‌ها را شامل می‌شود یا نه.بحرینیان عنوان می‌کند: ما بر مبنای کل سرفصل‌ها بدون تعدیل قیمت، حجم کل بدهی را 20 هزار میلیارد تومان در نظر می‌گیریم، بنابراین رقمی که دولت برای توزیع در میان قطعه‌سازان در نظر گرفته، حدود 20 درصد کل طلب آنهاست. اما گروه‌هایی هم هستند که به خودروسازان بدهی دارند. برای من به عنوان یک قطعه‌ساز این ابهام وجود دارد که آیا نام آنها هم در لیست توزیع چهار هزار میلیارد تومانی وجود دارد یا نه.به گفته او لیست‌های توزیع اعتبار به صورت سربسته و در محافل خاص تصمیم‌گیری شده است. معضلات اجرائی برای آن وجود دارد و برخی بانک‌ها برای توزیع بودجه‌ای که از سوی بانک مرکزی تخصیص داده شده است، کم‌کاری می‌کنند.این عضو انجمن قطعه‌سازان همگن عنوان می‌کند: در قانون به صورت شفاف آمده که 70 درصد این وجه باید به قطعه‌سازان پرداخت شود. بین خودروساز و شرکت‌های تابعه آنها بعضا بازی‌هایی وجود دارد که نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. سرنوشت این وجه بعد از پرداخت به شرکت‌های تابعه خودروسازان مشخص نیست.

 نام گروه عظام در فهرست بدهکاران

اگرچه ایران‌خودرو و سایپا میلیاردها تومان به قطعه‌سازان بدهکارند، اما همشهری در گزارشی فاش کرد که شرکت سرمایه‌گذاری عظام که هفت شرکت تولیدکننده قطعه را در اختیار دارد، در ازای پولی که دریافت کرده است، هیچ قطعه‌ای به خودروسازان تحویل نداده و به عبارت دیگر به مجموعه خودروسازی کشور بدهکار است. بر اساس این گزارش، ایران‌خودرو از هفت شرکت زیرمجموعه سرمایه‌گذاری عظام؛ یعنی شرکت‌های پیستون ایران، فراوری ساخت، سازه‌پویش، استام صنعت، والا قطعه، پویان‌ صنعت نهاد و سازه سیم ۴۶۱ میلیارد و ۴۶۰ میلیون تومان طلبکار است. به‌این‌ترتیب، ایران‌‌خودرو در شرایطی که بدهی‌های سنگین خود را به سایر قطعه‌سازان به‌دلیل بحران مالی پرداخت نکرده، در طول دو سال گذشته منابع مالی خود را در اختیار یک شرکت قرار داده است. اطلاعات مربوط‌ به‌ صورت‌های مالی ساپکو که در سامانه کدال بورس درج شده، نشان می‌دهد بیشترین میزان این طلب به شرکت سازه‌پویش تعلق دارد که شامل ۱۹۰ میلیارد تومان است؛ بعد از آن شرکت‌های پیستون ایران و استام صنعت (که همگی متعلق به سرمایه‌گذاری عظام هستند) به‌ترتیب با ۱۲۶.۷ و ۶۱ میلیارد تومان بدهی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.قطعه‌سازان نگران هستند که ایران‌خودرو و سایپا در توزیع چهار هزار میلیارد تومان اعتبارات جدید هم خطای گذشته را تکرار کنند و این اعتبارات را در اختیار شرکت‌هایی قرار دهند که به این دو خودروساز بدهکار هستند.

 وضعیت شرکت‌های بدهکار باید بررسی شود

سعید مدنی، مشاور مدیرعامل سایپا، در گفت‌وگو با «شرق» در واکنش به این دغدغه قطعه‌سازان عنوان می‌کند: باید تکلیف شرکت‌های بدهکار مشخص شود که چرا چنین اتفاقی افتاده است، البته تعداد این شرکت‌ها محدود است. باید ببینیم دلیل عدم تحویل قطعه چیست، اما از این پول (چهار هزار میلیارد تومان) نباید به این شرکت‌ها رقمی اختصاص بدهند.او ادامه می‌دهد: مبلغی که در اختیار خودروسازان قرار گرفته است، بخشی از مطالبات سررسیدشده دو خودروساز است. بنابراین، این رقم به کسانی که به خودروسازان بدهکار هستند، نباید تعلق بگیرد، بلکه باید بررسی شود که چرا پیشاپیش به این شرکت‌ها پول داده شده است.دغدغه دیگری که در میان خودروسازان مطرح است این است که حجم بدهی‌های ایران‌خودرو و سایپا به قطعه‌سازان برابر نیست، اما رقم چهار هزار میلیارد تومان به نسبت مساوی بین ایران‌خودرو و سایپا توزیع شده است. در این رابطه مشاور مدیرعامل سایپا بیان می‌کند: بیشتر قطعه‌سازان بین دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا مشترک هستند. بنابراین فهرست‌های ایران‌خودرو و سایپا که برای بانک‌ها ارسال شده است، باالطبع باید یکی باشد.او درباره عدم پرداخت پول به برخی قطعه‌سازان می‌گوید: بانک‌های مختلفی در زمینه توزیع اعتبارات فعال هستند. بعضی بانک‌ها نظام بوروکراسی طولانی‌تری دارند و بعضی‌ها زودتر شروع به توزیع اعتبارات کرده‌اند. هنوز بخشی از بودجه توزیع نشده است. پرداخت‌ها تا سقفی که دو خودروساز اعلام کرده‌اند، به قطعه‌سازان انجام خواهد شد.

 انجام پرداخت به صورت دستی

محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور، نیز در گفت‌وگو با «شرق» از پایان‌یافتن تخصیص اعتبارات کمکی دولت برای حل مشکل بدهی‌های انباشته دو خودروساز بزرگ کشور تا پایان هفته جاری خبر می‌دهد.او می‌گوید: ایران‌خودرو و سایپا فهرستی را به بانک‌ها می‌دهند و بانک‌ها مستقیم به حساب قطعه‌سازان ارقام اعلام‌شده را واریز می‌کنند. ممکن است برای برخی قطعه‌سازان اعداد اعلام‌شده کم باشد و قطعه‌ساز به بانک معرفی نشود و خود خودروسازان مستقیما این پرداخت‌ها را انجام دهند.به گفته نجفی‌منش، فرمول توزیع اعتبارات در اختیار دو خودروساز است. خودروساز نگاه می‌کند و بر اساس نیازی که به قطعه دارد، درصدی از اعتبارات را به یک قطعه‌ساز خاص اختصاص می‌‎دهد، اما انجمن قطعه‌سازان در نحوه تخصیص‌ها، دخالتی ندارد. او درباره احتمال اختصاص اعتبار به شرکت‌های بدهکار عنوان می‌کند: این مسائل از سوی وزارت صمت کنترل خواهد شد.