روایت خانواده دو جانباخته هواپیمای اوکراینی از جزییات پرونده و لحظه شلیک

تین نیوز |

مردی که می گوید کتاب تازه منتشر شده سامانه تور ام یک را بلافاصله پس از انتشار خط به خط خوانده و زنی که زندگی را یک اجبار و مرگ را لحظه وصال و سعادت می داند؛ سخن از مردی نظامی یا زنی افسرده از نرسیدن به خواسته های زندگی اش نیست، قصه دو پزشک و مدرس دانشگاه است که در بامداد یک شب سرد زمستانی کاخ زندگی شان فرو ریخت و دو فرزندشان را از دست دادند.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، «محسن اسدی لاری» و «زهرا مجد» والدین زینب و محمد حسین اسدی لاری، اوایل بهمن امسال و در شبی حتی سردتر از ۱۸ دی ۹۸، در خانه ای که جای جای آن شمع و تصاویر دو فرزند شان بود، از روزگار رفته خود در این حدود هزار شبانه روز گفتند؛ گفت و گویی که بخش نخست آن به نحوه برخورد این پدر و مادر با سوگ رفتن فرزندانش اختصاص داشت و در بخش دوم از روند پرونده و دادخواهی گفتند. آن ها در این گفتگو اطلاعات دسته اولی از روند پرونده و بر اساس این روند از شب سرنگونی هواپیما و جزییات پس از آن می گویند که انتشار برخی موارد را البته فعلا صلاح نمی دانند.

بخشی از روایت خانواده دو نفر از ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی را در ادامه بخوانید.

آقای دکتر اسدی لاری و خانم دکتر مجد، خوب است در همین ابتدای گفتگو تاکید شود که باتوجه به شدت تلخی و سختی تحمل این غم، تلاش این است که تا حد توان وارد جزییات لحظات سرنگونی و موارد اینچنینی نشویم، اما مطرح کردن برخی پرسش ها ناگزیر است و خواهشمند است که پاسخ به هر پرسشی را صلاح ندیدید، حتما پاسخ ندهید. برنامه برای این گفتگو پرداختن به دو موضوع است؛ یکی روند طی شده از سوی شما در تحمل این سوگ و به عنوان یکی از خانواده های داغدار هواپیمای اوکراینی و دیگری هم روند و نتایج پیگیری پرونده. نزدیک به هزار روز از سرنگونی هواپیمای پی اس۷۵۲ گذشته است؛ این حدود هزار روز برای شما چگونه گذشته و چه مراحلی را طی کرده اید؟

مجد: البته بیشتر از هزار روز شده است؛ ظاهرا با مقیاس و اندازه گیری معمول هزار روز است، اما آنچه بر ما گذشته را نمی توان با شب و روز عادی مقایسه و سنجش کرد. حرفی را که همیشه من و همسرم می گوییم، این است که ما روز ۱۸ دی ماه مردیم، بدون تعارف و من از روز ۱۹ دی را به عنوان یک زمان اجباری که دارم و در تمام لحظات آن بهترین آرزویم وصال بچه ها بوده، گذراندم. برای هر فردی شاید مرگ به نحوی دردناک ترین چیز باشد، اما برای ما بعد از ۱۸ دی ماه لذت بخش ترین موضوع است؛ به این معنی که آرزوی وصال فرزندان مان را داریم. روند طی شدن به این صورت است که در لحظات ابتدایی حتی ذره ای متصور نبودم که بتوان یک هفته بعد از آن زنده بمانم و حتی زمانی که بحث مراسم هفته و ... که بود، من فکرم این بود که قرار نیست من باشم پس هر جور خودتان صلاح می دانید.

اما مدتی که گذشت، دیدم واقعیت از آنچه تصور می کردم بسیار سخت تر است؛ به این صورت که مجبورم بمانم و مجبورم تحمل کنم و علاوه بر سوگ عظیمی که دارم باید سوگ های دیگری را هم تحمل کنم. تحمل سوگ اول را نداشتم ولی در عرض این سه سال فهمیدم مثل اینکه خدا انتظار دیگری از ما دارد و باید سوگ های بعدی را هم تحمل کنم. ما سوگ تجمیعی داریم که مجموعه ای از سوگ هاست که شاید فقط یکی از آن ها خیلی ها را از پای درآورد، اما مجبور شدیم که با آن ها کنار بیاییم؛ سوگ از دست دادن ناگهانی عزیزترین هایت بدون اینکه انتظارش را داشته باشید (نه بیماری وجود داشت و پروازی بود که همیشه و مرتب از سوی بچه ها انجام می شد) در فاصله سه، چهار ساعت قبل از پرواز با امید های زیبا از هم خداحافظی کردیم که دو ماه دیگر برویم و ازدواج محمدحسین را آنجا داشته باشیم، با این امید که محمدحسین ترمی را شروع می کند که علاوه بر پزشکی دکترای تخصصی PhD)) را هم شروع می کند، با این امید که همسر آینده اش انتظارش را می کشد و حتی خودش هم این امید را داشت و یکی از چمدان هایش فقط سوغاتی برای خانواده شان بود، یعنی در لحظاتی که خودمان را خوشبخت ترین آدم ها فرض می کردیم تمام این کاخ زیبا در یک لحظه فرو ریخت که بسیار بسیار سخت است و حتی از نظر پزشکی تحمل این شرایط دشوار یا نشدنی است، اما شاید کمک خداوند و خواست بچه ها بود که ما توانستیم این مراحل را طی کنیم.

به هر صورت این سوگ تجمیعی به این صورت بود که نه تنها یک عزیز که دو عزیز را از دست دادیم و پس از سه روز که متوجه شدیم این فاجعه یا جنایت به چه صورتی رخ داده و با شلیک موشک و خودی بوده این سوگ شدیدتر شد و وقایع بعدش که از یک طرف می خواستند ما تکریم شویم و از طرفی دیگر این حادثه باید مخفی نگه داشته می شد و جمع اضدادی وجود داشت. من آن روز ها نمی دانستم که در شهر چه می گذرد، اما همان زمان برای من خبر می آوردند که اعتراضاتی از سوی دانشجویان شکل گرفته و سرکوب شده است که این هم یک نگرانی و سوگ دیگری بود.

در بخش دوم به روند پرونده و مسیر دادخواهی می پردازیم، اما مرتبط با همین بخش اول؛ آیا این روند دادخواهی توانسته بخشی از سوگ شما را تسکین دهد و کمکی به احوال روانی شما داشته باشد؟

مجد: ببینید همیشه در این مدت لذت بخش ترین اتفاق وصال فرزندانم است، اما به هر صورت مجبوریم برای ادامه امیدی داشته باشیم حتی اگر یک روزنه باشد. این دادخواهی برای ما تنها امیدی است که وجود دارد. ما آن را در حد یک روزنه می دانیم، اما تلاش مان این است که این روزنه را یک مقدار بزرگ تر کنیم. من فکر می کنم، فکر که نه، قطعا همین طور است که این دادخواهی می تواند التیامی بر سوگ ما باشد گرچه سوگ ما اینقدر عمیق است که التیامی ندارد، اما چاره ای هم نداریم. یک کار دیگر که ما آغاز کردیم و خیلی توانست آلام ما را تسکین دهد، این عبارت از یک بزرگی در گذشته است و آن «غم بزرگ را به کار بزرگ تبدیل کردن است».

این شاید یک جمله باشد، اما مفهوم بزرگی در آن نهفته است؛ شما احساس می کنید هر قدر که غم شما عمقی تر است باید کار بزرگ تری انجام دهی. من هر قدر که می بینم چه کار هایی محمدحسین یا زینبم می توانستند انجام دهند یا به چه درجاتی برسند، دردم بیشتر و عمیق تر می شود، می گویم باید کار بزرگ تری انجام دهم؛ آن عمری که از آن ها گرفته شد، ما که مجبوریم زنده بمانیم و ادامه دهیم، دست کم باید بازتاب و آینه ای از آن ها باشیم. آن عشقی که به بچه ها داشتیم باعث شده که قلب تکه تکه و پراکنده مان را پخش کنیم در میان نسل جدید که می توانند جوانه هایی برای ساختن آینده شوند؛ هر چند که باید صادقانه بگویم من نمی توانم کسی را جای محمدحسینم حس کنم ولی همین که ببینم بچه هایی هستند که اسم محمدحسینم را می آورند و استعداد هایی هست که پرورش می یابند برای من آرام بخشه.

آقای دکتر اسدی لاری این سه سال برای شما چگونه طی شده است؟ (می دانیم که پرداختن به همین روند هم ممکن است سخت باشد و به همین دلیل هر جا که صلاح دیدید از پرسش رد شوید.)

اسدی لاری: من فکر می کنم در یک پاسخ کوتاه هر روز سخت تر از دیروز. هر ساعت به یاد بچه ها بودن خیلی سخت است و همین امروز بود که به خانم دکتر می گفتم خیلی دلم هوای بچه ها را کرده، خیلی زیاد. با اینکه ما از هم دور بودیم و بچه ها داشتند کار خود را انجام می دادند و شاید بحث دور بودن و اینکه همه مشغول کار خود بودند و خیلی وابستگی ظاهری به هم نداشتیم (وابستگی عاطفی البته خیلی زیاد داشتیم) ولی همین که خب محمد واقعا مشاور من بود، زینب همدم من بود، من خیلی از متن های مرتبط با نظام سلامت را از محمد کمک می گرفتم و حتی اواخر پیشنهاد موضوعات سلامت جهانی به من می داد و زینب هم همین طور و الان می بینم که جای شان چقدر خالی است. یکی از موضوعاتی که خیلی به ما فشار آورد، جوایزی است که بعد از این فاجعه نصیب بچه ها شد ولی واقعیت این است که این ها هر کدام برای ما انگار یک لهیب آتش که چه عرض کنم یک خرمن آتش به همان قلب پاره پاره ما (اصطلاحی که خانم دکتر اشاره کرد)، بود. به صورت خلاصه و ساده هر روز و اگر نگویم هر ساعت، سخت تر از دیروز.

در این مدت چه چیزی به شما برای تحمل و طی کردن این مسیر کمک کرد؟

اسدی لاری: ما دو رسالت را از اول پی گرفتیم، یکی دادخواهی که صرفا هم بحث انتقام نیست و موضوع جدی تر است، همین دیروز یکی از دانشجویان خانم دکتر خواب دیده بود که یک جلسه دفاعی است؛ جلسات دفاع خانم دکتر معمولا شلوغ است و خیلی دانشجویان دکتری شرکت می کنند، دفاع خود محمدحسین بود و مادر محمدحسین از او می پرسد که محمد چرا اینقدر برای دفاع پایان نامه ات عجله داری، می گوید: «من کار های مهم تری دارم، دو، سه بار می پرسد که این کارها چه هست و محمدحسین می گوید: بزرگ ترین هدفم اینه که باید از این مردم مظلوم دفاع کنم.»

مجد: بله در پایان دفاع هی من سوال می پرسیدم که چرا اینقدر عجله داری و محمد پاسخ می داد که کار های مهم تری دارم. می گفت: «در یک جدولی درشت و منظم نوشت که باید از مردم مظلوم دفاع کنم و دفاع از مردم مظلوم هدف بزرگ من است.»

چه تعبیر و برداشتی از این خواب دارید؟

اسدی لاری: می خواهم بگویم که بحث دادخواهی گستره بزرگ تری دارد. من فعلا در همین حد بسنده می کنم، اما گستره بزرگ تری دارد. نکته دوم در پاسخ به پرسش ما درباره تحمل سوگ، پیگیری اهداف جهانی بچه هاست، چون برنامه ها و اقدامات شان جهانی بود و باید در همان راستا کار ها و اهداف شان را پیگیری کنیم که بالطبع باید از زادگاه خودشان و محلی که دل شان آنجا بود، شکل بگیرد و انجام شود. بحث مدارس که نوسازی و ساخت دو مدرسه را ما به نام بچه ها از دو ماه پس از این فاجعه شروع کردیم؛ برنامه مان این بود که اولین مدارس در تهران باشد و پنج منطقه را دیدیم و هر کدام را خانم دکتر به دلیلی منطقی نپذیرفت تا اینکه دو مدرسه را در منطقه ۱۷ انتخاب کردیم هر دو ۶۰ ساله بود که مخروبه بودند واقعا که هر دو الان راه افتادند.

مدرسه زینب جان کمی زودتر راه افتاد. مدرسه ای هم در محمدشهر کرج را آغاز کردیم و یک مدرسه هم در بلوچستان است که کار های لازم را انجام دادیم. خلاصه صحبتم این است که ما بنیاد نیکوکاری با نام عزیزان مان ایجاد کردیم که غیر از مدرسه سازی چندین جشنواره کارآفرینی و موارد مرتبط دارد که دقیقا در راستای اهداف و برنامه های بچه ها هستند. چندین بورسیه در داخل انجام شده و چندین بورسیه هم در دانشگاه های کانادا و یک مرکزی هم در کانادا به اسم علوم (ساینس) به نام بچه ها زدیم که هیات بورد مفصلی از شخصیت های مختلف علمی و سلامت جهانی (و روسای دانشگاه) در آن هستند. پس دو هدف را دنبال می کنیم، یکی دادخواهی و دیگری هم پیگیری اهداف جهانی و خیرخواهانه بچه ها. ما هر وقت به این مدرسه ها می رویم و بچه های دانش آموز را می بینیم، شور و شوقی پیدا می کنیم و یک جوری دل مان پرواز می کند.

خانم دکتر شما چه برداشت و تاویلی از آن خواب برای خودتان دارید؟

مجد: فکر می کنم وارد جزییاتش نشوم، بهتر است.

اسدی لاری: ما واقعا اعتقاد به تخریب نداریم، اعتقاد به سازندگی داریم و بچه ها هم همین بودند و هدف شان کمک به صلح جهانی و ارتقا دادن بود. هدف ما ارتقایی است. خیلی شفاف می گویم که ما عضو انجمن خانواده ها نیستیم و دلایل خودمان را هم داریم، اما هر کدام (از آنها) بخواهد دادخواهی کند من در خدمت و زمین خورده آن ها هستم و خودشان هم دیدند که من در دادگاه بیشترین داد ها را می زنم. هر قدر که قبل و بعدش و در حینش یک عالمه قرص می خوریم، اما باز مدام فشار و شرایط مان بالا و پایین می شود. بیشترین اطلاعات را هم البته ما داریم و سینه مالامال از ناگفته هاست و هیچ کدام اطلاعات ما را ندارند. نه اینکه بگویم به جایی وصلم یا علم لدنی دارم، بلکه اکتسابی است و به خاطر مطالعه و تسلط به پرونده و ده ها سند دیگراست.

بخشی هم احتمالا به ارتباطات شما برمی گردد؛ بالاخره شما مدیر ارشدی بودید و...

نه مسوولان هیچ گونه اطلاعاتی ندادند و نمی پس داده نشده و آن هایی که اطلاعات دارند، الحمدلله با ما ارتباطی ندارند، آن هایی که این جنایت را شکل دادند. من روی این پرونده کار کردم و شاید بد نباشد، بگویم که کتابی به اسم تور ام یک که کتاب خود سامانه است و سال ۲۰۲۱ چاپ شد، من خط به خط آن را خواندم. حقیقتا من جز چند کار کوچک علمی کار دیگری نمی توانم انجام دهم و هر شب تا نیمه های شب و چندین ماه است که هر شب پیگیر این پرونده و دریافت اطلاعات مرتبط هستم. می خواهم بگویم که این سینه مالامال از ناگفته هاست ولی ما این پرونده را از راهش پیگیری می کنیم. «ادخل البیوت من ابواب ها» همین است و (به ادامه دادخواهی) مصر هستیم.

و امیدوار هم هستید همچنان؟

اسدی لاری: نه هیچ امیدی هم نداریم ولی راهش همین است. هیچ امیدی به عدالت ندارم ولی راهش همین است. بحثم این است که می خواهیم سازنده باشیم و دنبال تخریب نیستیم. می خواهم عرض کنم که ما می توانیم از همه ناامیدتر باشیم ولی باید منبع امید باشیم حتی برای همین همسن وسالان شما. ما سوختیم و از بین رفتیم ولی باید منبع امید برای نسل های جدید باشیم. همین امسال ۵ نفر از دانشجو های دکتری خانم دکتر پذیرش (دانشگاه های خارج) گرفتند و پارسال هم سه، چهارنفرشان رفتند. مگر ما این ها را ترغیب می کنیم؟ خدا از من نگذرد اگر چنین کاری کنم...

مجد: اتفاقا برعکس. همین پریروز یک از دانشجو ها می گفت اگر به شما باشد دست مان را می گیرید و می گویید نروید. گفتم از طرفی می گویم نروید و از طرفی هم دلم نمی خواهد اینجا اگر آینده ای ندارید، بسوزید.

ولی فرزندان خود شما کانادا رفته بودند...

مجد: بله ولی رفتند که درس بخوانند و برگردند. با این دید رفتند.

اسدی لاری: می خواستم بگویم که ما این سازندگی را از کاشتن امید برای بچه ها از پایین ترین سطح؛ از بچه های دبستان تا دانشجوی پسادکتری شروع کردیم.

فکر می کنید مهم ترین و برجسته ترین تغییر در شخص شما در این سه سال چه بوده است؟

اسدی لاری: پیش از پاسخ این را بگویم که زمانی که من بچه ها را به فرودگاه می رساندم، حدود بیست دقیقه به سه بامداد، زینب داشت توییترش را بررسی می کرد و گفت حمله کردند و عین الاسد را زدند. محمدحسین هم که یک انسان تحلیلگر و سیاسی بود و مقاله (سیاسی) هم چاپ کرده بود، خیلی خوب ترامپ و بایدن را می شناخت و بسیار انسان عمیقی بود و با وجودی که عادت به سفر داشت و معمولا هر دو هفته سفر می رفت، کمی مضطرب بود و به من گفت می خواهم بمانم همین جا، چون می دانم جنگ می شود و می خواهم بمانم و همین جا دفاع کنم، می گفت من به شدت نگران خانواده و ایران هستم.

من فکر می کنم، فکر می کنم و خداکند که این طور باشد، در زندگی ظلم نکردم، خدا کند که این طور باشد، من فعال دانشجویی بودم و در جنگ هم فقط کار پزشکی انجام می دادم و در دانشگاه هم فکر نمی کنم ظلمی کرده باشم؛ حالا نمی دانم و خدا از سر تقصیراتم بگذرد، ولی مهم ترین نکته ای که می توانم بگویم همین است که محمد گفته یعنی مقابله با ظلم و دفاع از مظلوم. الان شرایط مناسبی برای توضیح نیست و حتما برای روزنامه شما هم مساله ایجاد خواهد شد ولی خلاصه سخنم همین مقابله با ظلم و دفاع از مظلوم است. شاید شرمنده محمدحسین عزیزم هستم، چون سر مساله آبان ۹۸ خیلی سوخت، خیلی هم به من هم نهیب می زد منتها من اطلاعی نداشتم. واقعا آن ها مظلوم بودند، واقعا آبان ۹۸ مظلوم بودند.

در ادامه بخش نخست گفتگو آقای اسدی لاری و خانم مجد به پرسش هایی درباره زندگی خود در این سه سال، بزرگ ترین تغییرات ایجاد شده در زندگی آن ها و همچنین مهم ترین شادی و خشنودی این دوران حدود هزار روزه پاسخ می دهند.

به بخش دوم گفتگو یا روند پرونده برگردیم؛ بالاخره از یک سال پیش تاکنون جزییات و اطلاعاتی از روند دادگاه و پرونده منتشر شده است. در یک سال گذشته و تاکنون به چه مرحله و نتایجی رسیدید؟

اسدی لاری: واقعیت این است به نظر من سه مشکل اساسی وجود دارد: یکی اینکه کیفرخواستی که صادر شده کاملا غلط است و متاسفانه این عبارت را باید عرض کنم که ظالمانه است و بازپرس و هیاتی که روی این مساله کار کردند و بحث کارشناسی همه اش زیرسوال است (خیلی سربسته عرض کردم.) نکته دوم اینکه محدود است به تعدادی نظامی هایی که از جهت ما دون پایه هستند، البته بالاترین شان سرتیپ... که ظاهرا یک درجه هم از او گرفتند و نفر دوم هوافضا بودند. به نظر ما این ها دون پایه هستند و ما حتما امرای اصلی را می خواهیم.

گویا شما از چندین فرمانده و فرد مهم که اسامی شان هم منتشر شده، شکایت کردید.

اسدی لاری: بله به هر حال چندین فرمانده هستند؛ هدف ما آمران است. نکته دیگر اینکه این کیفرخواست فقط افراد نظامی را دربرمی گیرد در حالی که مسوولان و افراد غیرنظامی دیگری هم هستند؛ از وزیر وقت راه تا رییس سازمان هواپیمایی تا خیلی از افراد دیگر و از جمله فرمانده نیروی انتظامی سابق که تمام منطقه را به هم ریختند و از جمله اجساد و ابدان مطهر بچه های ما را زیر لودر گرفتند. وزیر کشور و سایر مقاماتی که باید آسمان را می بستند ولی این کار را نکردند. همین آخرین جلسه یعنی روز یکشنبه (دوم بهمن) از متهم ردیف اول (م. خ) که فرمانده سامانه بوده است، ۱۹۰ پرسش مطرح و تقدیم کردیم که باید هیات قضات آن ها را در جلسه بعد مطرح کنند، چون قول دادند.

همین جا این را هم بپرسم که پیش تر بحثی درباره احراز هویت متهم مطرح کرده بودید و گویا بعضی شاکیان معتقد بودند فردی که در دادگاه حاضر می شود ممکن است متهم واقعی نباشد. در این باره به نتیجه ای رسیدید؟

اسدی لاری: برای دادگاه احراز هویت شده و نه برای ما؛ یعنی ما دی ان ای فرد را که ندیدیم و ما اطلاعات دیگری نداریم. باید به دادگاه اعتماد کنیم و چاره ای غیر از این نداریم. در مورد بقیه شان هم همین است. نفر دوم هم همین الان من ۱۵۰ سوال دارم و نفر سوم به همین ترتیب یا نفر دهم که (ص) باشد ولی آیا دادگاه به این ها خواهد پرداخت؟ نمی دانیم ولی همه این ها مستند هست برای بررسی و پرونده بین المللی.

منظورتان همین دادگاه لاهه است که به تازگی اخبار پذیرش پرونده در این دادگاه مطرح شده است؟

اسدی لاری: نه، این دادگاه را نمی گویم، این صرفا برای غرامت است و ما این روند را قبول نداریم. این صرفا برای غرامت است و برای ما اصلا ارزشی ندارد.

چون بحث غرامت شد، این را هم بپرسم؛ در یکی از روایت هایی از روند دادگاه که یک خبرگزاری رسمی این روز ها منتشر کرد به موارد و پرونده هایی مشابه در چند سال گذشته پرداخت (یعنی سرنگونی هواپیما های مسافربری) و آنجا پس از فهرست کردن موارد مشابه به شیوه برخورد این کشور ها با خانواده جانباختگان و شیوه جمع بندی پرونده پرداخته بود. به طور خلاصه می گفت که در همه این موارد غرامتی به خانواده ها پرداخت شده و در ایران هم الان هر خانواده ای بخواهد، می تواند غرامت دلاری خود را بگیرد. به عبارتی آن گزارش رسانه رسمی مدعی بود که در ایران هم مشابه دیگر امکان پرداخت غرامت ایجاد شده و حتی دادگاه هم در حال برگزاری است؛ پس چرا گروهی می خواهند برای کشور هزینه تراشی و تحریم سازی کنند؟ پاسخ شما به چنین مواردی که به شیوه های مختلف مطرح می شود، چه هست؟

اسدی لاری: ما به هیچ عنوان حرفی از پول و غرامت چه در داخل و چه در خارج نزده ایم و نخواهیم زد. داشته و نداشته ما مال بچه ها بود و به همین دلیل هیچ وقت دنبال پول و غرامت نبوده ایم.

خلاصه پرسش این است که شما دقیقا به چیزی می خواهید برسید؟

اسدی لاری: ما دنبال دادخواهی هستیم. دنبال روشن شدن حقایق و پیگیری این قضایا هستیم. یعنی اول کشف حقیقت و بعد هم پیگیری.

البته ما خیلی از نکات را پیدا کردیم، خیلی از نکات که مربوط به همین یک سال گذشته هم هست. خیلی از نکات را ما هنوز مطرح نکردیم و خیلی از نکات را ظرف کمتر از یک ماه گذشته پیدا کردیم و متاسفانه گزارش رسمی ایران کلا زیرسوال است، گزارش کارشناسی ایران کلا زیرسوال است.

همان گزارش رسمی که پیش تر هم منتشر کرده بودید؟

اسدی لاری: بله و دروغ گفتند. این را برای اولین بار به شما می گویم، این ها متاسفانه دروغ گفتند: موشک دوم اصابت کرده دقیقا به هواپیما. برخلاف آنچه گزارش رسمی ایران گفته و به بدترین جای هواپیما هم خورده است.

ممکن است کمی بیشتر درباره این موضوع و شیوه اطلاع پیدا کردن از آن بگویید؟

اسدی لاری: نه دیگر، بگذارید اگر خانم دکتر خواستند وارد شوند.

مجد: نه من هم نمی دانم.

پس اجازه بدهید به این شکل پرسش را مطرح کنم که روند دادگاه تاکنون شما را به چه نتایجی رسانده است؟ به چه اطلاعات تازه ای؟

اسدی لاری: ما هنوز در مرحله شنیدن اظهارات متهمان هستیم (تا زمان انجام مصاحبه) و البته پرسش هایی که مطرح شود. از این پرسش ها و توضیحات شاید بالاخره یکسری نکات دربیاید که من فکر می کنم اگر این ها را بگذاریم به عهده زمان شاید بهتر باشد، چون من هر نکته ای اینجا بیان کنم که اتفاقا خیلی هم زیاد هست، بی خود و بی جهت روند دادخواهی را مقداری دچار مشکل خواهد کرد. بگذارید در روند زمان منتشر شود و الان همین نکته موشک دوم را بدانید خوب است.

فکر می کنید این دادگاه کی به سرانجام برسد؟

اسدی لاری: اگر بخواهند روند واقعی و دقیق را پی بگیرند (و اتفاقا آقای اژه ای جلسه ای با برخی خانواده ها، جانباختگان عزیزی که دانشجوی دانشگاه شریف بودند، داشتند و یکی از عزیزان که وکیل هم هست و برادرش کنار محمد من هم نشسته بود، نکاتی را مطرح کردند. جهت استحضارتان بگویم که کارشناسی واقعا زیرسوال است، چون کارشناسان به همان سازمانی وابسته هستند که متهم است و تضاد منافع واضح است) به هر حال باید این روند طی شود. ما مطمئن هستیم که بچه ها در دادگاه هستند، بچه ها در دادگاه هستند. من در تمام لحظاتی که تا نیمه های شب درگیر و پیگیر پرونده هستم حضور بچه ها را می بینم و بعضی وقت ها که به مساله می خورم، می گویم محمد کمک کن و کمک هم می کند؛ بعضی وقت ها علنی، بعضی وقت ها مخفی و بعضی وقت ها هم به امر خداوند ممکن است به زمان بخورد. چیز هایی که تا الان رسیدیم به نظرم با کمک محمد و زینب و خیلی از بچه های دیگه بوده. خون مظلوم پایمال نمی شود و بنیاد ظلم را هم البته می کند.

شما دنبال این هستید که در مرحله اول حقیقت مشخص شود و پس از آن هم تصمیم گرفته شود که با عاملان چه برخوردی انجام شود؟

مجد: بله ولی سیستم قضایی باید برخورد کند و ما شخصا قرار نیست برخورد کنیم.

اسدی لاری: واقعا من وقتی کیان عزیز را می بینم (کیان پیرفلک) نمی دانم این بچه ها مظلوم تر بودند یا بچه های من. واقعا نمی دانم. خیلی های دیگر. من فقط بگویم که با کیان سوختیم و با بقیه هم همین طور. هر کدام شان انگار یک شب ۱۸ دی دیگر برای ما بود، اشک ریختیم... خانم دکتر از کانال هایی که داشت، کانال های پزشکی خبر ها را می گرفت و ما با هم اشک می ریختیم.

مجد: واقعا انگار دوباره هی بچه های ما کشته می شدند... آن مظلومی که در زاهدان کشتند، یک پسر بود، خدانور لجه ای، مادرش می گفت پسر من بهترین پسر دنیا بود، احساسش را کامل می فهمیدم، هر کسی امیدش، نان آور خانه اش، همه آرزو و آمالش... برای هشت خواهرش پدری می کرده... شما ببینید آن مادر... دیگر اسمش را نمی توان گفت زندگی... می دانید که یک خواهرش بعدش دق کرد و مرد، یعنی هم پسرش را از دست داد و هم دخترش را. واقعا دوست داشتم دور از این هیاهو ها که رسانه های بیگانه می سازند و می خواهند سوار این جریان شوند، از صمیم قلب دوست داشتم بروم پیدایش کنم؛ شاید از نظر مکان، فرهنگ، سواد و... به هم نمی خوردیم ولی یک داغ مشترک داشتیم.

چرا نرفتید؟

مجد: خب زاهدان بود و من از اینکه سروصدا زیاد بشود خوشم نمی آید. شما ببینید از این ماجرا چه بهره برداری هایی می شود آن هم از طرف کسایی که شاید [سر سوزنی]دل شان برای مردم ما نمی سوزد. خواسته قلبی ام بود، می خواهم احساسم را بگویم. دوست داشتم که این مادر را پیدا کنم و به او بگویم که می فهمم وقتی می گویی پسر من از همه پسر های دنیا بهتر بود یعنی چی. می دانید! برای او پسرش بهترین بود و برای من هم پسرم بهترین پسر دنیا بود. همین که می گفت من همه چیزم این بچه بود و چقدر به مادرش خدمت می کرد... فقط من می فهمم این زن چه می گوید... یا مثلا برای همین کیان من خیلی آتش گرفتم، پدرش که بیمارستان اهواز بود یکی از آشنایان ما از بیمارستان خبر می آورد و گفتم سلام ما را برسان و بگو که من کامل دردش را حس می کنم. شاید اگر دادخواهی هواپیمایی ما می شد و اگر بشود، دادخواهی برای هواپیمایی نباشد، دادخواهی درباره یک مفهوم بزرگ باشد؛ این ها را خودتان اگر خواستید، بنویسید من نمی توانم خودم را سانسور کنم.

این دو پرسش به تازگی و با توجه به اخباری که درباره روند پرونده در روز های گذشته منتشر شده، برای خانواده اسدی لاری ارسال و آن ها پاسخ دادند

در حدود سه هفته گذشته چه اتفاق تازه ای درباره این پرونده رخ داده است و آیا شما می خواهید توضیحی بر این گفتگو اضافه بفرمایید؟

در فاصله سه هفته از انجام مصاحبه تا زمان انتشار، تحولات قابل توجهی در جریان رسیدگی رخ داده است. نکات مهمی در جریان اظهارات مسوول بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری (ح ر) دال بر عدم بررسی کارشناسانه این فاجعه در زمینه های مختلف، عدم اطلاع رسانی به خلبانان هواپیمای عزیزان ما، عدم نگهداری از سایت جنایت سرنگونی، تخریب و از بین بردن صحنه جنایت و ده ها موضوع مهم که فعلا در خارج از مسیر دادگاه نباید مطرح شود. اظهارات بسیار مهم مدیرکل وقت مراقبت پرواز در زمینه عدم هماهنگی مراجع نظامی و غیرنظامی (در اعلام وضعیت خطر در آن شب) در زمینه امنیت پرواز عزیزان ما، در کنار سایر اطلاعات مهم برآمده از متن دادگاه، مثل نورافکنی بر زوایای تاریک این فاجعه است.

یکی از مهم ترین موضوعات، اظهارات متهم ردیف دهم (ص) این کیفرخواست بسیار ناقص بود که عملا مسوولیت این فاجعه را متوجه فرماندهان عالیرتبه می کند و توجیه گر فجایع مشابه خواهد بود. قضات محترم دادگاه رسیدگی کننده اگر بر مدار صحیح رسیدگی و احضار فرماندهان ارشد و میانی اصلی که متاسفانه اصلا در جریان تحقیقات بازپرس قرار نگرفته بودند، اصرار بورزند، احتمالا زوایای دیگری از این جنایت بزرگ روشن خواهد شد.

در روز های گذشته اخباری درباره روند دادگاه و پس گرفتن شکایت از سوی برخی خانواده ها در اعتراض به روند پرونده منتشر شده است. ماجرا چه هست و آیا شما همچنان به روند پیگیری و دادخواهی از طریق دادگاه ادامه می دهید؟

در جلسه گذشته دادگاه، بر حسب اطلاع ۱۶ نفر از همدردان شاکی بنا به دلایلی (که در این مرحله لازم به توضیح نمی دانم) شکایت شان را مسترد کردند، اما باید توجه داشت که از ابتدا هم می دانستیم که طی این مسیر بسیار سخت، صبر، اهتمام بسیار، ابرام بر دادخواهی و استواری فراوان می خواهد و در این راه، روح بزرگ عزیزان مان راه را نشان خواهد داد. ابدا مسیر آسانی نیست! اینکه مدام می پرسند چه کسی به فرمانده آتشبار (سامانه تور-ام-۱) دستور شلیک به هواپیمای عزیزان مان را داده، فقط ساده سازی این جنایت بزرگ است که ابعاد پیچیده و چندلایه دارد. در صورتی که ما شاکیان و اولیای دماء مظلوم در دادگاه حضور نداشتیم و در صورتی که دادگاه را با صد ها سوال تقدیمی تاکنون مواجه نکرده بودیم، بالطبع بررسی جنبه های مختلف پرونده با سوالات کمتر و بدون احضار افراد مرتبط و در زمان کوتاه تر صدور حکم انجام می شد.

لازمه رسیدگی به این جنایت در مراجع صالحه بین المللی، انجام کامل مسیر دادخواهی در کشورمان است و اگر بنا به دلایل مشخص در رسیدگی به این جنایت کوتاهی صورت گیرد آنگاه احتمال رسیدگی در ICC وجود خواهد داشت. طرح شکایت در دیوان داوری بین المللی که بر اساس اعلام کشور های متضرر در اواخر سال گذشته میلادی به ایران ۶ ماه فرصت مذاکره دادند، صرفا برای حل و فصل موضوع غرامت است و متاسفانه در این زمینه اطلاعات نادرست به افکار عمومی داده می شود. به همین جهت ما همسو با نظر وکیل محترم جناب دکتر علیزاده طباطبایی مصمم هستیم به رغم اینکه حضور در دادگاه برای من و همسرم بسیار جانکاه و همراه با مشکلات و آسیب های شدید جسمی و روانی است، روند حضور فعالانه را ادامه دهیم و با توجه به اطلاعات و مستندات پرونده و نیز گزارش های متعدد فارسی و انگلیسی، تحلیل محتوای اظهارات متهمان، طرح اشکالات، تدوین سوالات دقیق و پیچیده و بررسی جنبه های نظامی و غیرنظامی، در عین فریاد علیه ظلم و جنایت، زمینه احضار متهمان اصلی فراهم شود و تا آخرین نفس مان در دادگاه های داخل و خارج کشور پای دادخواهی عزیزان نخبه و تکرار نشدنی مان ایستاده ایم.

تحول دیگر، جلسه دانشگاه جرج تاون در روز ۲۱ بهمن ماه بود که به نوعی مشارکت سخنگوی انجمن خانواده های داغدار را نیز به همراه داشت و ما نیز در نامه ای سرگشاده، به ایشان گفتیم که این موضع گیری ها، قطعا در روند دادخواهی در مراجع ملی و بین المللی خلل جدی ایجاد خواهد کرد و لذا چنانچه او بر اتخاذ این مواضع اصرار دارد، نباید به نام خانواده های جانباختگان باشد.