◄ آسمان ایران در انتظار رقابت برندهای هواپیمایی

زمانی که بازار در حال صعود است، رقابت میان شرکت‌کنندگان ناچیز است اما هنگام بروز بحران و رکود بازار، رقابت میان اعضای تشکیل‌دهنده عرضه بازار شکل گرفته و با ادامه رکود، رقابت به اوج می‌رسد.

با توجه به نوسانات نرخ ارز و همچنین عدم تخصیص ارز دولتی به ایرلاین‌ها و بهره‌گیری شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از ارز ثانویه موسوم به نیما، بازار با شوک اقتصادی جدی مواجه است. البته باید اذعان داشت که شوک‌های اقتصادی در هوانوردی جهان نیز مسبوق به سابقه بوده و خارج شدن برخی از اعضا از گردونه رقابت، ادغام شرکت‌های هواپیمایی و اصلاح ساختار اقتصادی و بازرگانی نتیجه شوک اقتصادی بر صنعت هوانوردی بوده است‌.

نمونه بارز این موضوع، اجرای قانون رقابت عادلانه در سال ۱۹۷۸ در ایالات‌متحده آمریکاست که عدم توجه به ساختار صحیح و برندسازی منجر به حذف غول‌های هوانوردی آمریکا ازجمله TWAوPan Am شد.

در ایران، ۱۴ ایرلاین ریز و درشت تنها ۳ درصد از حجم حمل‌ونقل کشور را به خود اختصاص داده‌اند؛ بازار محدود و مخاطبانی که با شرایط کنونی نرخ ارز، به‌راحتی سفر هوایی را از سبد خود حذف کرده‌اند.

در چنین شرایطی، شرکت‌های هواپیمایی به‌طور حتم با کاهش مشتریانی مواجه خواهد شد که در سال‌های اخیر با اعتمادسازی نسبت به صنعت هوانوردی جذب‌شده‌اند اما آنچه مهم است، رقابت در جذب مخاطب باقیمانده خواهد بود و برنده رقابت کنونی در جذب بازار اندک، برندها خواهند بود.

اما لازم به ذکر است، واژه برند را نمی‌توان برای تمامی شرکت‌های هواپیمایی داخلی به کار برد، بلکه واژه برند از نگاه نگارنده، به شرکتی گفته می‌شود که نسبت به جذب مسافر براساس برندینگ، اعتمادسازی، بازارسازی و رضایت مسافر اقدام کرده است.

با توجه به نیاز مسافر و مخاطب، مسیرهای پروازی را شکل داده و همچنین براساس خواسته بازار به معماری ارتباطات و طراحی خدمات پرداخته است. مسافر در بازار کنونی و با توجه به حذف بلیت چارتر در اکثر مسیرهای پروازی، حق انتخاب بیشتری برای انتخاب ایرلاین دارد و بابت پولی که برای خرید بلیت می‌پردازد، مطالبه‌گر خدمات مطلوب خواهد بود.

در یادداشتی که چند روز پس از عقد برجام با عنوان «ارتباطات هوانوردی را معماری کنیم» توسط نگارنده این مطلب، منتشر شد، ایجاد فضای باز سیاسی و اقتصاد هوانوردی، زمینه‌ای برای رشد و توسعه و همچنین توجه به برندینگ شرکت‌های هواپیمایی دانسته شد،

چرا که برندینگ و توجه به ساخت بازار، در اتمسفر رو به صعود، هزینه اندک و به‌تبع آن، خروجی بهتر در مدت‌زمان کمتر در پی خواهد داشت اما در بازار کنونی هوانوردی کشور، برندینگ و اصلاح ساختار بینش به بازار که از الزامات برندسازی است، یک ضرورت برای بقا و حیات خواهد بود و دیگر نمی‌تواند یک امتیاز برای تمایز از رقبا باشد.

البته لازم به ذکر است که پس‌لرزه‌های شوک اقتصادی ایرلاین‌ها، دامن آژانس‌های گردشگری و توریستی را نیز خواهد گرفت و باید هوشیار بود که علاج واقعه پیش از وقوع، هزینه و خسارت کمتری را در پی خواهد داشت. برندسازی و اصلاح ساختار نگاه به بازار هوانوردی، یک ضرورت است، پایان این تنش اقتصادی، برجای ماندن برندها و حذف شرکت‌هایی است که با خیال« برند» روزگار را سپری کردند.