◄ واگن های ایرانی به قلب آسیای مرکزی رسیدند/ تقویت جایگاه ایران در کریدورهای بین المللی شمال جنوب و شرق غرب
با امضای توافق نامه جدید میان ایران، ترکمنستان و ازبکستان، درهای شبکه ریلی کشورهای مذکور به روی واگن های ایرانی گشوده شد؛ اقدامی که می تواند معادلات ترانزیت کالا در آسیای مرکزی را تغییر دهد و جایگاه ایران را در کریدورهای بین المللی شمال جنوب و شرق غرب تقویت نماید.
محمد مهدی کریمی قهی: با امضای توافق نامه جدید میان ایران، ترکمنستان و ازبکستان، درهای شبکه ریلی کشورهای مذکور به روی واگن های ایرانی گشوده شد؛ اقدامی که می تواند معادلات ترانزیت کالا در آسیای مرکزی را تغییر دهد و جایگاه ایران را در کریدورهای بین المللی شمال جنوب و شرق غرب تقویت نماید.
حرکت تازه ای در دیپلماسی حمل ونقل ایران آغاز شده است؛ توافقی که نه تنها مسیر ریلی میان سه کشور ایران، ترکمنستان و ازبکستان را هموار می کند، بلکه می تواند به صورت عملیاتی جایگاه راه آهن ایران را در شبکه حمل و نقل بین المللی ارتقا دهد.
بر اساس شیوه نامه جدید همکاری ریلی، واگن های ایرانی از این پس اجازه تردد و عملیات حمل بار در قلمروی این دو کشور آسیای مرکزی را خواهند داشت.
این شیوه نامه با حضور جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن ایران، سیلاب نوربردیف، معاون وزیر حمل ونقل ریلی ترکمنستان، و زوفر نرزولایف، رئیس هیئت مدیره راه آهن ازبکستان، در تهران به امضا رسیده است.
مطابق مفاد این توافق، واگن های ایرانی شامل انواع مسقف، غله بر، مخزندار و کانتینربر می توانند در مسیرهای داخلی ترکمنستان و ازبکستان تردد کنند. همچنین برای تسهیل این همکاری، نحوه استفاده و تعویض بوژی های با عرض خط ۱۵۲۰ میلی متر در ایستگاه مرزی سرخس به طور دقیق مشخص شده است.
در قالب این شیوه نامه، ایران مسئول تأمین بوژی های مورد نیاز در ایستگاه سرخس است و دو کشور ترکمنستان و ازبکستان از پرداخت حق استفاده از این تجهیزات معاف می شوند. این موضوع به تسهیل تردد واگن ها و کاهش هزینه های حمل ونقل میان سه کشور کمک خواهد کرد.
کارشناسان حوزه حمل ونقل معتقدند این اقدام، نقطه عطفی در همکاری های حمل ونقل منطقه ای است. زیرا واگن های ایرانی که تاکنون تنها تا مرزهای شرقی و شمالی کشور فعالیت داشتند، اکنون قادرند در عمق آسیای مرکزی و قلمرو کشورهای عضو جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) حرکت کنند.
این اتفاق، سه پیامد مهم دارد:
۱. افزایش سهم ایران در ترانزیت منطقه ای؛ زیرا با گسترش حضور واگن های ایرانی، حمل کالاهای صادراتی و وارداتی از مسیر ایران به صرفه تر می شود.
۲. کاهش هزینه تمام شده حمل کالا؛ واگن های ایرانی با بهره گیری از خطوط ریلی ترکمنستان و ازبکستان، مسیرهای کوتاه تر و اقتصادی تری را برای حمل بار ایجاد می کنند.
۳. افزایش درآمد دلاری صنعت ریلی ایران؛ هر واگنی که در خاک کشورهای همسایه فعال شود، عملاً ارزآوری جدیدی برای ناوگان ایرانی ایجاد می کند.
اجرای این شیوه نامه می تواند ایران را از یک مسیر عبوری ساده، به بازیگری فعال در شبکه حمل و نقل بین المللی تبدیل کند. اتصال عملیاتی واگن های ایرانی به شبکه ریلی کشورهای CIS، گامی در جهت تکمیل زنجیره کریدورهای شمال جنوب و شرق غرب است که هدف آن اتصال دریای عمان و خلیج فارس به آسیای مرکزی و روسیه است.
به این ترتیب، با فعال شدن ظرفیت واگن های ایرانی در مسیرهای منطقه ای، زمینه برای افزایش حجم ترانزیت، کاهش وابستگی به مسیرهای محدود فعلی و تقویت نقش ایران در اقتصاد حمل و نقل اوراسیا فراهم خواهد شد؛ گامی که بسیاری آن را آغاز دوران جدید همکاری های ریلی فرامرزی ایران می دانند.
