مرگبارترین تصادف تابستان در جاده شیراز؛ ضرورت توجه به پویش «نه به تصادف»

مرگبارترین تصادف تابستان امسال، ۲۸ تیرماه در جاده شیراز رخ داد و اگرچه علل این حادثه در دست بررسی است اما این اتفاق ناگوار باعث شد تا ضمن توجه به ایمنی در سفرهای تابستانی به لزوم پرداختن به پویش «نه به تصادف» نیز باز دیگر تاکید شود.

از وقوع تصادفات خودروهای شخصی که بگذریم، ناوگان عمومی نیز دچار سوانح ناگواری می شود. سرهنگ عین الله جهانی معاون پیشین پلیس راهور فراجا و کارشناس رسمی در امور تصادفات درباره حادثه مرگبار واژگونی اتوبوس در محور شیراز با انتقاد از وضعیت ناوگان حمل ونقل عمومی، عوامل انسانی، فنی و قانونی را از دلایل تکرار چنین فجایعی عنوان کرد و افزود: اینکه یک اتوبوس در میانه مسیر واژگون شود، تنها به یک عامل ساده خلاصه نمی شود بلکه با یک زنجیره از عوامل از خطای انسانی و نقص فنی گرفته تا وضعیت نامطلوب راه ها و سازوکارهای ناقص نظارت و نوسازی ناوگان مواجه هستیم.

از هر۱۰ وسیله نقلیه ای که در جاده ها تردد می کند، ۶ دستگاه در عمل فاقد استانداردهای ایمنی روز است و جان میلیون ها مسافر هر روز به خطر می افتد.

سرهنگ جهانی با تأکید بر اینکه حدود ۶۰ درصد ناوگان حمل ونقل عمومی فرسوده است، ادامه داد: این عدد، آماری خشک و بی روح نیست؛ یعنی از هر۱۰ وسیله نقلیه ای که در جاده ها تردد می کند، ۶ دستگاه در عمل فاقد استانداردهای ایمنی روز است و جان میلیون ها مسافر هر روز به خطر می افتد.

کارشناس رسمی در امور تصادفات یکی از مهم ترین نقاط ضعف در مدیریت ایمنی ناوگان را رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر لغو محدودیت سنی خودروها دانست و گفت: از زمانی که سن فرسودگی به عنوان مبنا کنار گذاشته شد و صرفاً معاینه فنی کافی تلقی گردید، شاهد سرازیر شدن اتوبوس ها و کامیون هایی با عمر بالای ۲۰ یا ۳۰ سال به جاده ها بودیم. این در حالی است که برخی از معاینه های فنی نه دقیق هستند و نه نظارتی مؤثر بر آنها وجود دارد.

سرهنگ جهانی تأکید کرد: نباید صرفاً به «خطای راننده» اکتفا کرد. این حرف درستی است که راننده نقش مهمی دارد اما وقتی یک راننده با یک اتوبوس فرسوده، با حداقل امکانات ایمنی نظیر سیستم ترمز ضدقفل (ABS)، کمک فنر استاندارد، کولر و تهویه مناسب در گرمای تابستان، با بار سنگین و مسافران خسته در جاده ای ناایمن رانندگی می کند، کوچکترین خطا یا کوچکترین نقص فنی می تواند فاجعه بار باشد.

این کارشناس رسمی در امور تصادفات به مشکلات زیرساختی راه ها اشاره کرد و گفت: جاده ها مخصوصاً در نقاط کمتر برخوردار از نظر مهندسی ایمنی دچار نواقص زیادی هستند. کمبود حفاظ های میانی، وجودشیب های خطرناک، پیچ های غیرمهندسی و عدم نصب علائم هشداردهنده در برخی مسیرها همه زمینه ساز وقوع چنین تصادفاتی هستند.

۳ عامل اصلی تصادفات جاده ای

در این رابطه، رئیس پلیس راه تهران بزرگ سه عامل اصلی وقوع تصادفات را اعلام کرد و گفت: بی توجهی راننده به جلو، تخطی از سرعت مطمئنه و خستگی و خواب آلودگی راننده علل اصلی وقوع تصادفات است.

سرهنگ ابراهیم ارزانی خاطر نشان کرد: وضعیت جاده ایمنی مناسب است و ایمنی لازم را دارد اما مادامی که سرعت مجاز را رعایت نکنیم به عنوان مثال اگر سرعت مجاز ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت باشد راننده با ۱۶۰ کیلومتر حرکت کند؛ آیا تقصیر متوجه ایمنی جاده است یا بی احتیاطی راننده؟

بیشتر ترددها در جاده های کشور هنگام روز اتفاق می افتد و به طور معمول تصادفات از ساعت ۱۲ تا ۲۰ بیشترین فراوانی را ثبت کرده است.

وی اضافه کرد: به لحاظ ایمنی جاده های کشور وضعیت خوبی دارند اما توصیه اکید همواره این است که رانندگان در جاده پس از ۲ ساعت رانندگی حداقل ۱۵ دقیقه استراحت کافی و لازم را داشته باشند و از نوشیدنی های کافئین دار استفاده کنند.

سرهنگ ارزانی درباره بیشترین زمان وقوع تصادفات جاده ای اظهار کرد: بیشتر ترددها در جاده های کشور هنگام روز اتفاق می افتد و به طور معمول تصادفات از ساعت ۱۲ تا ۲۰ بیشترین فراوانی را ثبت کرده است.

علاوه بر تمهیدات نهادهای انتظامی و امدادی برای کاهش تصادفات به ویژه در فصل تابستان که معمول ترددها بیشتر می شود؛ در بعد فرهنگی نیز توجه به پویش هایی مانند «پویش نه به تصادف» که در نوروز امسال مورد توجه شخص رئیس جمهور و مسئولان قرار گرفت؛ در فرهنگسازی برای جلوگیری از تکرار تصادفات تاثیرگذر است.

آنچه مسلم است تصادفات جاده ای یک بحران بزرگ در کشور است که تلفات جانی و خسارات مالی زیادی به همراه دارد و سختگیری تنبیهی و اصلاح زیرساخت و ارتقای امنیت به تنهایی برای مهار آن کافی نیست و باید بر عوامل فرهنگی و اصلاح رفتار ترافیکی تمرکز کرد و زمانی پویش ها کارساز خواهد بود که به گفته رئیس جمهور به یک فرهنگ و باور در جامعه تبدیل شود و این مهم تنها با مشارکت و همراهی مردم ممکن خواهد شد؛ اقدامی که نفع آن همه آحاد جامعه را دربرمی گیرد و یک خیر عمومی در پی دارد؛ ضروری است با نهایت توان و اهتمام بر آن اصرار ورزیده شود کما اینکه این موضوع مسبوق به سابقه است و زمانی در رابطه با نهادینه سازی فرهنگ بستن کمربند ایمنی و یا اجرای طرح همیار پلیس و توجه به نقش کودکان در سال های پیش تجربه شده و تجربیات موفق و ارزنده ای داشته است.