دستاوردهای کلیدی توسعه در ایران
تین نیوز | سازمان ملل متحد با انتشار گزارشی، دستاوردهای کلیدی توسعه و نتایج آن در فاصله سالهای 2013-2012 را برای ایران منتشر کرد.
این نهاد در گزارش خود شاخصهايی مانند فقر، سلامت، ، بلایای طبیعی و محیط زیست را مورد بررسی قرار داد و به دستاوردهای ایران در این خصوص پرداخت.
این سازمان در بررسیهای خود عنوان میکند که ارزش شاخص توسعه انسانی (HDI) ایران برای سال گذشته میلادی، 749/0 بود که این مقدار ایران را به لحاظ توسعه انسانی در میان 187 کشور جهان در جایگاه 75 قرار میدهد. این گزارش اعلام میکند که ایران شاهد شیب نزولی شدیدی در درآمد بین سالهای 2000 تا 2008 بوده است. در سال 2008 تنها 39/1 درصد از جمعیت کشور با درآمدی کمتر از دو دلار آمریکا در روز زندگی میکردند؛ درحالیکه این رقم در سال 2000، 48/4 درصد بود. با این حال، چنانچه سطح نابرابری در ایران در نظر گرفته شود، رتبه کشور از لحاظ توسعه انسانی بیشتر سقوط میکند.
سازمان ملل متحد در حوزه کاهش فقر، توجه ویژهای صرف تقویت ظرفیتهای برنامهریزی کشوری و استانی یا sub-national برای پیشبرد رشد فراگیر اقتصادی و نیز حمایت از فرآیند «برنامه اصلاح اقتصادی ایران»، ارائه آموزشهای فنی و حرفهای و بهبود در دسترس بودن و استفاده از اطلاعات کرده است. این سازمان در زمینه کاهش فقر برای دستیابی به پیشبرد رشد اقتصادی فراگیر، توسعه انسانی پایدار، رفاه اجتماعی و اقتصادی و پیشگیری از فقر و همچنین تضمین این امر که افراد فقیر دسترسی بیشتر و بهتری به برنامههای آموزشی، سلامت و حمایت اجتماعی پیدا کنند، در ایران تلاش کرده است.
چالشی به نام سلامت
سازمان ملل متحد در ادامه گزارش خود از «دستاوردهای کلیدی توسعه و نتایج آن» عنوان میکند که ایران با مشکلات عمده و عدیدهای در زمینه سلامت عمومی مواجه است که مستقیما سلامت و بقای شهروندان و کودکان ایرانی را به مخاطره انداخته است. بر اساس اعلام این سازمان، برخی از این مشکلات به اثرات تحریمها مربوط میشوند. همانطور که دبیرکل سازمان ملل متحد متذکر شده است، تحریمهایی که بهویژه بر تجارت و بانکداری اعمال شدهاند، ایران را از واردات بهموقع داروها و واکسنهای نجاتبخش محروم کرده است. این گزارش میافزاید که در سال 2013، در
دورههایی موجودی واکسن فلج اطفال به پایان رسید، امری که بهصورت بالقوه میتوانست منجر به بازگشت مجدد این بیماری شود، کما این که در کشورهای هم مرز ایران همچنان همه گیر است. ایران همچنین در حال گذار اپیدمیولوژیک (همهگیرشناسی) است که عوارض بالقوهای برای سلامت، رشد و توسعه کودکان و نوجوانان دارد. اچآیوی، مالاریا و سل نیز به توجه مداوم نیاز دارند. بر اساس این گزارش با توسعه کشور، بیماریهای غیرواگیر (NCD) نظیر بیماریهای قلبی و سکته، دیابت، سرطان و بیماری مزمن ریوی نیز اثرات و عواقب خود را به بار میآورند که در این خصوص
دولت مشخصا خواستار حمایت سازمان ملل متحد درمورد روند نگرانکننده بیماریهای غیرواگیر (NCD) شده است. سازمان ملل متحد در این گزارش عنوان کرده است که چهار هدف را در بخش سلامت ایران پیگیری میکند. نخستین هدف این سازمان تقویت ظرفیتهای ملی سیستم سلامت برای استفاده بیشتر عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت و رویکردهای مبتنی بر شواهد برای کاهش نابرابری در وضعیت سلامت جمعی است. این سازمان بهبود ظرفیتهای ملی در ارائه خدمات درمانی اولیه همهجانبه، یکپارچه و باکیفیت در نواحی شهری، بهویژه به جمعیتهایی که از همه بیشتر در خطر قرار دارند، بر اساس
مشارکت خانواده بهعنوان هدف دوم خود برگزیده است. تقویت ظرفیتهای نظام سلامت و دیگر نهادهای مرتبط برای تقویت و اجرای برنامهها و سیاستهای کاهش بیماریهای غیرواگیر و واگیردار سومین هدف سازمان ملل متحد در ایران عنوان شده است. این سازمان در نهایت تقویت ظرفیتهای ملی برای پاسخگویی همهجانبه به نیازهای سلامت جمعیتهایی که متاثر از بلایای طبیعی و صدمات وارده هستند را بهعنوان هدف چهارم خود برگزیده است.
توسعه پایدار زیستمحیطی
سازمان ملل متحد در ادامه گزارش خود، اعلام میکند که خطرات و تهدیدات ناشی از خشکتر و گرمتر شدن آب و هوای ایران و نیاز به کاستن از این واقعیت آتی و نیز انطباق با آن، همچنان یکی از عمدهترین مشکلات امنیت انسانی آینده برای این کشور بهشمار میروند. ایران نظیر بسیاری از کشورهایی که منابع غنی دارند، از رویکردی به توسعه استفاده کرده است که فشار بیش از حدی بر استفاده از منابع تجدیدناپذیر وارد میکند و از سرمایهگذاری مورد نیاز در منابع تجدیدپذیر سرباز میزند. در چنین بستری، نیاز مبرمی به مدیریت بهتر و پایدارتر منابع طبیعی ایران احساس
میشود.
این گزارش میافزاید که بیشترین توفیق آتی ایران به چگونگی برنامهریزی و مدیریت منابع طبیعی خود، همراه با لزوم تاکید بیشتر بر برنامهریزی و تهیه برنامههای بینبخشی و تامین هماهنگی بستگی دارد. مسائل اولویتداری که در این میان نیازمند توجه بیشترند، امنیت آب، از بین رفتن کیفیت زمینها (شامل بیابانزایی و جنگلزدایی)، نیاز به روی آوردن به منابع انرژی تجدیدپذیر، آلودگی هوا و آب (شامل مشکل توفانهای گردوخاک و شن) و از بین رفتن چشمگیر تنوعزیستی هستند. از این رو به درخواست دولت ایران، سازمان ملل متحد به کار مداوم در مسائل مدیریت
یکپارچه محیطزیست، حفاظت از منابع طبیعی و استفاده پایدار از آنها پرداخته است.
دیگر اصل اعتقادی کار سازمان ملل متحد آن بوده است که اقتصاد زیستمحیطی را در برنامهریزی کشوری جای دهد و پیشگیری اثربخشی از آلودگی زیستمحیطی به عمل آورد و به آن پاسخ دهد بر این اساس، کاهش اثرات تغییر اقلیم و انطباق با آن نیز عرصههای مهم کار سازمان ملل متحد را تشکیل میداده است. سازمان ملل متحد در حوزه اولویتدار توسعه پایدار محیطزیست در جهت دستیابی به یک نتیجه اصلی ارتقای ظرفیتهای کشوری در سطوح ملی، استانی و محلی تلاش کرده است. این گزارش حاکی از آن است که یونسکو از تهیه و تدوین 9 گزارش در مورد وضعیت هر یک از 10 ذخیرهگاه زیستکره ایران
حمایت کرده است. این گزارشها اطلاعات مشروحی درباره منطقهبندی هر یک از این ذخیرهگاهها، رویههای مدیریتی آن و مشارکت مردم ارائه میدهند. برنامه توسعه ملل متحد نیز به پشتیبانی از فاز 2 پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (CACP) ادامه داده است. هدف این پروژه از میان برداشتن موانعی است که در حال حاضر مدیریت پایدار منطقه حفاظت شده را دچار مشکل میکنند، نظیر پایداری مالی و پرداختن به خلأهای تامین بودجه برای آن بوده است. همچنین برنامه توسعه ملل متحد از طریق ایجاد یک بانک اطلاعاتی و مدلسازی برای مشخص کردن زیستگاههای مطلوب یوزپلنگ در
خارج از مناطق حفاظتشده، از شناسایی زیستگاههای احتمالی جدید یوزپلنگ آسیایی و مناطقی که به حفاظت نیاز دارند، حمایت کرده است. این اقدامات شامل پایش جمعیت یوزپلنگ (و طعمههای آن بهعنوان یک شاخص تقریب) با هدف نتیجهبخش ساختن بقای آن میشود. یونیدو (مرکز همکاریهای صنعتی ملل متحد) هم در زمینه تعطیل کردن فعالیتهای تولیدکننده هیدروکلروفلوئوروکربن (HCFC) در بخش تولید، از جمله از طریق تدوین استانداردهایی برای تولید فوم، به پیشرفت نائل شده است. یونسکو نیز با تاکید ویژه بر به کار گرفتن دانش بومی (شامل سیستمهایی نظیر قناتهای باستانی)
برای حل و فصل مشکلات عصر مدرن، همکاری در مورد منابع آبی بینکشوری برای تامین ثبات و رفاه منطقهای و مدیریت یکپارچه منابع آبی در سطح حوضه، در سطوح گوناگون سیاستگذاری در رابطه با مدیریت منابع آب فعالیت کرده است. در این میان فائو از تاسیس سه کمیته مدیریت و توسعه منابع حوضههای آبریز و آبهای زیرزمینی و کمیتههای مدیریت منابع و توسعه پنج روستا حمایت کرده است. فائو همچنین از توسعه طرحهایی برای 14 روستا، تاسیس نظام پایش و ارزشیابی و آموزش کادرهای استانی و اعضای جوامع محلی پشتیبانی کرده است.
کمک به نجات یوزپلنگ آسیایی
در ادامه این گزارش از نجات یوزپلنگ آسیایی سخن به میان آمده است. بر اساس این گزارش، هرچند یوزپلنگها زمانی در بیشتر مناطق خاورمیانه و آسیا وجود داشتند، اکنون تنها حدود 50 قلاده از آنها باقی مانده که محل زندگی آنها به مناطق شمالشرقی ایران محدود است. برنامه توسعه ملل متحد برای معکوس کردن روند زوال این حیوان با سازمان حفاظت محیط زیست ایران همکاری میکند و به این منظور، تلاش میکند آگاهی شهروندان را از وضع بدی که این یوزپلنگ به آن دچار شده است، بالا ببرد و آنها را به ایفای سهم خود در حفاظت از گونههای در معرض خطر انقراض تشویق کند.
مدیریت بلایای طبیعی
گزارش سازمان ملل متحد از «دستاوردهای کلیدی توسعه و نتایج آن» عنوان میکند که ایران در معرض 34 نوع بلایای طبیعی از 43 نوع شناختهشده آنها در جهان قرار دارد. در سال 2013، بیش از 200 زلزله با دامنه بیش از 4 در مقیاس ریشتر ایران را لرزاند. در همین سال، چهار زلزله قوی در مناطق جنوبی ایران جان 76 تن را گرفتند و 997 تن دیگر را مصدوم کردند.
در کلیه این موارد، عوارض بشردوستانه این بلایا به دلیل تراکم جمعیتی پایین مناطق سانحهدیده ناچیز بودند؛ اما درصورتیکه شهرهای بزرگ در معرض زلزلههای بزرگ قرار بگیرند، شرایط اضطراری جدیتری به وجود خواهد آمد. چارچوب همکاری توسعه سازمان ملل متحد برای گنجاندن فعالیتهای کاهش ریسک بلایای طبیعی در خطمشیها و برنامههای ملی توسعه، از نقاط قوت خود ایران بهره میگیرد. این چارچوب برای تضمین پایش و هشدار سریع اعلام خطر چندگانه ظرفیتهای ملی و محلی را تقویت میکند و از تهیه برنامه احتیاطی، بهویژه برای نقاطی که بیش از همه
در معرض خطرند، حمایت میکند. سازمان ملل متحد در محور کاهش ریسک بلایای چارچوب همکاری توسعه ملل متحد برای کمک به توسعه، برای دستیابی به سه نتیجه استانداردهای کاهش ریسک و مدیریت بلایای طبیعی، پایش و هشدار خطر و مشکلات، درسآموختهها و کمبودهای مالی تلاش کرده است.
کاهش و کنترل مواد مخدر
گزارش سازمان ملل متحد حاکی از آن است که عوارض سوء تولید، قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر در ایران قابل ملاحظه است. مواد مخدری نظیر مواد افیونی، شامل تریاک و هروئین و متامفتامینها، بهویژه «شیشه» که مورد توجه ویژه قرار دارند. مواد مخدر تاثیرات نامطلوبی بر سلامت عمومی دارند، شامل اختلالات در سلامتی و مرگومیر مرتبط با مصرف مواد مخدر و خطر وابستگی به مواد مخدر و ابتلا به عفونت اچآیوی که با مصرف مواد پیوند دارد. هزینه دیگری که مصرف مواد مخدر برای اقتصاد و جامعه به بار میآورد، کاهش بهرهوری و تهی شدن انرژی و توان جوانان است. سازمان ملل متحد تحت
چارچوب همکاری توسعه ملل متحد، از توسعه و اجرای برنامههای اثربخش و هماهنگ پیشگیری از مصرف مواد مخدر، با تاکید بر خانوادهها، محلات، مراکز آموزشی و محلهای کار با اولویتگذاری جمعیتی که بیش از همه در خطر قرار دارد، حمایت کرده که شامل ارتقای ظرفیتهای ملی برای اجرای برنامههای اثربخش درمان و بازتوانی معتادان و پیشبرد و تقویت برنامههای پیشگیری، درمان، مراقبت و کنترلِِ مبتنی بر شواهد علمیِ اچآیوی میشود. علاوهبر این، کار سازمان ملل متحد ظرفیتهای ملی را برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر تقویت کرده است. سازمان ملل متحد برای
دستیابی به چهار نتیجه طراحی و اجرای برنامههای پیشگیری از مواد مخدر مبتنی بر شواهد و جامعهمحور، توسعه و اجرای کارزارهای آگاهیبخش در مورد مواد مخدر، از جمله در دانشگاهها و مدارس، حمایت از ظرفیتسازی جامعهمحور (توسعه نظامهای آموزش و پشتیبانی) و حمایت از نیاز جمعیتهایی که بیش از همه در خطرند، در حوزه اولویتدار کنترل و پیشگیری مواد مخدر فعالیت کرده است.
درسآموختهها و گامهای بعدی
سازمان ملل متحد در بخش پایانی گزارش خود آموختههایش را از این گزارش منتشر کرده است. بر این اساس از هنگام امضای چارچوب همکاری توسعه ملل متحد در 2011، سازمان ملل متحد و دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای آن با یکدیگر همکاری داشتهاند و برای تامین موفقیت چارچوب همکاری توسعه ملل متحد در پنج حوزه اولویتدار کاهش فقر، سلامت، توسعه پایدار زیستمحیطی، بلایای طبیعی و کاهش و کنترل مواد مخدر تلاش کردهاند. این گزارش تنوع و وسعت چارچوب همکاری توسعه ملل متحد را به نمایش میگذارد و نشان میدهد که دستاوردهایی که تاکنون حاصل شدهاند ما را در راستای اتمام
چارچوب کنونی هدایت خواهند کرد. سازمان ملل متحد به امید دستیابی به نتایج بهتر در آینده، درسهایی را که تا به حال در ایران آموخته، بررسی کرده است. هر یک از کارگزاریها با استفاده از سرمایه تجربه خود برای بهبود نتایج کار خویش تلاش خواهد کرد و به یاری كردن کشور میزبان ادامه خواهد داد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.