دلیل حمایت طالبان از توسعه بندر چابهار| توطئه جدید واشنگتن برای جدایی تهران و دهلی

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار،  «سوبراهمانیام جایشنکار» وزیر امور خارجه هند روز یکشنبه در مصاحبه ای بر اهمیت بندر چابهار ایران برای دهلی نو تاکید کرد. وی که در جریان نشستی صحبت می کرد، در پاسخ به سوالی در این باره که چرا بندر چابهار تا این اندازه برای هند مهم بوده و استراتژی دهلی نو در این باره چیست، وزیر خارجه هند پاسخ داد: «ما به دنبال توسعه مسیری برای دستیابی به آسیای مرکزی و فراتر از آن بودیم و این دلیل آن است که چرا بندر (چابهار) در ایران برای ما بسیار مهم است».

جایشنگار در ادامه سخنانش گفت: «بندر دیگری در ایران هست که بندر عباس است اما دوست داشتیم که بندری باشد که نزدیک ترین مکان به هند باشد و در شرق ایران باشد و از این طریق هند به مناطق آسیای مرکزی دسترسی داشته باشد. هند از طریق بندر چابهار نه تنها به مناطق آسیای مرکزی دست خواهد یافت بلکه این احتمال وجود دارد که به روسیه نیز دسترسی پیدا کند و از طریق شمال ایران به روسیه برسیم و امروزه چگونگی ایجاد راه های مواصلاتی، برای دیپلماسی و روابط اقتصادی بسیار مهم است.»

اهمیت چابهار بر دهلی

این بندر در خلیج عمان، در دهانه تنگه هرمز و در سیستان و بلوچستان، قرار دارد که یک مرکز مهم صنعت ماهیگیری و تجاری است که آسیای جنوبی را به آسیای مرکزی متصل می کند. هند و ایران برای ارتباط با اروپا باید وابستگی خود به کانال سوئز را کاهش دهند و بندر چابهار می تواند به تحقق این هدف کمک کند. همچنین بندر چابهار از نظر استراتژیک برای هند مهم است و می توان ارتباطی از سواحل غربی هند برقرار کرد. بنابراین توسعه چابهار برای هند به دلایل زیر ضروری است:

- مسیر دسترسی هند به آسیای مرکزی را تا یک سوم کوتاه می کند.

-می تواند به توسعه روابط هند و افغانستان کمک و در نهایت پاکستان را دور بزند. هند از طریق این مسیر می تواند به چهار شهر بزرگ افغانستان مانند هرات، قندهار، کابل و مزارشریف دسترسی داشته باشد.

-چابهار به ایجاد و تقویت پیوندهای تجاری با افغانستان و آسیای مرکزی کمک خواهد کرد.

-هند به عنوان سریع ترین اقتصاد در حال رشد در جهان، باید بازار و ارتباطات تجاری خود را با سایر کشورهای گسترش دهد.

-با تقویت روابط با ایران، هند می تواند تاثیر همکاری چین و پاکستان را در منطقه متعادل کند. هند و ایران پیوندهای تاریخی مشترک دارند.

-چابهار به افغانستان کمک خواهد کرد تا وابستگی خود را به پاکستان کاهش و بخش عمده تجارت در افغانستان محصور در خشکی را انجام دهد.

هند همچنین در حال کار بر روی اتصال بندر چابهار به کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب روسیه (INSTC) است. هند در حال حاضر جاده ای به طول ۲۱۸ کیلومتر از دلارام به زرنج ساخته و قصد دارد این جاده را به INSTC متصل کند.

هند مایل است از این بندر برای انتقال خودروهای سوخت بر از طریق جاده های میلک (ایران) و زرنج-دیلارام (افغانستان) استفاده کند. بندر چابهار که در ۹۴۰ کیلومتری مودرا در گجرات قرار دارد، حمل و نقل کالا به افغانستان، آسیای مرکزی، خاورمیانه و کشورهای اروپای شرقی را تسهیل خواهد کرد. این مسیر تجارت و اتصال را افزایش و به تعادل نفوذ فزاینده چین در منطقه اقیانوس هند (IOR) کمک می کند.

در اولین جلسه کارگروه مشترک بندر چابهار که از ۱۲ تا ۱۳ آوریل ۲۰۲۳ در بمبئی برگزار شد؛ هند و کشورهای آسیای مرکزی تکرار کردند که ابتکارات اتصال باید با هنجارهای بین المللی، شفافیت، اولویت های محلی، پایداری مالی و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها مطابقت داشته باشد. سرکنسول جمهوری اسلامی افغانستان بر اهمیت بندر چابهار برای رساندن کمک های بشردوستانه به مردم افغانستان و ایجاد فرصت برای تجار و بازرگانان افغان تاکید کرد.

حمایت طالبان

هند در حال توسعه فاز اول بندر شهید بهستی در چابهار با سرمایه گذاری ۸۵ میلیون دلاری است که اتصال بزرگ تری به سراسر منطقه به ویژه آسیای مرکزی محصور در خشکی را فراهم می کند. همچنین شش جرثقیل متحرک با ظرفیت ۱۴۰ تن و چهار دستگاه ۱۰۰ تن و سایر تجهیزات به ارزش ۲۵ میلیون دلار را عرضه کرده است. اخیرا نیز دولت طالبان از استفاده بندر چابهار حمایت و برای ارائه تمام «امکانات» اعلام آمادگی کرد. در بیانیه وزارت خارجه طالبان از پیشنهاد گنجاندن بندر چابهار در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال به جنوب که بمبئی را به مسکو متصل می کند و از ایران و آذربایجان می گذرد، استقبال کرده است. در این بیانیه تاکید شده که رژیم "آماده ارائه تمام امکانات لازم در این زمینه" است.

این بندر در گذشته برای ارسال محموله های بشردوستانه به افغانستان استفاده می شد. در همین راستا و در سال ۲۰۲۰، هند از بندر چابهار برای ارسال ۷۵۰۰۰ تن گندم به عنوان کمک های غذایی بشردوستانه به افغانستان استفاده کرد.از دسامبر ۲۰۱۸ که شرکت هند پورت گلوبال لیمیتد (IPGL) عملیات را به عهده گرفت، این بندر ۲۱۵ کشتی و ۴ میلیون تن محموله فله و عمومی را جابجا کرده است.

اظهار نظر طالبان در مورد بندر چابهار در حالی بیان می شود که آنها به سرمایه گذاری هند و احیای زیرساخت های آن و پروژه های توسعه در این کشور علاقه مند بوده اند. در دیدار حمدالله نعمانی، وزیر شهرسازی و مسکن افغانستان و بهارات کومار، رئیس تیم فنی هند در این کشور، طالبان همچنین خواستار سرمایه گذاری هند در ساخت شهر جدید کابل شده بود. بیانیه طالبان پس از نشست این هفته مشاوران امنیت ملی هند و آسیای مرکزی در دهلی با تمرکز کلیدی بر وضعیت افغانستان و اتصال، منتشر شد.

طالبان اطمینان داده که متعهد باقی می ماند و به کسی اجازه نخواهد داد که منطقه و جهان را از خاک افغانستان تهدید یا در امور داخلی دیگران مداخله کند. چون نگرانی های بسیاری در مورد تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن برای گروه های تروریستی بین المللی وجود دارد و هند نگران گروه های تروریستی است. دهلی میزبان اولین نشست مشاوران امنیت ملی هند و آسیای مرکزی (NSA) در روز سه شنبه بود. طالبان امیدوار است که برای نشست بعدی که در ماه می ۲۰۲۳ در قزاقستان برگزار می شود، دعوت شود و حضور آن به ایجاد همکاری و اعتماد در امنیت، جلوگیری از قاچاق انسان و مواد مخدر، ارسال کمک های بشردوستانه به مردم افغانستان و به ویژه در اجرای پروژه های زیربنایی اساسی کمک کند.

طرح جدید واشنگتن

انتظار می رود مشاوران امنیت ملی آمریکا، عربستان سعودی، امارات و هند درباره پروژه زیرساختی مشترک احتمالی برای اتصال کشورهای عربی خلیج فارس از طریق شبکه راه آهن که از طریق خطوط کشتیرانی به هند وصل می شود، گفتگو کنند. این پروژه یکی از ابتکارات کلیدی است که کاخ سفید می خواهد با افزایش نفوذ چین در منطقه در خاورمیانه به ویژه چشم انداز کمربند و جاده چین مقابله کند. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید قرار است وارد عربستان سعودی شود و با همتایان سعودی، اماراتی و هندی خود دیدار خواهد کرد تا درباره این پروژه و دیگر مسائل منطقه ای گفتگو کند.

براساس گزارش پایگاه خبری آکسیوس، به گفته دو منبع آگاه، ایده ابتکار جدید طی مذاکرات تحت چارچوب دیگری به نام I۲U۲ - دولت های هند، اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده- مطرح شد. این مجمع در اواخر سال ۲۰۲۱ برای بحث در مورد پروژه های زیرساختی استراتژیک در خاورمیانه تأسیس شد. یک مقام ارشد سابق اسرائیل که مستقیماً در بحث های اولیه درباره این موضوع شرکت داشت، به آکسیوس گفت: «هیچ کس آن را با صدای بلند نگفت، اما از همان روز اول درباره چین بود».

اسرائیل ایده اتصال منطقه از طریق راه آهن را در جلسات I۲U۲ در سال گذشته مطرح کرد. این مقام سابق اسرائیلی گفت که بخشی از ایده استفاده از تخصص هند در چنین پروژه های زیرساختی بزرگ بود. دولت بایدن در ماه های اخیر این ایده را گسترش داد تا مشارکت عربستان سعودی را نیز در بر گیرد. این ابتکار شامل اتصال کشورهای عربی در شام و خلیج فارس از طریق شبکه راه آهن است که همچنین از طریق بنادر دریایی در خلیج فارس به هند متصل می شود. البته هنوز سفارت های هند، امارات و عربستان سعودی در واشنگتن به درخواست ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.

اما به باور کارشناسان هدف اصلی ایالات متحده جذب هند به سمت خود و ایجاد شکاف در جنوب جهانی از طریق تضعیف پروژه کریدور شمال-جنوب است که در راستای منافع روسیه و ایران است. بنابراین این برنامه می تواند هند را در تنگنا و به نوعی در دو راهی سختی قرار دهد و از همین روی پیش از سفر سالیوان به سعودی، نخست وزیر هند بر توسعه چابهار تاکید میکند تا به نوعی هنوز رابطه خود به تهران را حفظ کرده باشد.