سیاست خارجی و اقتصاد ایران
وبلاگ تین نیوز، مسعود دانشمند*| تاثیر سیاست خارجی بر اقتصاد کشور ما امری قابل بحث و بررسی است. ما از قدیم یا دست کم از سالهای بعد از انقلاب، اقتصاد کشورمان را به نوعی متاثر از سیاست خارجی قرار دادیم در نتیجه هر تحول سیاسی براقتصاد کشور ما اثرگذار است. در چنین شرایطی وقتی با کشوری رابطه سیاسی برقرار کنیم یا رابطه سیاسیمان را قطع میکنیم، اقتصاد ما دچار نوسان میشود.
در شرایط حال حاضر هنوز این مساله که اقتصاد اصل است یا سیاست خارجی به عنوان یک راهبرد اصلی در کشور ما جا نیفتاده. به نظر من اقتصاد اصل است و سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد. چرا که در تمام دنیا دولتها برای رشد و توسعه اقتصادی و ترویج رفاه عمومی مردم روی کار میآیند. هیچ دولتی را نمیبینید که رفاه عمومی از برنامههای اصلیاش نباشد و مردم هم به این برنامههای دولتها و دولتمردان است که رای میدهند. بنابراین وقتی اصل با رفاه عمومی، رشد وتوسعه اقتصادی است و تمام دولتها به دنبال بهبود پارامترهای اقتصادی و در نهایت بهبود اشتغال و گسترش
نوآوری و خلاقیت هستند باید گفت که سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد و برای آن کار کند. این یک اصل است که در کشور ما عکس آن رایج شده و خارجیها هم به این نکته در کشور ما آگاه هستند و هر زمان که بخواهند ایران را از نظر دیدگاه سیاسی تحت فشار قرار بدهند، از عاملهای اقتصادی استفاده میکنند و نمونه آن تحریمهایی است که درحال حاضر در جریان است.
تحریمهای کنونی سه عامل دارد و بیشتر از این سه عامل هم نیست. بانک، بیمه و حملونقل. وقتی بانک مرکزی را تحریم کنند ما از نظر فروش کالاهای تولیدی کشورمان و حمل و نقل آن دچار مشکلات بسیاری خواهیم شد که الان این اتفاق افتاده. از طرف دیگر اگر به بازار نگاه کنیم میبینیم که اهل بازار خوب میدانند که اگر مذاکرات به سمت حل و فصل میرود، گشایش اقتصادی در راه است و اگر به سمت انسداد برود فشار بیشتر میشود. اگر نوسانی در این جریان بازار را تکان دهد، این تاثیر مستقیم سیاستهای دولت و تصمیمات سیاسی بر فضای اقتصاد کشور است و نمیتوانیم بگوییم حباب است یا
جوسازی است و تجربه هم نشان داده که اینطور نیست.
عملکرد دولت در سیاست خارجی در ورود ما به سازمانهای بین المللی اقتصادی تاثیر خواهد داشت. اگر درحال حاضر بگویید که اقتصاد کشور ما چیزی جدای از دنیاست من آن را کاملا تایید نمیکنم. ما بدون سازوکارهای جهانی در بخشهای مختلف قادر به زندگی نیستیم. برای مثال شما دو صفر را میگیرید و با خارج از کشور تماس تلفنی برقرار میکنید. این تماس زمانی ممکن است که کشور ما در معاهدات بینالمللی مخابرات قرار گرفته باشد. یا نامههایی را با تمبر جمهوری اسلامی به آمریکا میفرستید و نامه به مقصد میرسد و اگر ما در معاهدات بین المللی نباشیم و تابع سازوکارهای
جهانی این نامه هرگز به مقصد نمیرسد. یا کامیونی که اجناس تولید کشور را بار میزند و میبرد اروپا مشمول همین سازوکارهاست پس میبینید که خارج از نظامات اقتصاد جهانی قادر به حرکت نیستیم.
متاسفانه ما درشرایطی خواستیم که ازاین نظامها خارج باشیم. زمانی که دوره اروگوئه در قراداد عمومی تعرفه و تجارت یا گات بود میتوانستیم وارد WTO شویم اما لج کردیم و گفتیم داخل این سیستم نخواهیم شد. بعد که فهمیدیم این به زیان اقتصاد کشورمان است بیشتر از بیست بار درخواست عضویت دادیم و بار بیست و دوم به عنوان عضو ناظر وارد شدیم. الان هم باید تلاش کنیم تا بحران تحریمها را از سر بگذرانیم و عضو شویم چون اگر نباشیم تجارت مان با دنیا دچار مخاطره خواهد شد چرا که کشورهای عضو بین خودشان تعرفه ترجیحی دارند که در تجارت با کشورهای غیر عضو این تعرفه افزایش پیدا میکند.
مثلا اگر سنگ ساختمانی را بین خودشان بخواهند بفروشند تعرفه چهاردرصد است ولی اگر با عضوی خارجی معامله کنند تعرفه هفتاد درصد میگیرندبنابراین اگر ما بخواهیم در چنین فضایی تجارت سنگ کنیم به دلیل همین تعرفه هفتاد درصد مجبوریم سنگمان را ارزانتر بفروشیم و این به زیان ماست.
اگر میخواهیم ضرر نکنیم و اقتصاد زیان ده نداشته باشیم باید در مبادلات جهانی در ترازی متعادل با کشورهای دیگر قرار بگیریم. من با این نظر که ما تولید معطوف به صادرات نداریم موافق نیستم. ما در محصولات پتروشیمی سرمایه گذاری علمی کردیم و درحال حاضر از بزرگترین تولیدکنندگان اتلین در جهان هستیم و این خام فروشی هم نیست و تولید صنعتی کشور ماست. در زمینههای مختلف ما تولیداتی برای صادرات داریم و در ضمن اگر عضو WTO شویم امکانات بالقوه را بالفعل تبدیل میکنیم. پس باید فصل تحریمها را پشت سر بگذاریم و از فضای جدایی از سازوکارهای جهانی خارج شویم. اگر وارد فضای جهانی
اقتصاد شویم زمینه برای صادرات هست. تولید بهتر خواهد شد و شاخصهای اقتصادی کلان در کشور رشد میکنند.
ما باید با سازوکارهای بین المللی وارد تعامل شویم و از فضای جهانی برای توسعه بیمه و بانکداری استفاده کنیم و این هم برای فعالان اقتصادی کشور در تولید کالا فرصت استثنایی است، هم برای صادرکنندگان و افراد مشغول در خدمات تجاری مثل حمل ونقل و بیمه و بازرسی.
ما برای داشتن یک ایران قدرتمند باید بحران بیکاری و اشتغال را باید هرچه سریعتر مرتفع کنیم. چیزی که اقتصاد و سیاست بیشتر کشورها را در دنیا تحت تاثیر منفی قرار میدهد بیکاری است و متاسفانه بیکاری در کشور ما بالاست و جوانهای فارغ التحصیل از دانشگاهها و یا موسسات فنی و حرفهای بیکار هستند. الان سطح بیکاری در ایران به لیسانس رسیده. یک زمانی سطح بیکاری دیپلم بوده و الان دو مقطع پیشرفت داشته. بیکاری تولید را زمین میزند. هر کس در جامعه باید هم تولید کند و هم مصرف. وقتی کار نباشد، فرد مصرف کننده صرف خواهد بود و این اقتصاد را بیمار میکند چون هر آدمی باید
به اندازه خودش مصرف کند و هم تولید. در صورتی که مشکل بیکاری را حل نکنیم درآینده فقط نفت را گوشت و پنیر کردیم و آوردیم سر سفره مردم و از دستش دادیم. پاشنه آشیل اقتصاد ما تولید است و باید به سمت تولید برویم. ما نباید نگاه کنیم که گاهی ملتها بازندهاند. ملتها همیشه برنده اند اگر درست برنامه بریزند.
شما تجربه آلمان و ژاپن بعد از جنگ را ببینید. در جنگ در یک روز دو هزار هواپیما هامبورگ را بمباران کردند. خود آلمانیها میگویند که یک همبرگر را هشتاد مارک میخریدند چون ارزش پول ملی کشورشان شدیدا پایین آمده بود. حالا آلمان امروز را نگاه کنید که چطور با تعامل با جهان اقتصادی خارج از خودش توسعه اقتصادی را سرعت داده و از برترین کشورهای اقتصادی جهان است. چین کمونیستی تا زمانی که درهای کشورش را بسته بود، ناموفق بود اما همین قدری که خودش را در سازوکارهای جهانی قرار داد تبدیل به چین قدرتمند شد. کره شمالی و جنوبی را با هم مقایسه کنید که مشابهاند با این تفاوت
که یکی به سازوکارهای جهانی پیوسته و دیگری نه و حالا کره جنوبی چگونه است و کرهشمالی چگونه. ما اگر درست برنامهریزی کنیم پیروز خواهیم شد. پنج سال در زندگی فردی هرکدام از ما خیلی است اما در تاریخ یک ملت نه. ما نباید تاریخ ملت را با تاریخ شخصی خودمان اشتباه بگیریم. باید برای ده سال آینده برنامه داشته باشیم تا ایران را از نظر اقتصادی قوی کنیم. یک ایران اقتصادی قوی در عرصه سیاست هم قوی است.
*رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.