به دلیل تورم بالا نمی‌توان یارانه بنزین را حذف کرد

گفت و گوی ویژه خبری سه‌شنبه با موضوع بررسی سناریو‌های اصلاح قیمت سوخت برگزار شد.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، موضوع امشب گفتگوی ویژه خبری «سه شنبه ۱۰ اردیبهشت ماه» با موضوع بررسی سناریو‌های اصلاح قیمت سوخت با حضور میثم پیله فروش کارشناس اقتصادی، محمد جواد ساکت کارشناس انرژی برگزار شد.

در ابتدای برنامه پیله فروش با اشاره به توزیع یارانه پنهان سوخت، اظهار کرد: مبنای محاسبه در یارانه سوخت به طور واقعی مخدوش است و سوالی که مطرح می‌شود؛ این است که آیا با نرخ ارز ایجاد شده، باید ملت ایران خسارات آن را پرداخت کنند؟

وی با اشاره به اینکه مبنای محاسبه یارانه پنهان مخدوش است،افزود: در حال حاضر آیا مقامات رسمی کشور این نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی را به رسمیت می‌شناسند؟ که قطعا پاسخ همه آن‌ها منفی است، از همین رو می‌توان گفت که تقریبا بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اگر نرخ ارز نیما می‌ماند، ما شاهد افزایش قیمت سوخت نبودیم.

در ادامه محمد جواد ساکت اظهار کرد: طبق مبنا‌های مختلف محاسباتی از ۹۰۰ تا صد هزار میلیارد تومان در سال نحوه محاسبه‌ی متفاوتی وجود دارد یارانه بنزین در میان ۹۰۰ هزار میلیارد تومان بر اساس گزارشی از سازمان برنامه و بودجه حدود ۱۲۵ هزار میلیارد تومان است و سهم بسیار زیادی ار میزان ۹۰۰ هزار میلیارد تومان دارد، گر بخواهیم خودمان با نرخ ارز جدید حدود یارانه بنزین را محاسبه کنیم، به طور تقریبی ۱۷۰ هزار میلیارد تومان در سال می‌شود و باید دید که این عدد قابل توجه به دست چه کسانی رسیده است؟

وی اضافه کرد: از نظر جمعیتی حدود ۷۰ درصد صاحب خودرو هستند و به طور طبیعی ۳۰ درصد از کشور ازیارانه بنزین بهره چندانی نمی‌برند مگر اینکه صرف کرایه حمل و نقل عمومی آن‌ها شود؛ به همین دلیل باید درباره نحوه توزیع یارانه سوخت باید تامل کرد.

ساکت با اشاره به اینکه باید یک بازنگری در قیمت سوخت ایجاد شود، گفت: باید وضعیت حال با وضعیت ایده آل منطبق شود. یکی از آثار  وضعیت ایده آل،  آزادسازی قیمت‌ها است. ولی چیزی که مشخص است این یارانه سوخت به طور مناسب تنظیم نشده و متاسفانه شاهد نیستیم که به طور عادلانه بین مردم تقسیم شود.

در ادامه تیمور رحمانی اقتصاددان در ارتباطی تلفنی  گفت: یارانه قابل توجهی در بسیاری موارد توزیع می‌شود، اما باید دید که آیا نحوه توزیع هم به طور مناسب است؟ در کشور بین نظام قیمت گذاری و نظام رفاهی اختلال ایجاد شده است؛ به طور مثال برای حمایت از قشر ضعیف جامعه در نظام قیمت گذاری تغییراتی ایجاد می‌شود و بسیاری از افراد جامعه متوجه نیستند، به این دلیل که اختلال در قیمت‌ها آسیب‌های فراوانی را در اقتصاد کشور ایجاد می‌کند؛ در اقتصاد چیزی به عنوان ثابت نگه داشتن قیمت وجود ندارد و قیمت یک متغییر است و ما نمی‌توانیم قیمت نان، ارز و .. را تغییر دهیم.

پیله فروش با اشاره به اینکه قانون هدفمند کردن یارانه‌ها یک منطقی بر نظام قیمت گذاری انرژی کشور حاکم کرد، تصریح کرد: به همین خاطر مقرر بود تا پایان برنامه پنجم توسعه ما به قیمت‌های خلیج فارس برسیم و تقریبا رسیدیم، ما سال ۸۶ قانون اصلاح مصرف سوخت را تصویب کردیم و در کنار اصلاح الگوی مصرف که قرار گرفت از سویی مقرر شد که در سال ۸۶ که جایگزین‌های مصرف سوخت شخصی به مردم ارائه شود که متاسفانه در این سال‌های اخیر هم به این موضوع شاهد کم توجهی بودیم.

وی افزود: ما سال ۱۳۹۰ طبق گزارش پلیس راهور خودرو‌های سی ان جی ۲.۴ میلیون خودرو گازسوز داشتیم که در سال ۹۶ به ۲.۹ رسیده است به همین دلیل بی توجهی به توسعه سی ان جی وجود داشته است، ما اگر بتوانیم ۱۲ میلیون متر مکعب مصرف سی ان جی را افزایش دهیم بلافاصله شاهد ۱۰ میلیون کاهش مصرف بنزین خواهیم بود.

پیله فروش با بیان اینکه در حال حاضر گازسوز کردن ۳ میلیون وسیله نقلیه منجر به کاهش ۱۵ میلیون لیتری بنزین در روز می‌شود، یادآور شد: از طرفی ما منابع بسیاری در گاز ال پی جی داریم و از لحاظ فنی نزدیک‌ترین سوخت به بنزین این گاز مایع است که باید سیاست‌هایی در این رابطه تبیین شود که در نتیجه شاهد کاهش مصرف بنزین باشیم.

ساکت ادامه داد: آمار مصرف بنزین در سال ۸۵ به ۷۳ میلیون لیتر در روز رسید و سیاست‌هایی همانند ایجاد کارت سوخت، سهمیه بندی و هدفمند کردن یارانه‌ها را شاهد بودیم که باعث کاهش مصرف بنزین شد؛ از سال ۹۵ به بعد شاهد رشد ۱۰ درصدی مصرف بنزین هستیم و در مقابل باید شاهد مصرف زیاد بنرین با آمدن خودرو‌ها جدید باشیم.

رحمانی ادامه داد: تا زمانی که تورم وجود و تداوم داشته باشد امکان حذف یارانه بنزین وجود ندارد و نظام رفاهی باید مشکلات تورم را حل کند تا آسیبی به نظام قیمت گذاری وارد نشود.

رحمانی افزود: بسیاری از ما و افراد معمولی جامعه هم متوجه نیستند که وقتی دستکاری مصنوعی در قیمت انجام می‌شود در جایی دیگر تاوان آن را پرداخت می‌کنند.

وی ادامه داد: معنی عمومی یارانه‌ها از جمله یارانه بنزین این است که نوعی ناترازی و کسری در اقتصاد ایجاد می‌کند و این کسری در جای دیگر خود را نشان می‌دهد. در طول ۵۰ سال رشد‌های بالای نقدینگی را داریم و این نقدینگی به تورم منتقل می‌شود.

رحمانی تصریح کرد: بر اساس محاسبات انجام شده مراکز تحقیقاتی، میزان افزایش تورم بر اثر افزایش قیمت بنزین، عدد قابل توجهی نیست، اما در شرایط کنونی انتظارات تورمی، موضوع مهمی است که ممکن است این عدد را تغییر دهد.

وی اضافه کرد: منشاء ماندگاری تورم در ایران، قیمت بنزین نیست بلکه منشاء پولی دارد.

ساکت ادامه داد: با کارت سوخت میزان مصرف بنزین را می‌توان به دست آورد و این موضوع به سیاستگذاری کمک می‌کند.

این کارشناس انرژی با بیان اینکه پارسال به طور متوسط ۸۸ میلیون لیتر بنزین مصرف شد، گفت: اگر با کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین، ۱۰ میلیون لیتر از این مقدار آزاد شود، یک و نیم میلیارد تا ۲ و نیم میلیارد دلار برای کشور عایدی دارد.

وی افزود: این درآمد باید صرف افزایش درآمد مردم، توسعه حمل و نقل عمومی رایگان و افزایش بهره وری شود.

پیله فروش تصریح کرد: توان ساخت خودرو باکیفیت و کم مصرف را در داخل کشور داریم، اما در نظام حکمرانی صنعت خودرو مشکل وجود دارد. هیچ وقت در صنعت خودرو خصوصی سازی واقعی نکردیم. صنعت خودرو در کشورمان حیاط خلوت رانت خواری عده‌ای شده است.

وی افزود: هر ۱۰۰ درصد افزایش قیمت بنزین، شاید حدود ۲ تا ۳ درصد اثر تورمی دارد، اما این تورم در جامعه ایران معنای دیگر دارد. برخی کالا‌ها در برخی جوامع، شاخص تورم انتظاری می‌شوند بنابراین علت نگرانی سیاستگذار نسبت به افزایش قیمت بنزین این است که در جامعه ایرانی، بنزین به یک شاخص تعدیل قیمت‌ها و تورم انتظاری تبدیل شده است.

این کارشناس ادامه داد: در شرایطی که تورم اسمی در کشورمان به حدود ۵۰ درصد نزدیک می‌شود افزایش ۴ تا ۵ درصدی تورم هم نگران کننده است.

پیله فروش با اشاره به اینکه نظام کارت سوخت باید آنلاین باشد، گفت: اکنون می‌توانیم با مکانیزم کارت سوخت، مالیات بر مصرف بیشتر را اعمال کنیم. حدود ۴۰ درصد مصرف بنزین برای موتور سیکلت ها، وانت‌ها و مانند آن است و این گونه نیست که تصور کنیم همه بنزین را فقط خودرو‌های شخصی مصرف می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: ۱۸ میلیون لیتر در روز توسط وانت‌ها مصرف می‌شود و بیشترین مصرف بنزین در کشور توسط خودرو‌هایی مانند پراید،  پژو و سمند صورت می‌گیرد؛ در حقیقت این باور غلطی است که بنزین را پولدار‌ها مصرف می‌کنند.