توقف پیمانکار در ویترین آزادراه‌ ها

دوما آزادراه بازرگان به تبریز به عنوان اصلی ترین محل ورود مسافر، گردشگر و بار از اروپا به ایران ویترین راه های کشور ایران نامیده شده و تا حدود ۲۰ سال پیش گردشگران خارجی از کیفیت مناسب تر راه های ایران نسبت به راه های کشور ترکیه نقل کرده اند. اما اکنون ترکیه سه بزرگراه و آزادراه به مرز ایران دارد و ما هنوز هیچ بزرگراه یا آزادراهی به مرز ترکیه نداریم.

سوما با وجود ساخت حدود ۳ هزار کیلومتر آزادراه در کشور هنوز یک محور آزادراهی کامل از پایتخت به مرزهای کشور نداریم و با ساخت آزادراه تبریز - بازرگان اولین اتصال آزادراهی پایتخت به مرزهای کشور تکمیل می شود. چهارم، ترافیک موجود در محور تبریز به بازرگان خصوصا در محدوده صوفیان به تبریز به حد اشباع رسیده و ترافیک محور در مواقعی به مرز انسداد می رسد. این محور یکی از بالاترین آمار تصادفات جاده ای در استان را دارد و اجرای آن موجب کاهش تصادفات، کاهش زمان سفر، مصرف کمتر سوخت و افزایش ظرفیت تردد جاده ای در این مسیر و سطح کیفیت ترافیک و ایمنی خواهد شد.

با توجه به نیاز منطقه به بهره برداری این پروژه و حجم کم اعتبارات سرمایه گذار ایرانی اجرای این پروژه را به چند فاز تقسیم کرد و به گفته استاندار آذربایجان شرقی فاز اول این آزادراه در اولویت های نخست پروژه های استان در حوزه راه و در زمره پروژه های دارای مصوبات سفر ریاست جمهوری قرار گرفت و با پیشرفت مناسبی که در سال گذشته داشت مقرر بود که فاز اول تا پایان تابستان امسال به بهره برداری برسد، متاسفانه به علت مشکلات موجود، اجرای این پروژه از ابتدای امسال متوقف شدکه در این راستا برای پیگیری موضوع با امین چوبدار، مدیرعامل شرکت احداث آزادراه تبریز - صوفیان- مرند که سرمایه گذاری اجرای طرح را به عهده دارد گفت وگو کرده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

سال گذشته این پروژه در زمره پروژه های دارای مصوبات سفر ریاست جمهوری از اولویت های پروژه های راه استان قرار گرفت و مقرر شد طرفین مشارکت هر کدام ۳۰۰ میلیارد تومان منابع مالی تهیه و فاز اول پروژه را تا هفته دولت سال ۱۴۰۲ به بهره برداری برسانند. این شرکت با توجه به محدودیت فصلی محل اجرای پروژه در تابستان فعالیت ها را تشدید کرد و علاوه بر تامین منابع مالی سهم خود معادل سهم دولت نیز کار کرد و در مقابل برای پروژه ایجاد تعهد کرد. در مجموع آورده سرمایه گذار حدود ۱۸۰میلیارد تومان بیش از آورده دولت شد که قسمت قابل توجهی از آن تعهدات به افراد و شرکت ها بود و در پایان سال بستانکاران پروژه و صاحبان املاک که پروژه بابت آن بدهکار بود مانع از اجرای کارشدند و پروژه متوقف شد.

ضمنا در زمره چند پروژه دارای مصوبات سفر که قابلیت بهره برداری قسمتی از آن در سال جاری وجود دارد، عموما طرح های آزادراهی قدیمی است که احداث آن سابقه طولانی دارد و این آزادراه تنها آزادراهی است که در چند سال اخیر شروع به کار کرده و قابلیت بهره برداری یک فاز آن وجود دارد و آزادراه هایی که همزمان و حتی زودتر از این پروژه در کشور یا استان شروع شدند هنوز شروع به اجرای آسفالت نکرده اند.

غیر از مشکل تامین منابع مالی آیا پروژه مشکل جدی دیگری دارد؟

اصولا مشکلات را به دو قسمت می توان تقسیم کرد؛ اول مشکلات شرکت سرمایه گذار که غیر از مشکلات عمومی شرکت های احداث آزادراهی است که اهم آن عبارت است از: عدم اجرای دستورالعمل نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز، سود کم پروژه ها، عدم ابلاغ به موقع نرخ عوارض عبور آزادراه ها، تاخیر دولت در تامین سهم منابع مالی خود، مشکلات مالیات، عدم پرداخت تبصره 5، عدم حمایت کافی در فرار ترافیک، عدم پرداخت عوارض خصوصا در آزادراه های با سیستم اخذ عوارض الکترونیک و تحمیل عدم دریافت عوارض در محدوده های زمانی و برای گروه های خاص. علاوه بر مشکل عدم تامین مناسب منابع مالی سهم دولت، با توجه به سود کم منظور شده برای مشارکت امکان تامین منابع مالی نیز وجود ندارد.

مشکل دیگر این است که مقرر بوده که این شرکت با حدود هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری این پروژه را به اتمام برساند ولی به علت تورم افسار گسیخته چند سال اخیر سرمایه موردنیاز برای اتمام این پروژه چند برابر شده و در صورت اتمام پروژه و به بهره برداری رساندن امکان بازگشت سرمایه با روش های فعلی مقدور نخواهد بود زیرا دولت بعد از سه سال فقط توانسته 25 درصد نرخ عوارض عبور آزادراه ها را افزایش دهد در حالی که بر اساس تعدیل فهرست راه سازمان برنامه در این سه سال 375 درصد هزینه احداث راه و بالطبع سرمایه گذاری موردنیاز آن افزایش یافته و این یک بن بست است. مشکل دیگر این است که دولت قسمت قابل توجهی از آورده خود را به صورت اوراق خزانه تامین می کند که با هزینه گزافی تنزیل می شود و این هزینه به صورت کامل توسط دولت جبران نمی شود.

قسمت دوم مشکلات به مشکلات پیمانکاری پروژه بر می گردد که پیمانکار پروژه اعلام کرده که به علت منجمد شدن تعدیل که مدت طولانی است و همین طور عدم تکافوی قیمت پیمانکاری قادر به ادامه پروژه نیست و باید راهکار عاجلی برای حل مشکلات پیمانکاران پروژه های آزادراهی یافته و ابلاغ شود ؛ در غیر این صورت امکان ادامه کار نخواهد بود.

آیا این پروژه دارای مشکل دیگری است؟

متاسفانه علاوه بر مواردی که ذکر شد پروژه دارای مشکلات دیگری است که انتظار می رفت در استان از این پروژه حمایت بیشتری شود. توجه کنید که پیش از شرکت ما چند سرمایه گذار داخلی و خارجی برای این پروژه مراجعه و حتی قرارداد منعقد کردند و هر کدام به دلایلی در ابتدای کار انصراف دادند. به طور مثال هم اکنون تاسیسات تولید مصالح این شرکت به علت عدم موافقت سازمان صمت با توسعه معدن متوقف شده است. طبعا بدون مصالح روسازی امکان اتمام پروژه میسر نیست یا سازمان صمت برای برداشت مصالح خاکریز برخلاف بخشنامه های سازمان برنامه درخواست عوارض بالایی می کند. همین طور سازمان تامین اجتماعی به دلیل عدم پرداخت حق بیمه مرتب حساب های شرکت پیمانکار را مسدود می کند در حالی که مطابق قانون پرداخت حق بیمه منوط به پرداخت کارکردها از سوی دولت است.

 با توجه به مشکلاتی که ذکر شد آیا قصد شروع مجدد عملیات اجرایی پروژه را دارید ؟

باید به صراحت بگویم ما تاکنون سه پروژه آزادراهی در سطح کشور سرمایه گذاری و به بهره برداری رساندیم. در این پروژه نیز تاکنون بیش از 680 میلیارد تومان سرمایه گذاری کرده ایم طبعا مایل به توقف کار نیستیم و این توقف ها خارج از خواست و اراده این شرکت بوده است. در همین هفته با بازدید ریاست جمهوری از استان نیز با توجه به قول هایی که در استان و وزارت راه در جهت حل مشکلات دادند و با فرصتی که از بستانکاران پروژه گرفتیم توانستیم عملیات اجرایی پروژه را مجدد به صورت موقت شروع کنیم و بدیهی است در صورت عدم پرداخت مطالبات آنها مجددا مانع اجرای کار خواهند شد. امیدواریم همان طور که مسوولان وعده دادند با حل مشکلات بتوانیم فاز اول پروژه را تا پایان فصل کاری امسال به بهره برداری برسانیم.

از نمایندگان استان گله مند هستیم در ابتدا برای شروع پروژه خیلی مشوق ما بودند و وعده های متعددی دادند ولی در یک سال گذشته و با توقف پروژه سراغی از ما نگرفتند و برای اتمام وبه بهره برداری رساندن پروژه نیاز به حمایت جدی و عملی مسوولان استان، نمایندگان محترم و سازمان های مرتبط خصوصا سازمان صمت و تامین اجتماعی و همین طور رسانه های استان داریم.